Powrót

Work-life balance, czyli jak pogodzić pracę z życiem prywatnym?

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-04-18

Rosnące tempo życia, natężenie obowiązków zawodowych i rosnąca frustracja wśród pracowników sprawiły, że w ostatnich latach w dyskusji na temat rynku pracy coraz częściej słyszymy o zasadzie work-life balance. Jakie są jej założenia i jak można ją wdrożyć?

Work-life balance to idea głosząca dążenie do zachowania równowagi między pracą a życiem prywatnym. Zakłada zorganizowanie pracy w taki sposób, aby pracownik –  nie zaniedbując obowiązków służbowych – mógł skupić się także na swoim życiu prywatnym.

Jest to oczywiście stan idealny, nierzadko trudny do zrealizowania – zwłaszcza wśród wysoko postawionych specjalistów. Niemniej jednak, organizacja trybu pracy przy uwzględnieniu tej zasady może przyczynić się do zminimalizowania prawdopodobieństwa wystąpienia wypalenia zawodowego lub innych negatywnych skutków u pracownika. Co więcej, wobec postępującej luki demograficznej i rosnącego popytu na specjalistów, coraz więcej firm w swoich ogłoszeniach kreuje się jako podmiot realizujący taką politykę. Co więc ją cechuje?

 

Zasady work-life balance:

  • Odpowiednia organizacja pracy – hierarchizacja zadań do wykonania i określenie ich priorytetów umożliwia skupienie się na najważniejszych obowiązkach. Ogranicza to chociażby pozostawanie w pracy po godzinach.
  • Oddzielenie sfery zawodowej od prywatnej – dobrą praktyką jest, aby „nie przynosić” pracy do domu. Rozgraniczenie tych dwóch sfer życia niewątpliwie pomaga w zachowaniu wewnętrznej równowagi i właściwego podejścia do swoich obowiązków – tak w pracy, jak i w rodzinie lub wśród znajomych.
  • Wsparcie społeczne i empatia – ważne jest, aby zarówno wśród współpracowników, jak i domowników stworzyć poczucie zrozumienia dla siebie nawzajem. Odpowiednie ułożenie relacji pomaga w skutecznym podejściu do swoich obowiązków – pod warunkiem, że z własnej przyczyny ich nie zaniedbamy.

 

Czytaj także: Jak hobby pomaga w karierze zawodowej?

 

Korzyści z wdrożenia work-life balance:

  • Zwiększenie efektywności – nadmiar czasu spędzonego w pracy nie oznacza lepszego jej efektu. Częściej natomiast prowadzi do frustracji i przemęczenia wśród pracowników.
  • Natomiast pracownik, który nie ma poczucia przebywania w pracy „za karę”,jednocześnie posiadający czas na realizację swego życia prywatnego, jest bardziej zaangażowany w wykonywaną pracę.
  • Obniżenie poziomu stresu – ten, kto nie spędza większości dnia na rozmyślaniu o pracy, ma więcej czasu na odpoczynek. Co za tym idzie, jest mniej podatny na obciążenie stresem i innymi szkodliwymi czynnikami.
  • Poprawa stosunków w pracy – większa elastyczność i równowaga w pracy sprawia, że pracownicy są mniej skłonni do impulsywnych reakcji. W takich okolicznościach łatwiej jest budować poczucie jedności, a tym samym stworzyć lepszy zespół.
  • Identyfikacja pracownika z miejscem pracy – zadowolony pracownik z reguły nie szuka sposobności, aby zmienić miejsce zatrudnienia przy pierwszej okazji.

 

Przykłady wdrażania

Work-life balance można wprowadzać w różny sposób. Nie ma zresztą jednego, typowego dla wszystkich zawodów i zakładów pracy wzorca. Niekiedy jednak to przepisy prawa wpływają na wdrażanie takiej polityki. W niektórych krajach (np. Belgia, Holandia, Niemcy, Francja, Wielka Brytania) trwają programy pilotażowe związane z przejściem na czterodniowy tydzień pracy. Nieobce są także koncepcje skracające dzień pracy (we Francji pracuje się 35 godzin w tygodniu).

