Jaką rolę pełni Fundusz Pracy? - Rynek pracy w prawie

Kasę Funduszu Pracy zasilają przede wszystkim składki na Fundusz Pracy w ZUS, ale również fundusze ze środków unijnych, dotacji budżetu państwa oraz odsetek od środków na rachunkach bankowych.

Ze środków gromadzonych na Fundusz Pracy finansowane są:

• zasiłki dla bezrobotnych,
• rozwój pośrednictwa zawodowego,
• koszty szkoleń i przekwalifikowania osób pozostających bez pracy,
• badania aktualnej sytuacji na rynku pracy,
• prace interwencyjne,
• roboty publiczne.

Podleganie obowiązkowi opłacania składek na Fundusz Pracy

Obowiązkowi opłacania składek na FP podlegają co do zasady wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniom społecznym. Wyjątki opisane są niżej w częściach „Kiedy nie odprowadza się składki na Fundusz Pracy?” oraz „Fundusz Pracy dla przedsiębiorcy”.

Składki na Fundusz Pracy odprowadzane są za osoby, które:

• są pracownikami,
• wykonują pracę nakładczą,
• wykonują umowy zlecenia,
• realizują pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności albo aresztu,
• odbierają stypendium sportowe,
• otrzymują świadczenia górnicze,
• są żołnierzami zawodowymi albo funkcjonariuszami służb mundurowych,
• są członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych, kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych,
• prowadzą działalność gospodarczą.

Czytaj także: Skrócony okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych

Wysokość składki na Fundusz Pracy?

Składka odprowadzana jest w całości przez pracodawcę. Płatnik składek odprowadza składkę na FP za pracowników, którzy są obowiązkowo objęci ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym. Obliczana jest ona od tej samej kwoty, od której oblicza się obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Całość składki na Fundusz Pracy wynosi 2,45% podstawy wymiaru rent i emerytur ZUS. Fundusz Pracy dzieli się na dwie składowe wartości:

• Fundusz Pracy w wysokości 1%,
• Fundusz Solidarnościowy 1,45%.

W przypadku gdy osoba, za którą odprowadza się składkę na FP ma jeszcze jednego płatnika składek, składka na Fundusz Pracy obliczana jest przez obu płatników. Ta sytuacja ma miejsce w momencie, gdy łączna kwota podstaw wymiaru w przeliczeniu na jeden miesiąc wynosi co najmniej tyle, co wynagrodzenie minimalne.

Fundusz Pracy dla przedsiębiorcy

Obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy nie obowiązuje przedsiębiorców, jeżeli podstawa wymiaru przeliczona na jeden miesiąc jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. Oznacza to, że kwotą, od której płaci się składki na Fundusz Pracy w 2023 roku jest 3490 zł brutto (do 30.06.2023), 3600 zł (do 31.12.2023).

Przedsiębiorców korzystających z ulgi Mały ZUS plus obowiązują te same zasady, co innych płatników składek. Jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa niż obowiązujące w danym roku wynagrodzenie minimalne, nie powstaje obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy. 

Czytaj także: Prowadziłeś działalność gospodarczą? Sprawdź, czy otrzymasz zasiłek dla bezrobotnych

Kiedy nie odprowadza się składki na Fundusz Pracy?

Składki na Fundusz Pracy nie opłaca się za:

• duchownych,
• osoby, które pobierają zasiłek stały na podstawie przepisów o pomocy społecznej,
• osoby, które pobierają, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych:
  • świadczenie pielęgnacyjne,
  • specjalny zasiłek opiekuńczy,
  • dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
• osoby, które pobierają zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
• osoby, które są objęte ubezpieczeniem społecznym rolników,
• żołnierzy niezawodowych w służbie czynnej,
• osoby, które odbywają zastępcze formy służby wojskowej,
• osoby, które przebywają na urlopach wychowawczych oraz pobierają zasiłek macierzyński,
• osoby, które pobierają świadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
• nianie, czyli osoby, które świadczą pracę na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3,
• osoby, które sprawują osobistą opiekę nad dzieckiem, o których mowa w art. 6a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (z wyłączeniem osób wymienionych w art. 6b ust. 1 tej ustawy – z uwagi na objęcie ich tylko ubezpieczeniem emerytalnym),
• doktorantów z tytułu otrzymanego stypendium doktoranckiego, o którym mowa w art. 209 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
• pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zatrudnionych przez:
  • przedsiębiorcę Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy RP,
  • Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi,
  • Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach,
  • zakłady aktywności zawodowej,
• pracowników, którzy wracają do pracy z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego – składek nie opłaca się przez 36 miesięcy od pierwszego miesiąca po powrocie z takiego urlopu,
• pracowników, którzy ukończyli 50 lat i przez 30 dni przed zatrudnieniem pozostawali w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy (PUP) – składek nie opłaca się przez 12 miesięcy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę,
• pracowników skierowanych do pracy przez PUP, którzy nie ukończyli 30 lat: składek nie opłaca się przez 12 miesięcy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę,
• kobiety, które skończyły 55 lat, i mężczyzn, którzy skończyli 60 lat.

Wpływ Funduszu Pracy na zasiłek dla bezrobotnych

Prawo do zasiłku będzie przysługiwać, jeżeli w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania łącznie przez okres co najmniej 365 dni osoba rejestrująca się była zatrudniona i osiągała wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy i ubezpieczenia społeczne.

Jeśli składka na Fundusz Pracy nie była odprowadzana, np. z powodu wykonywania umowy o dzieło, która nie jest oskładkowana lub w przypadku przedsiębiorcy opłacającego tzw. „mały ZUS”, zasiłek dla bezrobotnych nie będzie mógł być przyznany. Dlatego podczas rejestracji osoba bezrobotna powinna przedstawić w urzędzie pracy zaświadczenie z ZUS o wysokości odprowadzanych składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy.

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

www.zus.pl