Strajk, czyli środek ostateczny
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-08-17
Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą może dotyczyć m.in. warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych. Gdy rokowania i mediacje nie przyniosą rezultatu w postaci rozwiązania sporu, pracownicy mogą podjąć decyzję o strajku. Co o tej formie protestu „mówią” przepisy i co myślą o niej Polacy? Zapraszamy do lektury.
Przepisy dotyczące strajku są zawarte w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Czytamy w niej (art. 17 ust. 1), m.in., że strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego interesów wskazanych w art. 1, czyli: „Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.”
Czytaj także: Obowiązki pracodawcy w czasie upałów
W ustawie jest również zapis (art. 17 ust. 2), że strajk jest środkiem ostatecznym i nie może być ogłoszony bez uprzedniego wyczerpania możliwości rozwiązania sporu.
Przepisy zawarte w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowią również, że udział pracownika w strajku zorganizowanym zgodnie z przepisami ustawy nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych oraz, że w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy.
Polacy o strajku
Strajki, jako formy protestu, odegrały bardzo ważną rolę w naszej najnowszej historii. W czasach PRL-u stanowiły ważny oręż w walce z systemem totalitarnym. Często były punktem zwrotnym i zaczynały masowe protesty. Co obecnie o strajku myślą Polacy?
Badanie przeprowadzone przez serwis InterviewMe wykazało, że 78% Polaków popiera strajki jako formę protestu w pracy. Jednocześnie 61% badanych wierzy w to, że strajki mogą być skuteczne.
Wśród powodów do ewentualnego podjęcia strajku, Polacy wskazują najczęściej: zbyt niskie zarobki (64% wskazań), złe traktowanie pracowników (64% wskazań), złe warunki pracy (58% wskazań) oraz polityka firmy (27% wskazań).
Niskie zarobki lub złe traktowanie pracowników jako impuls do strajku wydają się całkowicie zrozumiałe. Oba te powody pchają również ludzi do zmiany pracy. Pracodawcy powinni zdawać sobie sprawę, że dbając o dobro pracowników, dbają także o interes firmy. Zapewnienie zatrudnionym bezpieczeństwa zarówno finansowego, jak i psychicznego jest obowiązkiem pracodawcy — komentuje Wojciech Martyński, ekspert kariery w InterviewMe.
Czytaj także: Monitoring w pracy
Z badania wynika również, że 75% społeczeństwa nie obawia się strajkować, a 78% w pełni popiera grupy zawodowe, które zdecydowały się walczyć o swoje prawa lub lepsze warunki pracy. Polacy popierają przede wszystkim protesty: ratowników medycznych (55%), górników (53%), pielęgniarek (52%), nauczycieli (41%) i lekarzy (40%).
Mimo panującej opinii o tym, że w naszym kraju społeczeństwo obywatelskie jest mało aktywne, w sferze deklaracji polscy pracownicy są gotowi do protestów, jeśli pracodawcy nie będą zapewniać im godnych zarobków oraz odpowiednich warunków pracy — podsumowuje Marta Rojewska, autorka raportu.
Szczegółowe wyniki badania „Czy strajk to dobry pomysł?” można znaleźć tutaj.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
InterviewMe.
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:

Upał a praca. Co czytamy w przepisach? „Uff - jak gorąco!”. Wysokie temperatury w okresie letnim mogą być bardzo uciążliwe dla pracowników, zwłaszcza tych pracujących na zewnątrz. Dlatego przepisy prawa pracy (BHP) nakładają na pracodawców pewne obowiązki, które mają poprawić komfort pracy w czasie upałów. Jakie? O co powinni zadbać pracodawcy, gdy słupek rtęci przekracza dopuszczalne normy bezpieczeństwa i higieny pracy?

Termin wypłaty wynagrodzenia za pracę – w trakcie zatrudnienia i po zakończonej umowie Wynagrodzenie za pracę (w ramach stosunku pracy) jest świadczeniem podlegającym szczególnej ochronie. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik nie może się go zrzec, a pracodawca jest zobowiązany do zatrudnienia za wynagrodzeniem. Kiedy powinna być wypłacana pensja? Co z terminem wypłaty, gdy kończy się umowa? Odpowiadamy.

Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia Czy niewypłacanie pracownikowi wynagrodzenia na czas może być powodem rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia? Na co zwrócić uwagę i jakie przepisy Kodeksu pracy mają w tym przypadku zastosowanie? Odpowiadamy.

Okres wypowiedzenia. Czy wlicza się do stażu pracy? Czy można go skrócić? Wypowiadając umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony należy pamiętać, że po złożeniu wypowiedzenia obowiązuje jeszcze okres wypowiedzenia, który jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Czy wlicza się on do stażu pracy? Czy przepisy przewidują możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia? Odpowiadamy.

Trzy inne niż wynagrodzenie świadczenia ze stosunku pracy Przepisy prawa pracy (w szczególnych sytuacjach) przyznają pracownikom prawo do innych niż wynagrodzenie świadczeń z tytułu nawiązania stosunku pracy. Mowa tu o odprawie emerytalnej lub rentowej, odprawie pośmiertnej oraz odprawie ekonomicznej z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Co warto wiedzieć o tych świadczeniach? Odpowiadamy.

Pracownik na zwolnieniu lekarskim a informowanie pracodawcy Od wielu lat zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie i automatycznie trafiają do pracodawcy. Czy w takiej sytuacji pracownik powinien dodatkowo poinformować przełożonego o chorobie i nieobecności w pracy? Odpowiadamy.

Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?

Uzupełniający urlop macierzyński, czyli uprawnienia pracowników, którzy są rodzicami wcześniaków W Kodeksie pracy pojawił się nowy przepis, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 r. Dzięki niemu rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków będą mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W jakim wymiarze? Jakie warunki należy spełnić? Odpowiadamy.