Renta z tytułu niezdolności do pracy – kto może ją otrzymać i jakie warunki należy spełnić?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-09-14
Osoba niezdolna do pracy wskutek utraty zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, której stan zdrowia nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu, może otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy. Podpowiadamy, jakie warunki muszą być spełnione, aby otrzymać taką rentę.
Niezdolność do pracy rozróżnia się na częściową lub całkowitą. Lekarz orzecznik może uznać Cię za osobę częściowo niezdolną do pracy, gdy w znacznym stopniu utraciłeś zdolność do pracy zgodnej z Twoimi kwalifikacjami. Całkowita niezdolność do pracy, występuje wtedy, gdy utraciłeś zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Jakie warunki muszą być spełnione?
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy będzie przysługiwać, jeśli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:
- jesteś niezdolny do pracy,
- nie masz ustalonego prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) ani nie spełniasz warunków, aby ją uzyskać,
- masz wymagany – odpowiednio do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy – staż (okresy składkowe i nieskładkowe),
- niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym lub nieskładkowym albo w ciągu 18 miesięcy od zakończenia takiego okresu.
Czytaj także: Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia
Okresy składkowe i nieskładkowe wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy
Staż, na który składają się okresy składkowe i nieskładkowe, wymagany do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy zależy od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Wynosi:
- rok – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, zanim skończyłeś 20 lat;
- 2 lata – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 20 lat, a nie więcej niż 22 lata;
- 3 lata – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 22 lata, a nie więcej niż 25 lat;
- 4 lata – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 25 lat, a nie więcej niż 30 lat;
- 5 lat – jeśli stałeś się niezdolny do pracy, gdy miałeś ponad 30 lat.
Okresy składkowe to m.in. okresy zatrudnienia lub prowadzenia działalności gospodarczej. Okresy nieskładkowe to okresy braku aktywności zawodowej i przerw w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, np. okres studiów, pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego.
Ważne! Jeśli niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, nie musisz mieć określonego stażu, aby nabyć prawo do renty.
Postępowanie
Postępowanie w sprawie orzeczenia niezdolności do pracy jest dwuinstancyjne. W I instancji orzeka lekarz orzecznik ZUS, natomiast w II instancji – komisja lekarska ZUS.
Jeśli lekarz orzecznik wyda niekorzystne orzeczenie, wnioskujący ma prawo wnieść sprzeciw od tego orzeczenia do komisji lekarskiej ZUS. Jest na to 14 dni, od dnia otrzymania orzeczenia. Ponadto w ciągu 14 dni, od kiedy lekarz orzecznik wydał orzeczenie, prezes ZUS może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia przez komisję lekarską.
Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana na stałe lub na określony czas. Zwykle lekarz lub komisja lekarska orzeka niezdolność do pracy na maksymalnie 5 lat. Jednak jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań na odzyskanie zdolności do pracy przed upływem tego okresu, lekarz albo komisja może orzec niezdolność do pracy na dłuższy okres. Jeśli lekarz orzecznik ZUS albo komisja lekarska ZUS stwierdzi, że w danym przypadku nastąpiło naruszenie sprawności organizmu w stopniu, który powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, to wyda dodatkowo orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Czytaj także: Uprawnienia pracownika niepełnosprawnego
Wysokość renty
Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy zależy od:
- stażu (udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych),
- wysokości zarobków wskazanych do obliczenia podstawy wymiaru renty,
- kwoty bazowej obowiązującej w dniu uzyskania prawa do renty,
- stopnia orzeczonej niezdolności do pracy.
Aktualne wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy możesz sprawdzić na stronie www.zus.pl
Informacji na temat renty z tytułu niezdolności do pracy udziela Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zobacz podobne artykuły:
Emerytura – kiedy złożyć wniosek? Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Po jego osiągnięciu możliwe jest złożenie wniosku o emeryturę. Warto jednak zastanowić się, kiedy to zrobić. Jest bowiem kilka czynników, które decydują o wysokości świadczenia. Co warto wziąć pod uwagę składając wniosek o emeryturę w ZUS? Odpowiadamy.
Odprawa emerytalna i rentowa Przechodzisz na rentę lub emeryturę? Sprawdź, czy należy Ci się odprawa i w jakiej wysokości.
Waloryzacja rent i emerytur 1 marca 2024 r. nastąpiła waloryzacja emerytur, rent oraz dodatków wypłacanych przez ZUS. Co ważne, podwyżka nastąpiła automatycznie, bez konieczności wnioskowania o nią. W 2024 r. świadczenia wzrosną o 12,12%.
Czy za studenta płaci się ZUS? Wakacje to dobry czas na szukanie pracy przez studentów. Studenci do ukończenia 26. roku życia są chętnie zatrudniani na podstawie umowy zlecenia. Wiąże się to ze sporymi oszczędnościami dla zleceniodawcy. Jakimi? Odpowiadamy.
Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego? Urlop macierzyński przeważnie wykorzystuje matka dziecka. Nie oznacza to jednak, że ojciec nie ma do niego prawa. Sprawdź, jakie warunki muszą być spełnione, aby matka dziecka mogła zrezygnować ze swojej części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.
Wypadek przy pracy a umowa zlecenia Jesteś zleceniobiorcą i uległeś wypadkowi przy pracy? Sprawdź, czy otrzymasz zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy oraz odszkodowanie z ZUS.
Urlop macierzyński nie zawsze chroni przez zwolnieniem Stanowisko pracy kobiety w ciąży lub przebywającej na urlopie macierzyńskim podlega szczególnej ochronie. Co do zasady pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w takim przypadku. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Podpowiadamy, w jakich przypadkach ochrona przed zwolnieniem w okresie urlopu macierzyńskiego nie obowiązuje.
Zasiłek macierzyński 2023 – co powinieneś wiedzieć? Zmiany długości urlopów związanych z rodzicielstwem wprowadzone do Kodeksu pracy w kwietniu 2023 r. niosą za sobą również zmianę przepisów dotyczących zasiłku macierzyńskiego. Sprawdź, co się zmieniło w tym zakresie.
