Pomagamy młodzieży [WYWIAD] - Raporty i wywiady

Opowiedz, od kiedy działa i czym zajmuje się Elektroniczne Centrum Aktywizacji Młodzieży (ECAM)?

Elektroniczne Centrum Aktywizacji Młodzieży, które jest częścią Ochotniczych Hufców Pracy, działa od 2013 roku. Czym się zajmujemy? Najkrócej mówiąc staramy się pomagać młodzieży, pracodawcom, a także rodzicom zapoznać się z ofertą OHP oraz rozwiązywać nurtujące ich problemy związane z rynkiem pracy dla młodych czy praktyczną nauką zawodu. Robimy to głównie za pośrednictwem infolinii, mediów społecznościowych i serwisu internetowego.

Serwis www.dokariery.pl skierowany jest do młodzieży, ale i pracodawców, którzy chcą zatrudnić młodocianych. Dlaczego warto tam zajrzeć?

Na dokariery.pl publikujemy atrakcyjne dla młodych osób materiały związane z nauką, poruszaniem się po rynku pracy, ale także – z mądrym wykorzystywaniem czasu wolnego. Tworząc nazwę portalu zależało nam na podkreśleniu, że Ochotnicze Hufce Pracy, poprzez rozbudowaną ofertę usług, wskazują młodym ludziom kierunek na przyszłość oraz podejmują działania umożliwiające realizację osobistą i zawodową. Między innymi dlatego na naszej stronie można znaleźć wyszukiwarkę ofert pracy, usługę „Moje pierwsze CV”, dzięki której młody człowiek uzyska profesjonalny dokument rekrutacyjny, a także strefę porad video o szerokim zakresie tematycznym – od oferty OHP, poprzez metody nauki, aż do szukania pracy i doskonalenia kompetencji zawodowych.

Natomiast pracodawcy znajdą na dokariery.pl kompleksowe informacje na temat zatrudniania pracowników młodocianych, uzyskiwania refundacji ich wynagrodzeń oraz składek, a także panel „staże i praktyki”, za pomocą którego mogą udostępnić swoją ofertę młodym ludziom.

Czy działacie również w mediach społecznościowych?

Tak. Z naszym serwisem powiązane są profile w najpopularniejszych mediach społecznościowych – Facebook, Instagram, YouTube, TikTok, gdzie w nieco luźniejszej formie zachęcamy młodzież do korzystania z oferty OHP, poszerzania swoich umiejętności zawodowych oraz rozwijania zainteresowań.

ECAM to także wsparcie konsultantów. Jakich informacji udzielacie?

Nasze konsultantki udzielają wsparcia głównie osobom poszukującym informacji na temat oferty OHP oraz zatrudniania osób młodych. Najczęściej poruszane zagadnienia na infolinii ECAM to nauka zawodu w OHP, zatrudnianie pracowników młodocianych, udzielanie informacji o jednostkach OHP oraz refundacja wynagrodzeń pracowników. W ostatnim czasie zwiększyła się liczba pytań dotyczących zatrudnienia młodocianych cudzoziemców – ma to zapewne związek z wojną w Ukrainie.

Jak można się skontaktować z konsultantami ECAMu?

Zapraszamy do kontaktu pod numerem 222 500 525. Pytania można zadawać nam także mailowo, pisząc pod adres kontakt@dokariery.pl lub na czacie dostępnym na dokariery.pl. Zachęcamy także do kontaktu poprzez wiadomości na Facebooku i Instagramie. Z przyjemnością pomożemy!

Kto może liczyć na wsparcie Ochotniczych Hufców Pracy?

Na wsparcie Ochotniczych Hufców Pracy może liczyć młodzież w wieku 15-25 lat, a także pracodawcy, którzy chcą zatrudnić młodocianego pracownika w celu nauki zawodu. Mogą oni ubiegać się o zwrot kosztów wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na naszej stronie, zachęcamy też do dzwonienia na infolinię.

Na jakie wsparcie Ochotniczych Hufców Pracy może liczyć młodzież?

Trudno będzie krótko opisać cały zakres wsparcia, jakie oferuje OHP, ale postaram się.

Warto zacząć od tego, że Ochotnicze Hufce Pracy obejmują wsparciem trzy grupy młodzieży. Pierwsza z nich to młodzież w wieku 15-18 lat, która ma trudności w nauce, czasem też trudności rodzinne czy społeczne. OHP pomaga takim nieco zagubionym młodym ludziom w uzupełnieniu wykształcenia i zdobyciu zawodu. Dzięki nauce w szkole branżowej I stopnia mogą oni nadrobić braki w wiedzy ogólnej oraz nauczyć się praktycznego zawodu, takiego jak kucharz, stolarz, kosmetyczka, mechanik itd. Dodatkowo każdy uczestnik OHP ma zdiagnozowane potrzeby, aby dobrać najlepsze oddziaływania edukacyjne i zajęcia wychowawcze. Zostaje zakwalifikowany do odpowiedniej grupy wychowawczej, w której wychowawca pomaga w procesie adaptacji i integracji oraz stymuluje jego rozwój, doradza metody samodzielnej edukacji, aktywizuje do nauki i pracy oraz je monitoruje. Jest to więc naprawdę całościowe wsparcie, które sprawia, że taki młody człowiek wychodzi na prostą, odnajduje się w szkole, zdobywa zawód i ma niemal gwarancję pewnej pracy w przyszłości.

W jakiej formie się to odbywa i czym kończy się nauka zawodu w OHP?

