Urlop na żądanie
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-02-28
Zdarzają się sytuacje, w których pracownik, z niezaplanowanych powodów, nie może przyjść do pracy. Na szczęście Kodeks pracy umożliwia w takim przypadku wzięcie urlopu na żądanie. Jaki jest jego wymiar? Co się dzieje z niewykorzystanym urlopem na żądanie? Odpowiadamy.
„W życiu różnie bywa”, brzmi stare porzekadło. Również w życiu pracownika mogą pojawić się sytuacje niezaplanowane, przez które nie może się stawić w pracy. I nie dotyczy to choroby, w trakcie której pracownikowi przysługuje zwolnienie lekarskie, potocznie nazywane L4. W przypadkach nagłych, których zatrudniony na umowę o pracę nie uwzględnił w planie urlopowym przysługuje mu urlop na żądanie. Jest to szczególny rodzaj urlopu wypoczynkowego, którego pracownik nie musi uzgadniać z pracodawcą.
Urlop na żądanie w Kodeksie pracy
Przepisów dotyczących urlopu na żądanie należy szukać w Kodeksie pracy w artykułach 1672 i 1673.
Czytamy w nich m.in, że pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Łączny wymiar urlopu wykorzystanego przez pracownika nie może przekroczyć w roku kalendarzowym 4 dni, niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik pozostaje w danym roku w kolejnych stosunkach pracy.
Czytaj także: Urlop wypoczynkowy - wymiar urlopu
Urlop na żądanie jest częścią urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że dni na żądanie nie są dodatkowe. Tak więc, jeżeli pracownikowi przysługują 26 dni urlopu wypoczynkowego, każdy dzień wzięty na żądanie pomniejsza tę pulę.
Ważne! 4. dni urlopu na żądanie nie należy uwzględniać w planie urlopów.
Z punktu widzenia pracownika, zaletą urlopu na żądanie jest to, że może on nim swobodnie dysponować. Nie musi uzgadniać z pracodawcą terminu jego wykorzystania, ani uprzedzać go wcześniej, że zamierza z niego skorzystać. Wystarczy, że pracownik zgłosi (pisemnie, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub w każdy inny sposób przyjęty u danego pracodawcy) żądanie udzielenia tego urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.
Pracodawca nie może odmówić pracownikowi udzielenia urlopu na żądanie.
Urlop na żądanie - limit
Zgodnie z przepisami, pracownikowi przysługują 4 dni urlopu na żądanie. Może on je wykorzystać jednorazowo (cztery kolejne dni) lub w dowolnych częściach (np. cztery razy po jednym dniu, dwa razy po dwa dni).
Urlop na żądanie (czterokrotny) przysługuje każdemu pracownikowi, bez względu na wymiar etatu czy system pracy w jakim jest zatrudniony.
W sytuacji gdy pracownik jest zatrudniony na pełny etat (8 godzin dziennie / 5 dni w tygodniu), każdy dzień urlopu na żądanie to 8 godzin odjęte z puli urlopu wypoczynkowego.
W przypadku pracownika zatrudnionego na pół etatu (4 godziny dziennie / 5 dni w tygodniu) każdy dzień urlopu na żądanie to 4 godziny odjęte z puli urlopu wypoczynkowego. Cały urlop na żądanie wynosi w tym przypadku 16 godzin, czyli 4 dni.
W systemie równoważnym, jeżeli pracownik zgłosi żądanie udzielania urlopu w dniu, w którym miał zaplanowaną pracę w wymiarze 12 godzin, skorzystanie z jednego dnia urlopu na żądanie spowoduje odjęcie z puli urlopowej pracownika 12 godzin.
Na świadectwie pracy
W przypadku urlopu na żądanie i limitu 4. dni, znaczenie ma rok kalendarzowy. Bez względu na to, u ilu pracodawców był zatrudniony pracownik od początku stycznia do końca grudnia. Dlatego informację o wykorzystanych dniach na żądanie należy umieścić na świadectwie pracy. Jeżeli np. pracownik zmienia pracodawcę i kończy pracę 31 maja i od stycznia do maja wykorzystał 2 dni urlopu na żądanie, to rozpoczynając nową pracę w czerwcu będzie mógł od czerwca do końca grudnia wykorzystać jeszcze 2 takie dni.
Co ważne, urlop na żądanie nie przechodzi na kolejny rok, nie kumuluje się. Jeżeli pracownik nie wykorzystał całego limitu urlopu na żądanie w danym roku kalendarzowym, z dniem 1 stycznia kolejnego roku urlop ten staje się zwykłym urlopem zaległym.
Szczegółowych informacji na temat urlopów, w tym urlopu na żądanie, udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (art. 1672 i 1673).
Państwowa Inspekcja Pracy „Prawo pracy”.
Zobacz podobne artykuły:
Trzy inne niż wynagrodzenie świadczenia ze stosunku pracy Przepisy prawa pracy (w szczególnych sytuacjach) przyznają pracownikom prawo do innych niż wynagrodzenie świadczeń z tytułu nawiązania stosunku pracy. Mowa tu o odprawie emerytalnej lub rentowej, odprawie pośmiertnej oraz odprawie ekonomicznej z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Co warto wiedzieć o tych świadczeniach? Odpowiadamy.
Pracownik na zwolnieniu lekarskim a informowanie pracodawcy Od wielu lat zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie i automatycznie trafiają do pracodawcy. Czy w takiej sytuacji pracownik powinien dodatkowo poinformować przełożonego o chorobie i nieobecności w pracy? Odpowiadamy.
Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?
Uzupełniający urlop macierzyński, czyli uprawnienia pracowników, którzy są rodzicami wcześniaków W Kodeksie pracy pojawił się nowy przepis, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 r. Dzięki niemu rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków będą mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W jakim wymiarze? Jakie warunki należy spełnić? Odpowiadamy.
Okresy wpływające na wymiar urlopu Urlop wypoczynkowy jest jednym z uprawnień pracownika, czyli osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wymiar urlopu zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Jakie okresy wpływają na ilość (20 czy 26) wolnych dni? Odpowiadamy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Czy można cofnąć zgodę? Porozumienie stron jest jedną z form rozwiązania umowy o pracę. Jak wskazuje nazwa, to najmniej konfliktowy sposób zakończenia stosunku pracy. Wymaga jednak aprobaty obu stron umowy, a więc pracodawcy i pracownika. Czy wyrażoną zgodę na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron można cofnąć? Odpowiadamy.
Urlop szkoleniowy, czyli sposób na pogodzenie pracy z nauką Raz uzyskane kwalifikacje zawodowe oraz zdobyte dzięki nim zatrudnienie nie zapewnią nam pracy do emerytury. W obecnych czasach musimy na bieżąco poszerzać swój zakres wiedzy, aby nie wypaść z rynku. Tylko jak pogodzić pracę z nauką? Rozwiązanie wskazuje Kodeks pracy.
Urlop na żądanie – wątpliwości Urlop na żądanie od samego początku sprawiał problemy z interpretacją przepisów zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Najczęściej kłopoty dotyczą rozumienia wymiaru urlopu na żądanie. Niektórzy myślą, że to dodatkowe dni wolne, liczone poza limitem 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Inne nieporozumienie dotyczy sposobu udzielania urlopu na żądanie. Istnieje przekonanie, że wystarczy samo zgłoszenie chęci wzięcia takiego dnia wolnego do pracodawcy. Postaramy się rozwiać te wątpliwości.
