Osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą - Rynek pracy w prawie

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o systemie zabezpieczeń społecznych osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego. Osobą współpracującą nie może być również brat ani siostra.

Składki ZUS

Bez względu na to, czy członek rodziny współpracuje w działalności na podstawie umowy o pracę, czy też pomaga nieodpłatnie, dla celów ZUS uważany jest za osobę współpracującą.

Współpraca przy działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkiem objęcia osoby współpracującej ubezpieczeniem ZUS. Jednak zasady opłacania składek osób współpracujących nie zawsze są takie same, jak w przypadku innych pracowników. Przy zatrudnieniu osoby współpracującej:

• na umowę o pracę – składki ZUS odprowadza się w takim samym wymiarze jak za przedsiębiorcę;
• na umowę zlecenia – składki ZUS należy odprowadzać jak przy umowach zlecenia z innymi zleceniobiorcami. W tym przypadku składki zależą głównie od wysokości wynagrodzenia;
• na umowę o dzieło – co do zasady od takiej umowy opłaca się składki ZUS w wymiarze jak za przedsiębiorcę;
• nieodpłatnie – składki ZUS opłaca się w wymiarze jak za przedsiębiorcę.

Osoby współpracujące nie mogą korzystać z preferencyjnych stawek ZUS. Oznacza to, że przedsiębiorca rozpoczynający działalność, opłacający mały ZUS, któremu pomaga małżonek, jest zobowiązany odprowadzać za niego składki w pełnej wysokości.

Nieodpłatna współpraca

W sytuacji, kiedy pomoc w prowadzeniu firmy przez członka rodziny jest nieodpłatna, mamy do czynienia z, tzw. umową dorozumianą, co oznacza, że została sporządzona ustnie i członkowie rodziny zgodzili się świadczyć nieodpłatną pomoc w firmie.

Składki ZUS w takim przypadku powinny być odprowadzane w takim wymiarze jaki obowiązuje osobę prowadzącą działalność gospodarczą. W sytuacji, gdyby małżonek był dodatkowo zatrudniony, gdzie jego wynagrodzenie byłoby wyższe lub równe minimalnemu, to w związku z współpracą w działalności współmałżonka powinien podlegać jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Wynagrodzenie osoby współpracującej

Wynagrodzenie osoby współpracującej może stanowić koszt podatkowy prowadzonej działalności.

Wypłacając osobie współpracującej wynagrodzenie przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzić z tego tytułu podatek dochodowy tak jak od wynagrodzeń innych pracowników.

Jak rozumieć współpracę?

Żaden z przepisów prawa nie definiuje, na czym właściwie miałaby polegać współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Należy zatem w tym przypadku posiłkować się interpretacjami sądów. Określają one m.in., że współpraca powinna mieć znaczenie ekonomiczne istotne dla działalności gospodarczej, czynności pomocy muszą charakteryzować się systematycznością, stabilnością i zorganizowaniem oraz muszą odbywać się z dużą częstotliwością i zajmować znaczny czas.

Warto również wymienić działania, które nie mogą być uznane za współpracę. Należą do nich:

• wykonywanie zwykłych obowiązków członków rodziny wynikających z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
• zastępstwo w sytuacjach awaryjnych,
• wydarzenia o charakterze incydentalnym, okazjonalnym,
• samo posiadanie pełnomocnictwa (również notarialnego),
• działania o charakterze wtórnym, które nie są w bezpośrednim związku z przedmiotem działalności (np. samo wystawianie faktur jest realizacją obowiązku podatkowego).

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

http://podatnicy.org/osoba-wspolpracujaca-czyli-kto/