Staże - Artykuł

Staż oznacza nabywanie przez bezrobotnego wiedzy i umiejętności przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą.

Kto może zostać skierowany na staż?

Na staż mogą być kierowane wszystkie osoby bezrobotne.

Jak długo może trwać staż?

Staż może trwać od 3 do 6 miesięcy.

Jeżeli staż ma się zakończyć potwierdzeniem nabycia wiedzy lub umiejętności przeprowadzonym przez uprawnioną instytucję, wtedy może on trwać od 3 do 12 miesięcy.

W okresie odbywania stażu nadal pozostajesz osobą bezrobotną.

Co należy zrobić, żeby zostać skierowanym na staż?

Jeżeli jesteś zainteresowany odbyciem stażu, możesz zapytać o wolne miejsca stażu we właściwym powiatowym urzędzie pracy lub samodzielnie znaleźć pracodawcę, u którego będziesz go odbywał. Możliwość zorganizowania stażu uzależniona jest od środków finansowych, którymi dysponuje powiatowy urząd pracy.

Kto składa wniosek i podpisuje umowę?

Wniosek o organizację stażu do powiatowego urzędu pracy składa pomiot lub osoba, która zamierza zorganizować staż dla bezrobotnych, czyli organizator stażu.

Staż odbywa się na podstawie umowy, jaką powiatowy urząd pracy zawiera z Tobą i organizatorem stażu, według przygotowanego przez organizatora stażu programu określonego w umowie.

Przy ustalaniu programu stażu powinny być uwzględnione Twoje predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, wykształcenie oraz dotychczasowa wiedza i umiejętności.

Czy można odbywać staż u byłego pracodawcy?

Nie możesz odbywać stażu u tego samego organizatora, u którego wcześniej:

• odbywałeś staż,
• byłeś zatrudniony, w tym jako młodociany pracownik w celu przygotowania zawodowego lub
• wykonywałeś inną pracę zarobkową,

jeżeli od dnia zakończenia poprzedniego stażu, zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej u tego organizatora nie upłynęło co najmniej 24 miesiące.

Pamiętaj!

• Łączny okres odbywanych przez Ciebie staży nie może przekroczyć 24 miesięcy w okresie kolejnych 10 lat.
• Łączny okres staży realizowanych przez Ciebie u tego samego organizatora nie może przekroczyć 12 miesięcy.

Opiekun stażysty

Staż jest realizowany pod nadzorem wyznaczonej przez organizatora stażu osoby, tzw. opiekuna stażysty,  który odpowiada za prawidłową realizację stażu i za opiekę nad Tobą.

Co dzieje się, gdy program stażu nie zostanie zrealizowany?

W przypadku nierealizowania przez organizatora programu stażu lub niedotrzymywania warunków jego odbywania, po wysłuchaniu organizatora stażu, powiatowy urząd pracy, na Twój wniosek lub z urzędu, może rozwiązać z organizatorem umowę.

Jakie są obowiązki bezrobotnego w trakcie odbywania stażu?

W trakcie odbywania stażu:

• przestrzegasz ustalonego przez organizatora rozkładu czasu pracy;
• sumiennie i starannie wykonujesz zadania objęte programem stażu oraz stosujesz się do poleceń organizatora stażu i opiekuna stażysty, o ile nie są one sprzeczne z prawem;
• dbasz o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu;
• przestrzegasz przepisów i zasad obowiązujących u organizatora stażu, w szczególności regulaminu pracy, tajemnicy służbowej, przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych.

Uwaga! Odbywając staż możesz wziąć udział w podróży służbowej i szkoleniu zorganizowanym z inicjatywy organizatora stażu lub za jego zgodą na zasadach przewidzianych dla pracowników.

Czy tracąc status bezrobotnego można kontynuować staż?

Jeżeli w trakcie odbywania stażu utraciłeś status bezrobotnego z powodu:

• nabycia prawa do emerytury,
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• renty socjalnej,
• świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych,
• renty inwalidzkiej przyznawanej na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin lub ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin,

możesz ukończyć staż zgodnie z programem, o ile nie pozostajesz w zatrudnieniu. Po wyrażeniu woli kontynuacji stażu, zostaniesz rejestrowany jako osoba poszukująca pracy.

Uwaga! Jeśli przerwałeś staż na okres krótszy niż 6 miesięcy z powodu odbywania ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego, możesz ukończyć ten staż zgodnie z programem, za zgodą starosty i organizatora stażu, jeżeli jesteś zarejestrowany w PUP jako bezrobotny.

Stypendium stażowe

W okresie odbywania stażu przysługuje Ci stypendium wypłacane miesięcznie przez powiatowy urząd pracy w wysokości 160% zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli miesięczny wymiar stażu jest równy maksymalnemu wymiarowi (8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy). W przypadku niższego miesięcznego wymiaru stażu wysokość stypendium ustala się proporcjonalnie.

Stypendium przysługuje Ci również za dni wolne (2 dni wolne za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu).

Stypendium nie przysługuje Ci za inne nieobecności podczas odbywa stażu, chyba że powodem tej usprawiedliwionej nieobecności był obowiązek stawiennictwa przed sądem lub organem administracji publicznej.

Ważne! Do bezrobotnych odbywających staż stosuje się przepisy o usprawiedliwianiu nieobecności pracowników wydane na podstawie art. 2982 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, a prawo do stypendium za okres usprawiedliwionej nieobecności bezrobotny zachowuje za okresy zwolnienia, za które pracownicy, zgodnie z tymi przepisami, zachowują prawo do wynagrodzenia.

Jeżeli w tym samym okresie jesteś uprawniony do stypendium oraz zasiłku dla bezrobotnych, przysługuje Ci stypendium w wysokości nie niższej niż zasiłek.

W okresie udokumentowanej niezdolności do pracy zachowujesz prawo do stypendium w wysokości 50 % kwoty stypendium.

Dni wolne od stażu

Na Twój wniosek organizator stażu udziela Ci 2 dni wolnych za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu. Za dni wolne przysługuje stypendium.

Za ostatni miesiąc odbywania stażu organizator stażu udziela Ci dni wolnych przed upływem terminu zakończenia stażu.

Staż, który kończy się potwierdzeniem nabycia wiedzy lub umiejętności

Staż może być zakończony potwierdzeniem nabycia wiedzy lub umiejętności przeprowadzanym przez uprawnioną instytucję. Program takiego stażu dostosowany jest do wymagań potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności.

W przypadku stażu zakończonego egzaminem zawodowym, przeprowadzanym przez okręgową komisję egzaminacyjną, zgodnie z przepisami rozdziału 3b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, program stażu uwzględnia wymagania określone w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Jako uczestnik stażu, który zdał egzamin zawodowy, otrzymujesz certyfikat kwalifikacji zawodowej.

W przypadku stażu zakończonego egzaminem czeladniczym, przeprowadzanym przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle, program stażu uwzględnia standardy wymagań egzaminacyjnych ustalone przez Związek Rzemiosła Polskiego, będące podstawą przeprowadzania egzaminu czeladniczego, a w przypadku zawodów określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego – wymagania określone w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego, określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Jako uczestnik stażu, który zdał egzamin czeladniczy, otrzymuje świadectwo czeladnicze.

W przypadku podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej przed ukończeniem programu stażu, bezrobotny ma prawo do potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności oraz uzyskania dodatku do stypendium.

W terminie 14 dni informujesz urząd pracy o wyniku potwierdzenia wiedzy i umiejętności.

Jeżeli nie uzyskasz pozytywnego wyniku potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności, koszty ponownego przystąpienia do potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności nie mogą być sfinansowane z Funduszu Pracy.

Dodatek do stypendium

Po odbyciu stażu, kończącego się potwierdzeniem nabycia wiedzy lub umiejętności, po uzyskaniu dokumentu, który potwierdzi ich nabycie w terminie 12 miesięcy od ukończenia stażu, będzie przysługiwał Ci dodatek do stypendium.

Dodatek do stypendium jest finansowany ze środków Funduszu Pracy i wypłacany przez urząd pracy w wysokości 20 % zasiłku dla bezrobotnych, za każdy pełny miesiąc zrealizowanego stażu.

Wysokość dodatku do stypendium za niepełny miesiąc ustala się dzieląc kwotę dodatku za pełny miesiąc przez 30, a następnie mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych realizacji stażu.

Aby uzyskać dodatek do stypendium złóż wniosek w terminie do 3 miesięcy od dnia uzyskania dokumentu potwierdzającego nabycie wiedzy i umiejętności. Do wniosku dołącz kopię dokumentu potwierdzającego nabycie wiedzy i umiejętności albo jego odwzorowanie cyfrowe.

Kiedy urząd pracy może pozbawić bezrobotnego możliwości kontynuowania stażu?

Powiatowy urząd pracy, na wniosek organizatora stażu lub z urzędu, po zasięgnięciu opinii organizatora stażu i Twoim wysłuchaniu, może pozbawić Cię możliwości kontynuowania stażu w przypadku:

• nieusprawiedliwionej nieobecności podczas więcej niż jednego dnia stażu;
• naruszenia podstawowych obowiązków określonych w regulaminie pracy, w szczególności stawienia się do odbycia stażu w stanie wskazującym na spożycie alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych lub spożywania w miejscu pracy alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych;
• usprawiedliwionej nieobecności uniemożliwiającej zrealizowanie programu stażu.

Zwrot kosztów organizacji stażu

Jeżeli z własnej winy nie podjąłeś albo przerwałeś realizację stażu, zwracasz na wyodrębniony rachunek bankowy PUP albo samorządu powiatu koszty:

• badań lekarskich i psychologicznych,
• przejazdu i zakwaterowania,
• koszty potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności,

– o ile zostały one poniesione.

Uwaga! Nie musisz zwracać kosztów stażu, jeśli przyczyną niepodjęcia lub przerwania programu stażu lub nieprzystąpienia do potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności było podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej, trwającej co najmniej miesiąc.

Formalności na zakończenie stażu

Organizator stażu po zakończeniu stażu wyda Ci opinię zawierającą informacje o realizowanych przez Ciebie zadaniach oraz nabytej wiedzy i umiejętnościach.

Powiatowy urząd pracy wyda Ci zaświadczenie o odbyciu stażu.

Przydatne informacje

Jeżeli z uzasadnionej przyczyny przerwałeś staż, możesz, za zgodą starosty i organizatora stażu, w okresie 6 miesięcy od dnia jego przerwania ukończyć staż zgodnie z jego programem.

Staż może być realizowany również w formie zdalnej.

Nadzór nad odbywaniem stażu przez bezrobotnego sprawuje starosta.

Wychowujesz dziecko lub opiekujesz się osobą zależną? Urząd pracy po skierowaniu Cię na staż może zrefundować koszty opieki.

Jeżeli zostałeś skierowany na staż poza miejscem zamieszkania, możesz ubiegać się o zwrot kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbywania stażu lub zwrot kosztów zakwaterowania w miejscowości, w której odbywasz staż.

Informacje dotyczące organizacji stażu dla osób bezrobotnych znajdziesz TUTAJ.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (art. 2 pkt 44, art. 114 – 124, art. 235)

Opracowanie: Zespół redakcyjny Zielonej Linii