Bezpieczeństwo w pracy – czynniki szkodliwe dla zdrowia
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-11-27
W miejscu pracy, inaczej środowisku pracy, mogą i często występują czynniki szkodliwe dla zdrowia pracowników. Jakie w związku z tym obowiązki ma pracodawca? Co powinien zrobić, aby zapobiegać chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą? Odpowiadamy.
Przepisy prawa pracy nakładają na pracodawcę obowiązki:
- utrzymywania w stanie stałej sprawności urządzeń ograniczających lub eliminujących szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy i urządzeń, służących do pomiarów tych czynników,
- przeprowadzania, na swój koszt, badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrowania oraz przechowywania wyników tych badań i pomiarów, a także udostępniania ich pracownikom.
Ma to na celu zapobieganie chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą.
Czynniki w środowisku pracy
Pod względem oddziaływania na organizm człowieka można wyróżnić następujące czynniki występujące w środowisku pracy:
- czynniki szkodliwe dla zdrowia - czynniki, których oddziaływanie na pracującego może prowadzić lub prowadzi do schorzenia.
- czynniki uciążliwe - czynniki, których oddziaływanie na pracownika może być przyczyną złego samopoczucia lub nadmiernego zmęczenia, które nie prowadzi jednak do trwałego pogorszenia stanu zdrowia.
- czynniki niebezpieczne - czynniki, które mogą prowadzić do powstania u pracującego urazu (wypadku przy pracy).
Czytaj także: Pracownik, czyli kto?
Ponadto, można wymienić kategorie czynników szkodliwych dla zdrowia. Są to:
- czynniki fizyczne (hałas, hałas ultradźwiękowy, drgania mechaniczne/wibracja, mikroklimat, promieniowanie optyczne, pole i promieniowanie elektromagnetyczne),
- czynniki chemiczne (substancje toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze i mutagenne, upośledzające funkcje rozrodcze),
- czynniki biologiczne - makro- i mikroorganizmy roślinne oraz zwierzęce (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki).
Obowiązki pracodawcy
Pracodawca ma wskazać czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy, dla których wykonuje się badania i pomiary. Ma też przeprowadzić rozpoznanie źródeł ich emisji oraz warunków wykonywania pracy, które mają wpływ na poziom stężeń lub natężeń tych czynników lub na poziom narażenia na oddziaływanie tych czynników. Ma przy tym uwzględnić:
- rodzaj tych czynników oraz ich właściwości;
- procesy technologiczne i ich parametry;
- wyposażenie techniczne, w tym maszyny, urządzenia, instalacje i narzędzia, które mogą być źródłem emisji czynników szkodliwych dla zdrowia, z uwzględnieniem wyników pomiarów tej emisji, dostarczanych przez producentów;
- środki ochrony zbiorowej i dane dotyczące ich użytkowania;
- organizację pracy i sposób wykonywania pracy;
- rzeczywisty czas narażenia na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia, z uwzględnieniem obowiązującego u pracodawcy systemu i rozkładu czasu pracy.
Czytaj także: Nowe świadectwo pracy – co powinno zawierać?
Do obowiązków pracodawcy należy:
- konsultowanie z pracownikami lub ich przedstawicielami działań dotyczących rozpoznania i typowania czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a także wykonywania badań, pomiarów i pobierania próbek na stanowiskach pracy,
- przechowywanie przez okres 3 lat wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, licząc od daty ich wykonania,
- niezwłoczne informowanie pracowników narażonych na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy o aktualnych wynikach badań i pomiarów oraz udostępniania im tych wyników i wyjaśniania ich znaczenia,
- prowadzenie na bieżąco rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy,
- wpisywanie na bieżąco wyników badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów,
- przechowywanie rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia oraz kart badań i pomiarów tych czynników przez 40 lat, licząc od daty ostatniego wpisu,
- niezwłoczne przekazanie rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia oraz karty badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia właściwemu Państwowemu Inspektorowi Sanitarnemu w przypadku likwidacji zakładu pracy,
- niezwłoczne udostępnianie pracownikowi oraz byłemu pracownikowi na jego pisemny wniosek wyników badań i pomiarów.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Państwowa Inspekcja Pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Rynek pracy a zdrowie psychiczne. Wyzwania i rozwiązania Praca jest jedynym z kluczowych elementów życia człowieka, wpływającym na jego poczucie wartości, stabilność finansową oraz relacje społeczne. Jednak gdy warunki pracy są niekorzystne, mogą stać się źródłem poważnych problemów psychicznych. Długotrwały stres, nadmierne obciążenie obowiązkami, brak wsparcia ze strony przełożonych oraz niepewność zatrudnienia, to jedne z czynników, które mogą prowadzić do zaburzeń, takich jak depresja, lęki czy wypalenie zawodowe.
Zwolnienie na czas badań związanych z ciążą Kobiety w ciąży są szczególnie chronione w miejscu pracy. Wśród przywilejów, z jakich mogą korzystać, znajduje się możliwość wykonania badań związanych z ciążą w czasie pracy. Jakie warunki muszą być spełnione, aby takie zwolnienie zostało udzielone przez pracodawcę? Podpowiadamy.
Zatrudnianie cudzoziemców a dokumenty pobytowe Podstawowa zasada dotycząca zatrudniania cudzoziemców z krajów trzecich w Polsce brzmi: „legalna praca = legalny pobyt + zezwolenie na pracę”. O ile z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę cudzoziemiec może być zwolniony, to legalny pobyt na terytorium RP, który ponadto upoważnia do wykonywania pracy, obcokrajowiec musi posiadać zawsze. Poniżej opisujemy podstawowe kwestie związane z pobytem cudzoziemców z krajów trzecich, którzy zamierzają pracować w Polsce.
Wynagrodzenie – podstawowe informacje „Jaka praca, taka płaca” głosi przysłowie. A co o płacy, czyli wynagrodzeniu, czytamy w przepisach, przede wszystkim w Kodeksie pracy?
Zatrudnienie cudzoziemca – podstawowe informacje Od czego powinien zacząć procedurę zatrudnienia cudzoziemca polski pracodawca? Na co zwrócić uwagę? Odpowiadamy.
Wypadek przy pracy – co powinien wiedzieć pracownik? Bezpieczeństwo w pracy to podstawa. Dlatego każdy pracownik na początku zatrudnienia przechodzi szkolenie BHP i zapoznaje się z zasadami, których powinien przestrzegać w miejscu pracy. Wszystko po to, aby uniknąć nieprzyjemnych zdarzeń, w tym wypadków. Niestety, jak głosi przysłowie: „nieszczęścia chodzą po ludziach”. Co powinien zrobić pracownik, który uległ wypadkowi w pracy? Odpowiadamy.
Choroba zawodowa – co warto wiedzieć? Co się kryje pod pojęciem choroba zawodowa? Jak pracodawca powinien postępować w przypadku podejrzenia u pracownika objawów takiej choroby? Jak zapobiegać chorobom zawodowym? Odpowiadamy.
Zmiana wymiaru czasu pracy lub ilości godzin cudzoziemca Czy pracodawca może powierzyć wykonywanie pracy cudzoziemcowi w wyższym wymiarze czasu pracy lub w większej liczbie godzin niż określona w dokumencie legalizującym wykonywanie pracy? To pytanie, które często zadają osoby zatrudniające cudzoziemców. Odpowiadamy i wyjaśniamy.
