Zasiłek dla osób bezrobotnych - Artykuł

Zasiłek z powiatowego urzędu pracy będziesz mógł uzyskać, gdy zarejestrujesz się jako osoba bezrobotna i nie ma dla Ciebie propozycji odpowiedniej pracy, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, szkolenia, prac interwencyjnych lub robót publicznych oraz spełnisz wymagania niezbędne do jego otrzymania.

Jakie warunki należy spełnić, aby nabyć prawo do zasiłku dla osób bezrobotnych?

Prawo do zasiłku będzie Ci przysługiwać, jeżeli w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania łącznie przez okres co najmniej 365 dni:

• byłeś zatrudniony i osiągałeś wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę (sprawdź aktualne kwoty), od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy; w okresie tym nie uwzględnia się okresów urlopów bezpłatnych trwających łącznie dłużej niż 30 dni; pamiętaj, że wymiar etatu nie ma znaczenia, a znaczenie ma wynagrodzenie - musi być co najmniej minimalne.

Należy przy tym zauważyć, że są wyjątki, w których nie ma obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy w ww. przypadku. Pomimo nieopłacania składki na Fundusz Pracy zasiłek dla osób bezrobotnych będzie przysługiwał. Dotyczy to sytuacji, gdy:

• • pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy, licząc od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego;
  • pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za osoby zatrudnione, które ukończyły 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem były zarejestrowane jako osoby bezrobotne w powiatowym urzędzie pracy;
  • pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy za zatrudnione osoby, które mają co najmniej 55 lat (kobiety) oraz 60 lat (mężczyźni);
  • pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30. roku życia;
  • jednostki organizacyjne nie opłacają składek na Fundusz Pracy za osoby pobierające, na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, zasiłek dla opiekunów;
  • przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach oraz zakład aktywności zawodowej nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
• wykonywałeś pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą i osiągałeś z tego tytułu dochód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;
• świadczyłeś usługi na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo współpracowałeś przy wykonywaniu tych umów, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, w przeliczeniu na okres pełnego miesiąca, z zastrzeżeniem sytuacji, gdy pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne byli zwolnieni z obowiązku opłacania za Ciebie składki na Fundusz Pracy, ponieważ miałeś ukończone co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni);
• opłacałeś składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę;
• wykonywałeś pracę w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę (jeżeli zarejestrowałeś się w okresie 30 dni od dnia zwolnienia z zakładu karnego lub aresztu śledczego, masz prawo do zasiłku, jeżeli suma okresów uprawniających do zasiłku, przypadających w okresie 18 miesięcy przed ostatnim pozbawieniem wolności oraz wykonywania pracy w okresie pozbawienia wolności wynosiła co najmniej 365 dni, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę; w przypadku pozbawienia wolności w okresie pobierania zasiłku – po zwolnieniu z zakładu karnego lub aresztu śledczego przysługuje prawo do zasiłku na okres skrócony o okres pobierania zasiłku przed pozbawieniem wolności i w trakcie przerw w odbywaniu kary);
• wykonywałeś pracę w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, będąc członkiem tej spółdzielni, przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;
• opłacałeś składkę na Fundusz Pracy w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej za granicą u pracodawcy zagranicznego (oprócz państw członkowskich Unii Europejskiej) w wysokości 9,75% przeciętnego wynagrodzenia za każdy miesiąc zatrudnienia (sprawdź aktualne kwoty);
• byłeś zatrudniony za granicą i przybyłeś do Rzeczypospolitej Polskiej jako repatriant;
• byłeś zatrudniony, pełniłeś służbę lub wykonywałeś inną pracę zarobkową i osiągałeś wynagrodzenie lub dochód, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy.

Jakie okresy są zaliczane do 365 dni uprawniających do zasiłku?

Do 365 dni uprawniających do zasiłku zaliczane są okresy:

• zasadniczej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych, służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego, ćwiczeń wojskowych, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie lub służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz zasadniczej służby w obronie cywilnej i służby zastępczej, a także służby w charakterze funkcjonariusza, o którym mowa w Ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biura Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, jeżeli okres jej odbywania wynosił co najmniej 240 dni i przypadał w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy);
• urlopu wychowawczego udzielonego na podstawie odrębnych przepisów;
• pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy lub służby, renty szkoleniowej oraz przypadające po ustaniu zatrudnienia, wykonywania innej pracy zarobkowej albo zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności okresy pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli podstawę wymiaru tych zasiłków i świadczenia, z uwzględnieniem kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, stanowiła kwota co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę (sprawdź aktualne kwoty);
• inne okresy, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy, jeżeli podstawę wymiaru składki stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę;
• za które przyznano odszkodowanie z tytułu niezgodnego z przepisami rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy lub stosunku służbowego oraz okres, za który wypłacono pracownikowi odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę;
• świadczenia usług na podstawie umowy uaktywniającej;
• pobierania renty rodzinnej w przypadku, gdy nastąpił zbieg prawa do tej renty z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy i wybrano pobieranie renty rodzinnej;
• sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez osoby, o których mowa w art. 6a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych;
• pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą sprawowana była opieka, albo przyznaniem osobie, nad którą opieka była sprawowana, prawa do świadczenia wspierającego;
• zatrudnienia z wynagrodzeniem poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie w przypadku osób, którym na podstawie art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych obniżono wymiar czasu pracy skutkujący obniżeniem wysokości wynagrodzenia poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę, jeżeli przed wskazanym obniżeniem wymiaru czasu pracy osiągały miesięcznie wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Po jakim czasie nabywa się prawo do zasiłku?

