Bezpieczeństwo w pracy – czynniki szkodliwe dla zdrowia - Rynek pracy w prawie

Przepisy prawa pracy nakładają na pracodawcę obowiązki:

• utrzymywania w stanie stałej sprawności urządzeń ograniczających lub eliminujących szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy i urządzeń, służących do pomiarów tych czynników,
• przeprowadzania, na swój koszt, badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrowania oraz przechowywania wyników tych badań i pomiarów, a także udostępniania ich pracownikom.

Ma to na celu zapobieganie chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą.

Czynniki w środowisku pracy

Pod względem oddziaływania na organizm człowieka można wyróżnić następujące czynniki występujące w środowisku pracy:

• czynniki szkodliwe dla zdrowia - czynniki, których oddziaływanie na pracującego może prowadzić lub prowadzi do schorzenia.
• czynniki uciążliwe - czynniki, których oddziaływanie na pracownika może być przyczyną złego samopoczucia lub nadmiernego zmęczenia, które nie prowadzi jednak do trwałego pogorszenia stanu zdrowia.
• czynniki niebezpieczne - czynniki, które mogą prowadzić do powstania u pracującego urazu (wypadku przy pracy).

Czytaj także: Pracownik, czyli kto?

Ponadto, można wymienić kategorie czynników szkodliwych dla zdrowia. Są to:

• czynniki fizyczne (hałas, hałas ultradźwiękowy, drgania mechaniczne/wibracja, mikroklimat, promieniowanie optyczne, pole i promieniowanie elektromagnetyczne),
• czynniki chemiczne (substancje toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze i mutagenne, upośledzające funkcje rozrodcze),
• czynniki biologiczne - makro- i mikroorganizmy roślinne oraz zwierzęce (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki).

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca ma wskazać czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy, dla których wykonuje się badania i pomiary. Ma też przeprowadzić rozpoznanie źródeł ich emisji oraz warunków wykonywania pracy, które mają wpływ na poziom stężeń lub natężeń tych czynników lub na poziom narażenia na oddziaływanie tych czynników. Ma przy tym uwzględnić:

• rodzaj tych czynników oraz ich właściwości;
• procesy technologiczne i ich parametry;
• wyposażenie techniczne, w tym maszyny, urządzenia, instalacje i narzędzia, które mogą być źródłem emisji czynników szkodliwych dla zdrowia, z uwzględnieniem wyników pomiarów tej emisji, dostarczanych przez producentów;
• środki ochrony zbiorowej i dane dotyczące ich użytkowania;
• organizację pracy i sposób wykonywania pracy;
• rzeczywisty czas narażenia na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia, z uwzględnieniem obowiązującego u pracodawcy systemu i rozkładu czasu pracy.

Czytaj także: Nowe świadectwo pracy – co powinno zawierać?

Do obowiązków pracodawcy należy:

• konsultowanie z pracownikami lub ich przedstawicielami działań dotyczących rozpoznania i typowania czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a także wykonywania badań, pomiarów i pobierania próbek na stanowiskach pracy,
• przechowywanie przez okres 3 lat wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, licząc od daty ich wykonania,
• niezwłoczne informowanie pracowników narażonych na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy o aktualnych wynikach badań i pomiarów oraz udostępniania im tych wyników i wyjaśniania ich znaczenia,
• prowadzenie na bieżąco rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy,
• wpisywanie na bieżąco wyników badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów,
• przechowywanie rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia oraz kart badań i pomiarów tych czynników przez 40 lat, licząc od daty ostatniego wpisu,
• niezwłoczne przekazanie rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia oraz karty badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia właściwemu Państwowemu Inspektorowi Sanitarnemu w przypadku likwidacji zakładu pracy,
• niezwłoczne udostępnianie pracownikowi oraz byłemu pracownikowi na jego pisemny wniosek wyników badań i pomiarów.

Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Państwowa Inspekcja Pracy.