Powrót

Zatrudnianie cudzoziemców – legalny pobyt a obowiązki pracodawcy

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-01-25

Pracodawca, który zamierza zatrudnić cudzoziemca, oprócz zapewnienia mu właściwego zezwolenia na pracę, powinien zadbać o sprawdzenie dokumentu potwierdzającego jego legalny pobyt. Jakie obowiązki ma pracodawca w związku z tym i jakie mogą być konsekwencje nielegalnego zatrudnienia obcokrajowca?

Obowiązki pracodawcy dotyczące zatrudnienia cudzoziemca określa ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na podstawie przepisów, zawartych w tym dokumencie, pracodawca ma obowiązek:

  • żądać od cudzoziemca przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski (w szczególności wizy lub karty pobytu);
  • przechowywać kopię tego dokumentu: w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę – w aktach osobowych pracownika, na zasadach i przez okres obowiązkowego przechowywania tych akt; w razie zawarcia z cudzoziemcem umowy cywilnoprawnej – przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca;
  • w terminie 7 dni zgłosić cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych, o ile obowiązek taki wynika z obowiązujących przepisów (tzn. z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

 

Niedopełnienie tych obowiązków może skutkować poważnymi konsekwencjami. O nich poniżej.

 

Konsekwencje

Konsekwencje wynikające z powierzenia pracy cudzoziemcowi, który nielegalnie przebywa w Polsce mogą dotyczyć zarówno osoby fizycznej (w niektórych okolicznościach stanowi to przestępstwo, zagrożone karą pozbawienia wolności nawet do 3 lat), jak też obejmować całą firmę (w razie skazania za przestępstwo sąd może orzec zakaz dostępu firmy do niektórych środków z Unii Europejskiej lub nakazać jej zapłatę na rzecz Skarbu Państwa równowartości takich środków otrzymanych w ciągu ostatniego roku). Kontrolę w tym zakresie przeprowadzają pracownicy Straży Granicznej lub Państwowej Inspekcji Pracy.

Kary wynikające z powierzania pracy cudzoziemcom przebywającym bez ważnego dokumentu pobytowego są różne i zależą od stopnia zakwalifikowania wykroczenia lub przestępstwa.

Wykroczeniu i grzywnie podlega powierzanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski. Jest to wykroczenie zagrożone karą grzywny od 1.000 do 30.000 zł, zaś w przypadku gdy jest ono uporczywe, a powierzona praca nie ma związku z prowadzoną przez pracodawcę działalnością gospodarczą – grzywną do 10 000 zł.

 

Przestępstwa

Uporczywe powierzanie – w związku prowadzoną działalnością gospodarczą – wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP jest przestępstwem, za które grozi grzywna albo kara ograniczenia wolności.

Tą samą karą zagrożone są również przestępstwa polegające na:

  • powierzaniu, w tym samym czasie, wykonywania pracy wielu cudzoziemcom przebywającym bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP;
  • powierzaniu wykonywania pracy małoletniemu cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP.

 

Jeszcze surowszą karę – pozbawienie wolności do lat 3 – przewidziano za przestępstwa w postaci:

  • powierzania wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP w warunkach szczególnego wykorzystania;
  • powierzania wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP, będącemu pokrzywdzonym przestępstwem handlu ludźmi.

 

Sankcje przeciwko firmie

W przypadku skazania za którekolwiek z wyżej wymienionych przestępstw, sąd ma prawo:

  • orzec zakaz dostępu podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi do środków publicznych, pochodzących z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz środków na realizację wspólnej polityki rolnej – na okres od roku do 5 lat;
  • zasądzić na rzecz Skarbu Państwa kwotę stanowiącą równowartość powyższych środków publicznych, otrzymanych w okresie 12 miesięcy poprzedzających wydanie wyroku skazującego.

 

Ponadto firma podlega wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego – przez 3 lata od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego za przestępstwo.

 

Nie podlega karze…

Za wykroczenia i przestępstwa związane z powierzeniem wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski, nie podlega karze ten, kto powierzając wykonywanie pracy cudzoziemcowi, spełnił łącznie następujące warunki:

 

1. wypełnił obowiązki polegające na:

  • żądaniu od cudzoziemca przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP;
  • przechowywaniu kopii tego dokumentu przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca (chyba że wiedział, że przedstawiony dokument został sfałszowany);

2.  zgłosił cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych, jeśli obowiązek taki wynika z obowiązujących przepisów.

