Powrót

Praca w godzinach nadliczbowych – kto nie musi jej wykonywać?

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-10-20

Praca w nadgodzinach jest dopuszczalna w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej, usuwania skutków awarii oraz w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy. Kto nie może wykonywać pracy w godzinach nadliczbowych? Kto musi wyrazić na nią zgodę? Odpowiadamy.

W art. 151 § 1 Kodeksu pracy czytamy że:

"Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

  1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
  2. szczególnych potrzeb pracodawcy."

Powyższego przepisu § 1 pkt 2 nie stosuje się do pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia.

Pracą w godzinach nadliczbowych jest więc najczęściej praca ponad 8 godzin na dobę lub praca ponad przeciętnie 40 godzin na tydzień.

 

Czytaj także: Czy urlop wypoczynkowy przepada?

 

Kto ma zakaz pracy w godzinach nadliczbowych?

Zgodnie z art. 100 § 1 i 2 Kodeksu pracy, pracownik jest zobowiązany:

  • stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę,
  • dbać o dobro zakładu pracy.

Z tego wynika, że - co do zasady - wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych na polecenie pracodawcy jest obowiązkiem pracownika.

 

Czytaj także: Elastyczne formy zatrudnienia dla rodziców dzieci do lat 8

 

Od tej zasady jest jednak wyjątek. Istnieje bowiem grupa pracowników, których obowiązuje bezwzględny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych. Należą do niej pracownicy młodociani, kobiety w ciąży i pracownicy niepełnosprawni.

 

Kto może odmówić pracy w godzinach nadliczbowych?

Istnieje również grupa pracowników, którzy mogą odmówić wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych lub mówiąc inaczej - muszą wyrazić na nią zgodę. Do niej zaliczają się rodzice wychowujący dzieci w wieku do lat 4 oraz pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia (jeżeli dotyczy to szczególnych potrzeb pracodawcy).

 

Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.

 

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy.


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu www.zielonalinia.gov.pl, opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Zmiana warunków zatrudnienia na wniosek pracownika
    Pracownicy mają prawo do wnioskowania do pracodawcy o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony. Kiedy takie prawo przysługuje i jakie obowiązki wobec tego ma pracodawca? Podpowiadamy.

  • Na jakie świadczenia może liczyć ojciec opiekujący się dzieckiem?
    Ojcowie również mają prawo do płatnego zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego z ZUS. Sprawdź, jakimi uprawnieniami ojcowie muszą podzielić się z matką, a które przysługują wyłącznie ojcom.

  • Czy kobieta w ciąży może wycofać wypowiedzenie umowy o pracę?
    Kodeks pracy przewiduje szczególną ochronę zatrudnienia kobiet w ciąży. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę takiej pracownicy, a w niektórych przypadkach umowa, która uległaby rozwiązaniu w okresie ciąży, zostaje przedłużona do dnia porodu. Co w przypadku, jeśli to pracownica składa wypowiedzenie? Wyjaśniamy, czy ma prawo je wycofać z powodu ciąży i w jakich przypadkach.

  • Równoważny system czasu pracy - zasady
    System równoważnego czasu pracy jest jedną z elastycznych form normowania czasu pracy. Na czym polega i jakie są jego ograniczenia? Sprawdź!

  • Roboty publiczne a limit umów o pracę na czas określony
    Czy umowa o pracę, którą podpisują bezrobotni w ramach robót publicznych wlicza się do limitu 3 umów (33 miesięcy) na czas określony, wymienionych w Kodeksie pracy? Podpowiadamy.

  • Czy premia wlicza się do minimalnego wynagrodzenia?
    Płaca minimalna to ustalone najniższe wynagrodzenie, jakie pracodawca musi wypłacić pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę. Wynagrodzenie poniżej płacy minimalnej jest naruszeniem praw pracowniczych. Czy pracodawca może uzupełniać wynagrodzenie za pracę, premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę? Odpowiadamy.

  • Okazjonalna praca zdalna – czy pracodawca powinien pokryć koszty poniesione przez pracownika?
    Zgodnie z art. 67(33) § 1 Kodeksu pracy, każdy pracownik ma prawo zawnioskować do pracodawcy o okazjonalne wykonywanie pracy zdalnej poza stałym miejscem wykonywania swoich obowiązków. Co z kosztami poniesionymi przez pracownika podczas wykonywania okazjonalnej pracy zdalnej? Czy pracodawca ma obowiązek je pokryć? Wyjaśniamy.

  • Uprawnienia osób niepełnosprawnych – jakie rodzaje zwolnień od pracy Ci przysługują?
    Jeśli masz orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, masz prawo do zwolnienia od pracy w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym oraz w celu wykonania specjalistycznych badań. Sprawdź, co powinieneś przygotować.

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy