Czym się różni zatrudnienie od innej pracy zarobkowej? - Rynek pracy w prawie

Na wstępie warto przytoczyć ustawowe definicje tych dwóch pojęć. W przypadku zatrudnienia, czytamy, że chodzi o wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy o pracę nakładczą.

Gdy w ustawie jest mowa o innej pracy zarobkowej oznacza to wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, albo umowy o pomocy przy zbiorach, o której mowa w art. 91a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, lub w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.

Czytaj także: Powrót na zasiłek w świetle nowych przepisów

Zatrudnienie

W definicji zatrudnienia czytamy m.in. o stosunku pracy. W tym przypadku chodzi o stosunek prawny między pracownikiem a pracodawcą. W jego ramach pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Cechą charakterystyczną stosunku pracy jest wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania, a także wykonywanie pracy osobiście, w sposób ciągły i powtarzający się. Natomiast pracodawca zatrudnia pracownika za wynagrodzeniem. Na podstawie stosunku pracy nie jest możliwa praca nieodpłatna.

Stosunek pracy może powstać na podstawie: umowy o pracę (najpopularniejsza forma zatrudnienia), powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę.

W przypadku stosunku pracy zasady wykonywania pracy czy zawierania i rozwiazywania umów określa przede wszystkim Kodeks pracy.

Definicja zatrudnienia wspomina również o stosunku służbowym (dotyczy pracowników państwowych) oraz pracy nakładczej (tzw. chałupnictwo), którą regulują przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą.

Inna praca zarobkowa

W definicji innej pracy zarobkowej czytamy, że jest to m.in. powierzenie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych. Wymieniony w definicji katalog umów jest katalogiem otwartym i zawiera przykłady umów cywilnoprawnych. Zatem każde powierzenie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy cywilnoprawnej należy traktować jako inną pracę zarobkową (w myśl ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia). W przeciwieństwie do stosunku pracy, który reguluje Kodeks pracy, zasady zawierania umów cywilnoprawnych zawarte są w Kodeksie cywilnym.

Czytaj także: Porozumienie stron lub wypowiedzenie umowy przez pracownika a prawo do zasiłku

Zatrudnienie, inna praca zarobkowa a status bezrobotnego

W ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia, w definicji bezrobotnego, czytamy m.in., że bezrobotnym jest osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej.

Oznacza to, że jeżeli ktoś jest zatrudniony lub wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (inna praca zarobkowa), nie może się zarejestrować w urzędzie pracy jako bezrobotny. Może to zrobić jako poszukujący pracy (inny status niż bezrobotny).

Jeżeli osoba zarejestrowana jako bezrobotna zostanie zatrudniona (np. na podstawie umowy o pracę) lub rozpocznie pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło), powinna wyrejestrować się z urzędu pracy i, jeżeli jest taka potrzeba, zarejestrować ponownie po zakończeniu którejś z tych umów.

Szczegółowych informacji w zakresie rejestracji w urzędzie pracy udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19 524.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.