Powrót

Renta z tytułu niezdolności do pracy – kto może ją otrzymać i jakie warunki należy spełnić?

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-09-14

Osoba niezdolna do pracy wskutek utraty zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, której stan zdrowia nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu, może otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy. Podpowiadamy, jakie warunki muszą być spełnione, aby otrzymać taką rentę.

Niezdolność do pracy rozróżnia się na częściową lub całkowitą. Lekarz orzecznik może uznać Cię za osobę częściowo niezdolną do pracy, gdy w znacznym stopniu utraciłeś zdolność do pracy zgodnej z Twoimi kwalifikacjami. Całkowita niezdolność do pracy, występuje wtedy, gdy utraciłeś zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

 

Jakie warunki muszą być spełnione?

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy będzie przysługiwać, jeśli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

  • jesteś niezdolny do pracy,
  • nie masz ustalonego prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) ani nie spełniasz warunków, aby ją uzyskać,
  • masz wymagany – odpowiednio do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy – staż (okresy składkowe i nieskładkowe),
  • niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym lub nieskładkowym albo w ciągu 18 miesięcy od zakończenia takiego okresu.

 

Czytaj także: Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

 

Okresy składkowe i nieskładkowe wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy

Staż, na który składają się okresy składkowe i nieskładkowe, wymagany do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy zależy od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Wynosi:

  • rok – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, zanim skończyłeś 20 lat;
  • 2 lata – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 20 lat, a nie więcej niż 22 lata;
  • 3 lata – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 22 lata, a nie więcej niż 25 lat;
  • 4 lata – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 25 lat, a nie więcej niż 30 lat;
  • 5 lat – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 30 lat.

Okresy składkowe to m.in. okresy zatrudnienia lub prowadzenia działalności gospodarczej. Okresy nieskładkowe to okresy braku aktywności zawodowej i przerw w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, np. okres studiów, pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego.

Ważne! Jeśli niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, nie musisz mieć określonego stażu, aby nabyć prawo do renty.

 

Postępowanie

Postępowanie w sprawie orzeczenia niezdolności do pracy jest dwuinstancyjne. W I instancji orzeka lekarz orzecznik ZUS, natomiast w II instancji – komisja lekarska ZUS.

Jeśli lekarz orzecznik wyda niekorzystne orzeczenie, wnioskujący ma prawo wnieść sprzeciw od tego orzeczenia do komisji lekarskiej ZUS. Jest na to 14 dni, od dnia otrzymania orzeczenia. Ponadto w ciągu 14 dni, od kiedy lekarz orzecznik wydał orzeczenie, prezes ZUS może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia przez komisję lekarską.

Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana na stałe lub na określony czas. Zwykle lekarz lub komisja lekarska orzeka niezdolność do pracy na maksymalnie 5 lat. Jednak jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu, lekarz albo komisja może orzec niezdolność do pracy na dłuższy okres. Jeśli lekarz orzecznik ZUS albo komisja lekarska ZUS stwierdzi, że w danym przypadku nastąpiło naruszenie sprawności organizmu w stopniu, który powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, to wyda dodatkowo orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

 

Czytaj także: Uprawnienia pracownika niepełnosprawnego

 

Wysokość renty

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy zależy od:

  • stażu (udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych),
  • wysokości zarobków wskazanych do obliczenia podstawy wymiaru renty,
  • kwoty bazowej obowiązującej w dniu uzyskania prawa do renty,
  • stopnia orzeczonej niezdolności do pracy.

Aktualne wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy możesz sprawdzić na stronie www.zus.pl

 

Informacji na temat renty z tytułu niezdolności do pracy udziela Zakład Ubezpieczeń Społecznych

 

 

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

www.zus.pl


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.zielonalinia.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Jakim składkom podlega osoba bezrobotna?
    Rejestrujesz się w urzędzie pracy? Sprawdź, jakim składkom będziesz podlegać.

  • Delegujesz pracowników? O tych formalnościach musisz pamiętać
    Polska jest w czołówce państw członkowskich Unii Europejskiej najczęściej delegujących pracowników. Sprawdź, jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy delegującego pracowników za granicę.

  • Emerycie! Sprawdź, ile możesz dorobić
    Od marca do maja 2023 r. obowiązują nowe limity dorabiania dla pracujących emerytów i rencistów. Sprawdź, jaki dodatkowy dochód nie zmieni Twojej emerytury lub renty.

  • Odprawa emerytalna i rentowa
    Przechodzisz na rentę lub emeryturę? Sprawdź, czy należy Ci się odprawa i w jakiej wysokości.

  • Renta z tytułu niezdolności do pracy a podjęcie zatrudnienia
    Wbrew panującemu przeświadczeniu, osoba pobierająca rentę z tytułu niezdolności do pracy może podjąć zatrudnienie i zachować prawo do renty. Podpowiadamy, w jakim przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiesi prawo do renty, a kiedy ją obniży.

  • Zwolnienie lekarskie – czy można je skrócić?
    W trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim, popularnie zwanym L4, zabronione jest wykonywanie przez pracownika jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Lekarz wystawia zwolnienie lekarskie na konkretną ilość dni. Co w przypadku, gdy pracownik będzie chciał wrócić do pracy przed końcem zwolnienia?

  • Podleganie ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu cudzoziemców zatrudnionych w Polsce
    Polskie przepisy nie uzależniają objęcia polskimi ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa czy miejsca zamieszkania. Istotny dla objęcia tymi ubezpieczeniami jest fakt zawarcia z polskim podmiotem stosunku pracy czy innej umowy rodzącej obowiązek ubezpieczeń społecznych. Co ważne wykonywanie pracy w ramach tych umów musi odbywać się na obszarze Polski.

  • Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia
    Zgodnie z przepisami zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Do kiedy obowiązuje ubezpieczenie chorobowe po ustaniu stosunku pracy? W jakich przypadkach można otrzymywać zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia? Odpowiadamy.

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy