Zakaz konkurencji
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-11-01
Zakaz konkurencji, umieszczony w odrębnej umowie lub zawarty bezpośrednio w umowie o pracę, ma celu ochronę wiedzy, pomysłu, doświadczenia i baz danych pracodawców przed pracownikami, którzy chcieliby wykorzystać to do celów własnej lub innej działalności. Co o zakazie konkurencji stanowią przepisy?
Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy
O zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy czytamy w art. 1011. § 1 tego artykułu stanowi, że w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).
Ponadto, przepisy Kodeksu pracy stanowią, że umowa o zakazie konkurencji wymaga formy pisemnej. Inaczej jest nieważna.
Warto podkreślić, że umowa o zakazie konkurencji nie może zabraniać pracownikowi jakiejkolwiek dodatkowej działalności. Zakaz konkurencji powinien jednoznacznie określać zakres i rodzaj działalności uznanej przez pracodawcę i pracownika za konkurencyjną. Dodatkowa działalność pracownika, by mogła być zawarta w umowie o zakazie konkurencji, musi mieć bezpośredni związek z działalnością pracodawcy i stanowić realne zagrożenie dla jego interesów.
Umowę o zakazie konkurencji można podpisać zarówno przed podjęciem zatrudnienia, jak i w trakcie trwania stosunku pracy.
Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy przestaje obowiązywać w momencie ustania zatrudnienia. Istnieje także możliwość wyznaczenia innego, krótszego okresu jej obowiązywania.
§ 2 art. 1011 stanowi, że pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach o odpowiedzialności materialnej pracowników.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy
O zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy czytamy w art. 1012 Kodeksu pracy. Stanowi on, że pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, mogą zawrzeć umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W powyższej umowie pracownik zobowiązuje się przez uzgodniony czas po ustaniu zatrudnienia do nieprowadzenia określonej działalności konkurencyjnej, a pracodawca do wypłacenia pracownikowi z tego tytułu ustalonego odszkodowania, nie niższego niż 25% wynagrodzenia pracownika, otrzymywanego przed ustaniem stosunku pracy, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.
Ustalenie okresu obowiązywania zakazu oraz wysokości odszkodowania należnego pracownikowi jest warunkiem koniecznym umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.
W wyroku z 17 grudnia 2001 r. (I PKN 742/00) Sąd Najwyższy wskazał, że umowa przewidująca nieodpłatny zakaz działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy nie jest wprawdzie nieważna, lecz klauzula o nieodpłatności zostaje automatycznie zastąpiona przez odszkodowanie gwarantowane w art. 1012 (nie niższe niż 25% wynagrodzenia pracownika, otrzymywanego przed ustaniem stosunku pracy).
Warto również przytoczyć inny wyrok Sądu Najwyższego, z 11 stycznia 2005 r. (I PK 96/04). Czytamy w nim m.in.: pracodawcę, który zawarł z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, obciąża wzajemne zobowiązanie do zapłaty uzgodnionego odszkodowania także wówczas, gdy po ustaniu stosunku pracy nie obawia się już konkurencji ze strony byłego pracownika.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy – „Prawo pracy”
Zobacz podobne artykuły:
Jak pracować w czasie świątecznych przygotowań i nie zwariować? Do Świąt jeszcze kilka dni, a ty już masz dość? Irytuje cię świąteczna lista utworów w radiu? Na myśl o pracowniczej wigilii, najchętniej udałbyś się na L4? Oto kilka porad, jak poradzić sobie z frustracją w szczycie świątecznych przygotowań.
Urlop szkoleniowy, czyli sposób na pogodzenie pracy z nauką Raz uzyskane kwalifikacje zawodowe oraz zdobyte dzięki nim zatrudnienie nie zapewnią nam pracy do emerytury. W obecnych czasach musimy na bieżąco poszerzać swój zakres wiedzy, aby nie wypaść z rynku. Tylko jak pogodzić pracę z nauką? Rozwiązanie wskazuje Kodeks pracy.
Staż pracy a służba wojskowa, w tym pełniona za granicą Czy okres pełnienia służby wojskowej wlicza się do stażu pracy? Jak to wygląda w przypadku odbywania służby wojskowej za granicą?
Jak hobby pomaga w karierze zawodowej? Na pierwszy rzut oka, wydawać się może, że hobby przeszkadza w pracy, bo odciąga uwagę od codziennych obowiązków. Tymczasem jest zupełnie odwrotnie. Ludzie bez pasji słabiej pracują.
Praca między jednym a drugim zezwoleniem jednolitym Cudzoziemcy, którzy posiadają zezwolenie na pobyt czasowy i pracę (tzw. zezwolenie jednolite) i ich pracodawcy w okresie oczekiwania na wydanie kolejnego takiego zezwolenia mogą skorzystać z przepisów „pomostowych”. Dzięki nim, w tym czasie, nie trzeba legalizować pobytu, jak i pracy obcokrajowca, który nie ma przecież ważnego dokumentu (zezwolenia jednolitego). Należy jednak spełnić określone warunki. Jakie? Odpowiadamy.
Zasiłek dla bezrobotnych – jak długo należy pracować, aby go otrzymać? Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych? Czy urząd pracy może skrócić okres jego pobierania? Wyjaśniamy.
Zatrudnianie cudzoziemców absolwentów polskich szkół policealnych Do legalnego zatrudnienia cudzoziemca, co do zasady, potrzebne są odpowiedni tytuł pobytowy oraz zezwolenie na pracę. Od tej zasady istnieją wyjątki. Są bowiem cudzoziemcy, którzy mogą wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę. Czy do tej grupy zaliczają się absolwenci szkół policealnych? Odpowiadamy.
Nieważny paszport cudzoziemca a legalna praca W ostatnim czasie pojawia się dużo pytań o to, czy cudzoziemiec, którego paszport utracił ważność może legalnie pracować w Polsce. Wątpliwości biorą się w dużej mierze stąd, że wielu obywateli Białorusi i Ukrainy ma problem z uzyskaniem nowego dokumentu podróży. Warto zatem przytoczyć stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy oraz informacje Straży Granicznej dotyczące cudzoziemców z nieważnym paszportem.