Uczestnictwo w OHP może odbywać się w formie dochodzącej – wtedy uczeń mieszka w rodzinnym domu i dojeżdża na zajęcia, np. do hufca pracy. Ale świetną opcją jest nauka w Ośrodku Szkolenia i Wychowania, gdzie młodzież ma zapewnione bezpłatne zakwaterowanie w internacie i wyżywienie oraz dostęp do różnorodnej oferty edukacyjnej i rekreacyjnej.

Nauka zawodu w OHP kończy się egzaminem zawodowym i uzyskaniem tytułu czeladnika. Dzięki temu, że nauka odbywa się nie tylko w warsztatach szkolnych, ale także w czasie praktyk u pracodawcy, często umiejętności młodych ludzi są wystarczające na tyle, by od razu po skończeniu nauki podjąć pracę w zawodzie. Wielu pracodawców, u których odbywają się te praktyki, zatrudnia absolwentów OHP. To udowadnia, że dzięki OHP młodzież nie tylko zyskuje wykształcenie, ale także pracę.

Wróćmy do pozostałych dwóch grup młodzieży objętych wsparciem przez OHP.

Pozostałe dwie grupy to osoby w wieku 18-25 lat, które po prostu szukają pracy oraz uczniowie i studenci, którzy chcą podjąć pracę krótkoterminową lub sezonową. Mogą oni znaleźć w OHP pomoc w zakresie poradnictwa zawodowego oraz pośrednictwa pracy. Jednostki OHP, które będą tu pomocne, to przede wszystkim Młodzieżowe Biuro Pracy, organizujące często giełdy i targi pracy, na których łatwo o ciekawą ofertę pracy tymczasowej lub stałej. Warto skorzystać też z poradnictwa zawodowego, np. w Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży, by poznać swoje predyspozycje zawodowe.

Chciałbym teraz przejść do zatrudniania młodocianych, ale najpierw zapytam, kim jest młodociany pracownik?

Pracownik młodociany w rozumieniu Kodeksu pracy to osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Ciekawostką jest fakt, że sami młodociani pracownicy, zwłaszcza ci nie będący uczestnikami OHP, często nie wiedzą, że tak się ich fachowo określa. W Internecie wpisywane są zapytania na temat pracowników po prostu niepełnoletnich czy nawet nieletnich.

Jasne. Czyli chodzi tu wyłącznie o kryterium wiekowe. Od czego powinien zacząć pracodawca i jakich formalności dopełnić, aby zatrudnić młodocianego?

Zatrudnienie pracownika młodocianego wymaga dopełnienia pewnych formalności, jednak nie jest to aż tak skomplikowane, jak może się wydawać. Na początku pracodawca powinien zweryfikować, czy osoba ukończyła co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową. Konieczne jest także skierowanie na wstępne badania lekarskie i uzyskanie orzeczenia lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża zdrowiu. Pracodawca powinien także przekazać pracownikowi informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami (informacje te przekazuje się także rodzicom/opiekunom prawnym). Niezbędna jest też zgoda rodziców lub opiekunów prawnych.

Czy zatrudnienie młodocianego możliwe jest wyłącznie na umowie o pracę?

Mamy kilka możliwości zatrudnienia: umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego, do wykonywania prac lekkich na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia.

W przypadku umowy zlecenia młodociani poniżej 16 r.ż. mogą wykonywać prace zarobkowe wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową (art. 304⁵ Kodeksu pracy). Wykonywanie prac lekkich przez młodocianych w innych branżach możliwe jest tylko w przypadku zatrudnienia ich na umowę o pracę.

Warto wspomnieć, że wykaz prac lekkich musi zostać zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy. Ponadto powinien on zostać ujęty przez pracodawcę w regulaminie pracy, a jeśli pracodawca nie ma obowiązku wydania regulaminu, to wykaz ten ustala w osobnym dokumencie.

Na co powinien zwrócić uwagę pracodawca, który chce zatrudnić młodocianego obywatela Ukrainy?

W tym przypadku stosuje się takie same zasady jak przy zatrudnianiu młodocianych obywateli Polski. Należy jedynie dodatkowo zadbać o zalegalizowanie pracy, a więc, jeżeli cudzoziemiec nie jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, uzyskanie zezwolenia na pracę, oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi lub powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy. Ta ostatnia forma legalizacji zatrudnienia cieszy się największą popularnością. Jest to bowiem opcja bezpłatna, którą można zrealizować w ciągu 14 dni od zatrudnienia, w urzędzie pracy właściwym ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy. Należy to zrobić przez portal praca.gov.pl. Warto dodać, że jeżeli obywatel Ukrainy wjechał do Polski ze względu na działania wojenne w okresie od 24 lutego 2022 roku i jego pobyt w Polsce został uznany za legalny na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, to jego pracę można zalegalizować wyłącznie na podstawie powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy.

Jak to wygląda w przypadku pozostałych młodocianych cudzoziemców?

W odniesieniu do pozostałych młodocianych cudzoziemców stosować należy te same przepisy prawa, które dotyczą młodocianych obywateli Polski. Dodatkowo należy ustalić, czy młodociany cudzoziemiec uprawniony jest do pracy bez zezwolenia czy jednak wymagane jest uzyskanie dla niego zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.

Dziękuję za rozmowę.

Maciej Kraskiewicz - ukończył prawo na Uniwersytecie w Białymstoku. Z Publicznymi Służbami Zatrudnienia związany od 2011 r. Od 2017 r. kierownik zespołu Elektronicznego Centrum Aktywizacji Młodzieży (ECAM) w Komendzie Głównej Ochotniczych Hufców Pracy.

Rozmawiał: Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)