 

 

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Państwowa Inspekcja Pracy.

Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.zielonalinia.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Różnica między zezwoleniem na pobyt stały a zezwoleniem na pobyt rezydenta długoterminowego UE
    Zezwolenie na pobyt stały i zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE mają wiele wspólnych cech. Oba są udzielane na czas nieoznaczony i w obu przypadkach praca cudzoziemca może być wykonywana bez zezwolenia na pracę. Co je różni? Odpowiadamy.

  • Zezwolenie na pobyt czasowy po wizie „humanitarnej”
    Cudzoziemcy, którzy przebywają w Polsce na podstawie wizy wydanej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe (tzw. humanitarnej) mogą, najpóźniej ostatniego dnia jej ważności, złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności. Czy praca na takim zezwoleniu na pobyt czasowy może być wykonywana bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy? Odpowiadamy.

  • Zezwolenie na pobyt czasowy. Kiedy wygasa z mocy prawa?
    Zezwolenie na pobyt czasowy jest dokumentem legalizującym pobyt cudzoziemca z kraju trzeciego w Polsce. Wydaje się je na maksymalnie 3 lata w związku z okolicznością, która uzasadnia ten pobyt. O zezwolenie na pobyt czasowy wnioskuje cudzoziemiec w urzędzie wojewódzkim. Kiedy takie zezwolenie wygasa z mocy prawa? Odpowiadamy.

  • Rodzaje zezwoleń na pracę [INFOGRAFIKA]
    Zanim cudzoziemiec będący obywatelem państwa spoza obszaru UE/EOG rozpocznie pracę w Polsce, (co do zasady) musi posiadać odpowiednie zezwolenie na pracę. Rodzaj zezwolenia zależy w głównej mierze od tego, jak długo cudzoziemiec będzie wykonywał swoje obowiązki zawodowe, jaki mają one charakter oraz czy zatrudnia go firma polska, czy zagraniczna. Oto rodzaje zezwoleń na pracę w Polsce.

  • Kiedy nie trzeba uzyskiwać nowego zezwolenia na pracę?
    Zezwolenie na pracę (typu A) legalizuje pracę cudzoziemców z krajów trzecich w Polsce. W dokumencie tym wskazani są konkretni pracodawca i obcokrajowiec. Ponadto, w zezwoleniu na pracę wymienione są warunki, na których cudzoziemiec powinien świadczyć pracę. Ich zmiana wymaga uzyskania nowego dokumentu. Jednak nie zawsze. W jakich okolicznościach, po dokonanych zmianach, nie trzeba uzyskiwać nowego zezwolenia na pracę? Odpowiadamy.

  • Zezwolenie na pracę sezonową. Co warto wiedzieć?
    Zezwolenie na pracę sezonową (typu S) jest szczególnym rodzajem zezwolenia na pracę w Polsce. Od „standardowego” zezwolenia na pracę (typu A) odróżnia je przede wszystkim urząd, w którym pracodawca o nie wnioskuje, wysokość opłaty i okres, na jaki może być wydane. Co warto wiedzieć o zezwoleniu na pracę sezonową? Oto garść przydatnych informacji.

  • Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Instrukcja krok po kroku
    Pracodawca, który planuje zatrudnienie obywatela Ukrainy powinien wiedzieć, że do podpisania umowy nie wystarczy jedynie potwierdzenie obywatelstwa ukraińskiego. Przede wszystkim należy upewnić się, że cudzoziemiec ma tytuł do legalnego pobytu w Polsce. Od czego zacząć? Jak legalnie powierzyć pracę obywatelowi Ukrainy? Wyjaśniamy.

  • Zwolnienie na czas badań związanych z ciążą
    Kobiety w ciąży są szczególnie chronione w miejscu pracy. Wśród przywilejów, z jakich mogą korzystać, znajduje się możliwość wykonania badań związanych z ciążą w czasie pracy. Jakie warunki muszą być spełnione, aby takie zwolnienie zostało udzielone przez pracodawcę? Podpowiadamy.

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy