Obowiązki pracodawcy zatrudniającego cudzoziemca - Zatrudnienie cudzoziemca

Pracodawca, który zatrudnia cudzoziemca, zobowiązany jest do:

• sprawdzenia przed podjęciem pracy przez cudzoziemca, czy posiada on ważny dokument uprawniający go do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zrobienia kopii tego dokumentu i przechowywania go przez cały okres świadczenia pracy przez cudzoziemca,
• zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej na warunkach zawartych w zezwoleniu na pracę,
• przedstawienia cudzoziemcowi przed podpisaniem umowy jej tłumaczenia na język dla niego zrozumiały,
• przekazania cudzoziemcowi jednego egzemplarza zezwolenia na pracę, którego to zezwolenie dotyczy, w formie pisemnej,
• informowania cudzoziemca o działaniach podejmowanych w związku z postępowaniem o udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na pracę oraz decyzjach o wydaniu, odmowie wydania lub uchyleniu zezwolenia,
• zachowania należytej staranności w postępowaniach o zezwolenie, przedłużenie i uchylenie zezwolenia na pracę cudzoziemca,
• udostępniania wojewodzie, terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, konsulowi, organowi Państwowej Inspekcji Pracy, organowi Krajowej Administracji Skarbowej, Straży Granicznej lub Policji dokumentów potwierdzających wypełnienie powyższych obowiązków (sporządzonych w języku polskim lub przetłumaczonych na język polski),
• informowania w ciągu 7 dni wojewody, który wydał zezwolenie o okolicznościach, takich jak:
  • rozpoczęcie pracy cudzoziemca o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę (dopuszczalne w okesie 30 dni w roku kalendarzowym),
  • zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy lub przejęcie zakładu pracy bądź jego części przez innego pracodawcę,
  • przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę,
  • zmiana osoby reprezentującej pracodawcę,
  • cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę,
  • cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące,
  • cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę.

Kiedy pracodawca zarusza przepisy o legalnym zatrudnianiu cudzoziemców?

Nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca to:

• wykonywanie pracy przez cudzoziemca, który nie jest uprawniony do wykonywania pracy lub nie posiada odpowiedniego zezwolenia na pracę, nie będąc zwolnionym na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę,
• którego podstawa pobytu nie uprawnia do wykonywania pracy,
• który wykonuje pracę na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę (z zastrzeżeniem art. 88f ust. 1a-1c lub art. 88s ust. 1 i 2), lub który wykonuje pracę na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pobyt czasowy, o którym mowa w:
• art. 114 - praca, 
• art. 126 - pełnienie funkcji w zarządzie osoby prawnej podlegającej wpisowi do rejestru przedsiębiorców,
• art. 127 - praca w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, tzw. niebieska karta,
• art. 142 ust. 3 - prowadzenie działalności gospodarczej,

z zastrzeżeniem art. 119 i art. 135 ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, chyba że przepisy prawa dopuszczają ich zmianę,

• wykonywanie pracy bez zawarcia umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie.

Jakie są kary za nielegalne zatrudnianie cudzoziemca lub niedopełnienie obowiązków związanych z jego zatrudnieniem?

Kto powierza cudzoziemcowi nielegalne wykonywanie pracy podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Cudzoziemiec, który nielegalnie wykonuje pracę, podlega karze grzywny.

Kto za pomocą wprowadzenia cudzoziemca w błąd, wyzyskania błędu, wykorzystania zależności służbowej lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania doprowadza cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy, podlega karze grzywny od 3.000 zł do 30.000 zł.

Kto żąda od cudzoziemca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy, podlega karze grzywny od 3.000 zł do 30.000 zł.

Kto za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania doprowadza inną osobę do powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy, podlega karze grzywny od 3.000 zł do 30.000 zł.

Kto nie dopełnia obowiązków informacyjnych wobec uzyskanego zezwolenia na pracę, o których mowa w art. 88i (obowiązki informacyjne podmiotu powierzającemu pracę cudzoziemcowi), podlega karze grzywny nie niższej niż 100 zł.

Kto powierza zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej cudzoziemcowi kierowanemu przez podmiot niebędący agencją zatrudnienia, podlega karze grzywny nie niższej niż 3.000 zł.

Kto, prowadząc agencję pracy tymczasowej lub działając w jej imieniu, nie dopełnia obowiązku informacyjnego wobec uzyskanego zezwolenia na pracę sezonową, o którym mowa w art. 88s ust. 3, podlega karze grzywny od 200 zł do 2.000 zł.

Kto nie dopełnia obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę dla pracownika zagranicznego delegowanego na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym, o którym mowa w art. 88 w ust. 1 lub 3, podlega karze grzywny od 200 zł do 2.000 zł.

Kto nie dopełnia obowiązku informacyjnego dotyczącego podjęcia / niepodjęcia pracy cudzoziemca na oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 88z ust. 13 lub przekazuje nieprawdziwe informacje o podjęciu, niepodjęciu lub zakończeniu pracy przez cudzoziemca na podstawie tego oświadczenia, podlega karze grzywny.

Kto nie dopełnia obowiązku zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej oraz przedstawienia jej tłumaczenia na język dla niego zrozumiały, o którym mowa w art. 90d ust. 1 lub 2, podlega karze grzywny od 200 zł do 2.000 zł.

Wyłączenie odpowiedzialności karnej za zatrudnianie cudzoziemca

Nie podlega karze za wykroczenie określone w art. 120 ust. 1, polegające na powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu ważnej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kto powierzając wykonywanie pracy cudzoziemcowi, spełnił łącznie następujące warunki:

• wypełnił obowiązek żądania dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu w RP i przechowywania kopii tego dokumentu przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca, chyba że wiedział, że przedstawiony dokument pobytowy został sfałszowany,
• zgłosił cudzoziemca, któremu powierzył wykonywanie pracy, do ubezpieczeń społecznych, o ile obowiązek taki wynika z obowiązujących przepisów.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy art. 2 ust. 1 pkt 22a, art. 88h, art. 120-120a

Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej art. 2-3

 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 września 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej art. 2-3

Opracowanie: Zespół redakcyjny Zielonej Linii