Wynagrodzenie – podstawowe informacje - Rynek pracy w prawie

Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie pracy moglibyśmy powiedzieć, że „bez wynagrodzenia nie ma pracy”. W art. 84 tej ustawy czytamy bowiem, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.

Wynagrodzenie za pracę jest więc nieodłącznym elementem stosunku pracy. Podpisując np. umowę o pracę (inaczej mówiąc, nawiązując stosunek pracy) pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Wynagrodzenie ze stosunku pracy jest obowiązkowym, wypłacanym okresowo świadczeniem majątkowym, które w odróżnieniu od innych form powierzania pracy, np. umowy zlecenia, podlega szczególnej ochronie.

Wysokość wynagrodzenia

Wysokość wynagrodzenia, ustalona między pracownikiem a pracodawcą, ale nie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę, jest jednym z niezbędnych elementów, sporządzonej na piśmie, umowy o pracę.

Czytaj także: Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?

Wynagrodzenie ustala się tak, aby odpowiadało m.in. rodzajowi wykonywanej pracy oraz kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu. Ponadto, należy uwzględnić ilość i jakość świadczonej pracy.

Składniki wynagrodzenia

Składniki wynagrodzenia dzielą się na stałe i zmienne.

Podstawowym stałym składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie zasadnicze, które może być określone stawka miesięczną lub godzinową.

Do innych stałych składników wynagrodzenia zalicza się m.in.:

• premie regulaminowe wypłacane w stałej wysokości,
• dodatek stażowy,
• dodatek funkcyjny,
• dodatek służbowy,
• dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych.

Zmienne składniki wynagrodzenia to przede wszystkim: wynagrodzenie określone prowizyjnie, stawką godzinową lub akordową, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, nagrody, premie uznaniowe w zmiennej wysokości.

Ponadto, przepisy prawa pracy przewidują również dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatek za pracę w porze nocnej jako zmienne elementy wynagrodzenia.

Termin wypłaty wynagrodzenia

Obowiązkiem pracodawcy jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia – przynajmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry dniu. Najczęściej jest ono płatne przelewem na konto, które wskazał pracownik, chyba że pracownik złożył w postaci papierowej lub elektronicznej wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

Wynagrodzenie wypłaca się za miesiąc z dołu, nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

Czytaj także: Praca w godzinach nadliczbowych – kto nie musi jej wykonywać?

Co ważne, pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie tak, by znalazło się ono na koncie bankowym pracownika najpóźniej w ustalonym przez strony dniu wypłaty lub pracownik musi najpóźniej w tym dniu otrzymać pieniądze do ręki, jeżeli wynagrodzenie jest wypłacane w formie gotówkowej. W przypadku gdy ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym. Oznacza to, że jeżeli np. ustalono, że dniem wypłaty będzie 7. dzień kolejnego miesiąca i w którymś miesiącu 7. dzień wypadnie w sobotę (dzień wolny od pracy), wynagrodzenie powinno być wypłacone 6. w piątek. Jeżeli 7. wypadnie w niedzielę (gdzie sobota i niedziela są dniami wolnymi), wówczas wynagrodzenie należy wypłacić również w piątek, 5.  

Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.  

Państwowa Inspekcja Pracy.