Także pandemia koronawirusa zrewolucjonizowała podejście do trybu pracy. Praca zdalna w przypadku zawodów typowo biurowych jest niemal codziennością. Niewielu dziwi już możliwość świadczenia pracy z domu.

Kolejnym przykładem na zastosowanie zasady work-life balance jest elastyczny czas pracy. Zwykle kojarzy się nam ona z ofertami pracy kierowanymi do studentów, jednak coraz więcej firm umożliwia swoim pracownikom dopasowanie godzin pracy. Możemy tu mówić zarówno o ruchomych godzinach jej rozpoczęcia, jak i możliwością jej wcześniejszego skończenia danego dnia i odrobienia zaległości w późniejszym terminie. Za specyficzną formę work-life balance uznać można funkcjonującą niekiedy (zwłaszcza w korporacjach) przerwę obiadową. W zależności od potrzeb i wymiaru takiej przerwy, pracownik może w spokoju zjeść posiłek lub załatwić jakąś sprawę „na mieście”. Coraz więcej firm wyznacza w swoich biurach strefy relaksu, w których pracownicy mogą choć na chwilę zapomnieć o służbowych obowiązkach i odstresować się przy konsoli lub piłkarzykach albo po prostu wygodnie usiąść w strefie ciszy.

 

Czytaj także: Praca a zdrowie psychiczne

 

Jednak zasada równowagi nie dotyczy wyłącznie czasu spędzonego w pracy. W istocie work-life balance równie ważne jest, aby po jej zakończeniu pracownik mógł skupić się na odpoczynku. W niektórych krajach już obowiązują przepisy, które zabraniają przełożonym kontaktowania się z pracownikami po godzinach pracy. Są to rozwiązania znane jako „prawo do wyłączenia się”, nad którym trwają prace także na poziomie Parlamentu Europejskiego.

Niezależnie od tego, w niektórych branżach obowiązuje także zakaz logowania się do służbowych systemów i e-maili w trakcie urlopów i czasu wolnego od pracy. Z jednej strony wzmacnia to procedury bezpieczeństwa i minimalizuje ryzyko ewentualnego wycieku danych, z drugiej – pozwala pracownikowi poczuć, że faktycznie jest na urlopie.

 

Przeszkody we wdrażaniu

Istnieją jednak czynniki, które sprawiają, że wdrożenie zasady work-life balance jest trudniejsze. Wśród nich wyróżnić możemy:

  • Specjalistyczne stanowisko pracy – pracownicy zatrudnieni na zasadach nienormatywnego czasu pracy lub pełniący kluczowe funkcje w swoich zespołach nierzadko nie mają możliwości całkowicie odciąć się od swoich obowiązków po opuszczeniu biura. Dotyczy to menedżerów, kierowników, specjalistów PR w wielkich korporacjach czy lekarzy lub funkcjonariuszy służb.
  • Brak elastyczności ze strony szefostwa – wdrażanie polityki work-life balance zależy od podejścia do niej kierownictwa danego zakładu pracy. Jeśli jest ono nieprzychylne, to dyskusje na ten temat mogą w zasadzie ograniczyć się do teoretycznych rozważań.
  • Pracoholizm – nawet obowiązujące w pracy zasady work-life balance na nic się zdadzą, jeśli sam pracownik będzie wykazywał się nadgorliwością w wykonywaniu swojej pracy. Warto przez moment zastanowić się, czy nie spędzamy za dużo czasu w samej pracy lub rozmyślając o niej – jeśli tak jest, być może warto trochę odpuścić. Jeśli sami nie możemy sobie z tym poradzić, warto skorzystać z pomocy psychologa.
  • Stały dostęp do urządzeń mobilnych i Internetu – smartfon w kieszeni lub smartwatch na nadgarstku sprawiły, że jesteśmy podpięci do Internetu niemal przez całą dobę. Wystarczy jedno powiadomienie o przychodzącym mailu lub połączeniu od klienta, abyśmy przeszli w tryb pracy lub myślenia o niej – nawet nieświadomie.