Jeżeli:

• w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem w powiatowym urzędzie pracy rozwiązałeś stosunek pracy lub stosunek służbowy za wypowiedzeniem albo na mocy porozumienia stron – zasiłek będzie Ci przysługiwał po okresie 90 dni, wyjątkiem są sytuacje, gdy:
• • porozumienie stron nastąpiło z powodu upadłości, likwidacji pracodawcy lub zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
  • rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego za wypowiedzeniem lub na mocy porozumienia stron nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania,
  • rozwiązałeś umowę o pracę w trybie  art. 55 § 1¹ Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy;
• zarejestrowałeś się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, która jest w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej i spełniasz warunki do nabycia zasiłku dla osób bezrobotnych – zasiłek przysługuje po okresie 90 dni od dnia rejestracji w powiatowym urzędzie pracy;
• w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem się w powiatowym urzędzie pracy spowodowałeś rozwiązanie ze swej winy stosunku pracy lub stosunku służbowego bez wypowiedzenia albo rozwiązałeś stosunek pracy zawarty na podstawie skierowania przez urząd pracy do pracodawcy otrzymującego w ramach tego skierowania świadczenie aktywizacyjne – zasiłek  będzie Ci przysługiwał po okresie 180 dni;
• w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem w powiatowym urzędzie pracy rozwiązałeś stosunek pracy zawarty na podstawie skierowania przez urząd pracy do pracodawcy otrzymującego w ramach tego skierowania grant, świadczenie aktywizacyjne albo dofinansowanie wynagrodzenia przed  upływem okresów określonych w art. 60a ust. 4, art.60b ust. 2 oraz art. 60d ust.2 - zasiłek  będzie Ci przysługiwał po okresie 180 dni;
• po zakończeniu odbywania praktyki absolwenckiej i otrzymywania z tego tytułu miesięcznie świadczenia pieniężnego w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Na jaki okres jest przyznawane prawo do zasiłku?

Okres pobierania zasiłku wynosi:

• 180 dni – jeśli mieszkasz na obszarze powiatu, którego stopa bezrobocia w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku nie przekraczała 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju;
• 365 dni – jeśli:
• • mieszkasz na obszarze powiatu, którego stopa bezrobocia w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku przekraczała 150% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju (sprawdź stopę bezrobocia w Twoim powiecie),
  • masz powyżej 50. roku życia oraz posiadasz co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku,
  • masz na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a małżonek jest także osobą bezrobotną i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez Ciebie lub
  • samotnie wychowujesz co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat.

Zasiłek zostanie pomniejszony o odszkodowanie z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia, jeśli zarejestrujesz się w urzędzie i nabędziesz do niego prawo w okresie, za który przysługuje.

Kiedy przysługuje prawo do zasiłku uzupełniającego?

Jeżeli utracisz status osoby bezrobotnej na okres krótszy niż 365 dni z powodu:

• podjęcia zatrudnienia,
• podjęcia innej pracy zarobkowej,
• podjęcia pozarolniczej działalności,
• uzyskiwania przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie (sprawdź aktualne kwoty)

i zarejestrujesz się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna w okresie 14 dni od dnia:

• ustania zatrudnienia,
• zaprzestania wykonywania innej pracy zarobkowej,
• zaprzestania prowadzenia pozarolniczej działalności,
• zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub zasiłku  w wysokości zasiłku macierzyńskiego po ustaniu zatrudnienia, zaprzestaniu wykonywania innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności,
• zaprzestania osiągania przychodu przekraczającego połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie (sprawdź aktualne kwoty),

będziesz posiadać prawo do zasiłku na czas skrócony o okres pobierania zasiłku przed utratą statusu osoby bezrobotnej oraz o okresy, o które zasiłek ulega skróceniu, czyli okresy zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych, okresy odbywania stażu, szkolenia lub przygotowania zawodowego dorosłych.

Jeżeli utracisz status osoby bezrobotnej na okres nie dłuższy niż 365 dni, a w dniu kolejnej rejestracji spełnisz warunki do uzyskania prawa do zasiłku, uzyskasz prawo do zasiłku na okres pomniejszony o poprzedni okres pobierania zasiłku.

Przydatne informacje

Jeśli w tym samym okresie uprawniony jesteś do stypendium z tytułu odbywania szkolenia oraz zasiłku dla osób bezrobotnych, przysługuje Ci prawo wyboru świadczenia.

Okresy pobierania zasiłku wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Okresów pobierania zasiłku nie wlicza się do:

• okresów wymaganych do nabycia prawa oraz ustalenia wysokości i okresu pobierania zasiłku;
• okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego;
• stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów.

Zasiłki urząd wypłaca w okresach miesięcznych z dołu. Zasiłek za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę przysługującego zasiłku przez 30 i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie, za który zasiłek przysługuje.

Roszczenia do należnych a niepobranych kwot zasiłków ulegają przedawnieniu z upływem 6 miesięcy od dnia postawienia ich do dyspozycji.

Za okres pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych urząd wystawia PIT11.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 41 ust. 1b, 71–73, 75,76, 79)

Opracowanie: Zespół redakcyjny Zielonej Linii