 

Podsumowując, zasada work-life balance wydaje się atrakcyjną, niekiedy wręcz utopijną wizją. Rozgraniczenie sfery życia zawodowego od prywatnego może jednak przynieść wiele korzyści, o czym powinni pamiętać zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Miejmy nadzieję, że prędzej niż później koncepcja ta stanie się powszechnie obowiązującą.

 

 

Adam Utko (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

 

 

 


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Już jutro (1 lipca) będzie wprowadzona możliwość przesyłania do urzędów pracy kopii umów zawartych z cudzoziemcami
    Nowe przepisy, które weszły w życie 1 czerwca, nakładają na pracodawców zatrudniających cudzoziemców na podstawie oświadczeń o powierzeniu pracy oraz zezwoleń na pracę obowiązek przesyłania kopii umów zawartych z cudzoziemcami. Od 1 lipca podmioty powierzające pracę cudzoziemcom na podstawie oświadczeń lub zezwoleń na pracę sezonową będą miały możliwość, za pośrednictwem praca.gov.pl, wypełnić ten obowiązek.

  • Co wpływa na zaangażowanie w pracę pracowników z pokolenia Z
    Czego od pracodawcy oczekują młodzi pracownicy? Co wpływa na ich zaangażowanie i satysfakcję z pracy? Oto ciekawe wnioski płynące z badania „Work War Z”. Zachęcamy do lektury.

  • Ochrona sygnalistów w Polsce
    W naszym niedawnym artykule poruszyliśmy zjawisko whistleblowingu, czyli tzw. demaskatorstwa. Pora przenieść temat w polskie realia. Jakie formy ochrony sygnalistów przewiduje nasze prawo?

  • Przygotowanie do rozmowy rekrutacyjnej – klucz do sukcesu zawodowego
    Rozmowa kwalifikacyjna to jeden z najważniejszych etapów procesu rekrutacyjnego. Właściwe przygotowanie może znacząco zwiększyć szanse na pozytywny rezultat i uzyskanie pracy. Proces ten warto potraktować strategicznie, dzieląc go na kilka etapów.

  • Wizy a praca cudzoziemców po zmianie przepisów
    1 czerwca 2025 r. weszły w życie przepisy, które zmieniają zasady zatrudniania w Polsce cudzoziemców z krajów trzecich. Jak obecnie wygląda kwestia pracy osób, które przyjechały do naszego kraju na wizach? Które z nich umożliwiają podjęcie pracy, a które nie? Pobyt na jakich wizach umożliwia ubieganie się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę? Odpowiadamy.

  • O sygnalistach, czyli kim jest whistleblower?
    Sygnalista to dość tajemnicze określenie osoby, która działa w celu eksponowania nieprawidłowości w różnych sferach życia, w tym pracy. Jakie są genezy tego zjawiska i najgłośniejsze przypadki tego typu działań na świecie?

  • Zmiany w przepisach dotyczących polskiego rynku pracy
    1 czerwca 2025 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące polskiego rynku pracy. Swoim zakresem obejmują one m.in. bezrobotnych. Zmienia się wiele w zasadach rejestracji, kontaktu z urzędem pracy, jak i warunkach przyznawanych wsparć. Ponadto wprowadzone zostały nowe zasady powierzania pracy cudzoziemcom. W tym przypadku, również mamy do czynienia z ważnymi zmianami.

  • Co działa, a co nie. Co zrobić, jak się nie chce?
    Zmotywowanie się do działania wbrew niechęci to jedno z najczęstszych wyzwań we współczesnym świecie. Wydawałoby się, że skoro coś „trzeba zrobić”, to wystarczy wola. Ale właśnie w tym miejscu psychologia rozkłada sytuację na czynniki pierwsze i pokazuje: człowiek nie działa jak maszyna. To, że coś „powinno być zrobione”, nie oznacza jeszcze, że pojawi się energia, koncentracja czy zaangażowanie. A więc – co działa, a co nie?

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy