Urlop wypoczynkowy
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2019-04-19
Zastanawiasz się, ile dni urlopu Ci przysługuje? Kiedy możesz wziąć pierwsze wolne? Sprawdź przepisy!
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego nie można się zrzec.
Wymiar urlopu wynosi 20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy. Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, lecz co najmniej jedna jego część powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Jak obliczyć wymiar urlopu
Wymiar urlopu uzależniony jest od stażu pracy danego pracownika i wynosi:
- 20 dni – w przypadku stażu krótszego niż 10 lat,
- 26 dni – w przypadku co najmniej 10-letniego stażu.
Dodatkowo do stażu, od którego zależy wymiar urlopu, zalicza się inne okresy: nauki, zatrudnienia za granicą, służby wojskowej, pobierania świadczeń z urzędu pracy czy pracy w gospodarstwie rolnym.
W przypadku nauki w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, zalicza się okres nauki lub zatrudnienia, w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Do stażu nie wlicza się umów-zleceń, okresu prowadzenia działalności gospodarczej oraz urlopu bezpłatnego.
Zasady udzielania urlopu wypoczynkowego
Urlopu udziela się na wniosek pracownika w dni, które są dla niego dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy w danym dniu.
Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy na pierwsze wolne będzie musiał poczekać miesiąc. Prawo do pierwszych dni urlopu przysługuje bowiem dopiero po przepracowaniu miesiąca. Zgodnie z przepisami, w roku kalendarzowym, w którym dana osoba podjęła pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru przysługującego po przepracowaniu roku, czyli 20 dni.
Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem, który pracodawca ustala na początku roku, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.
Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany do końca roku kalendarzowego, w którym uzyskało się do niego prawo. Jeśli jest to niemożliwe, najpóźniej do końca III kwartału roku następnego.
Urlop na żądanie
Pracownikowi w ciągu roku przysługują 4 dni urlopu na żądanie. Nie jest to dodatkowy urlop, który zwiększa pulę dni urlopowych pracownika, a jest to urlop odliczany z przysługującego urlopu wypoczynkowego w ciągu roku. Pracodawca udzielając urlopu, musi ustalić, czy podwładny nabył już prawo do urlopu wypoczynkowego, czy nie. Jeśli pracuje ponad miesiąc, może skorzystać z jednego dnia urlopu na żądanie.
Świadczenie urlopowe
Jeśli pracodawca ma stworzony zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, pracownikowi przysługują tzw. wczasy pod gruszą. Zasady, na jakich można korzystać ze świadczeń urlopowych, są ujęte w firmowym regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Aby dostać zwrot kosztów wypoczynku, należy złożyć wniosek o dopłatę do „wczasów pod gruszą” w terminie przewidzianym przez regulamin oraz dołączyć oświadczenie o wysokości dochodów swoich i rodziny.
Wysokość dopłaty powinna zostać określona w regulaminie wynagradzania lub zarządzeniu pracodawcy. Świadczenie jest wypłacane przez pracodawcę raz w roku każdemu pracownikowi, który w danym roku kalendarzowym korzysta z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Świadczenie urlopowe pracodawca winien wypłacić najpóźniej w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu. Wielu jednak woli wypłacać pieniądze po zakończonym urlopie.
Odwołanie z urlopu wypoczynkowego
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu, gdy jego obecności wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia urlopu, zobowiązany jest jednak pokryć wówczas koszty poniesione przez pracownika, związane z odwołaniem. Koszty te powinny być udokumentowane przez odwołanego z urlopu. Pracodawca powinien również zwrócić pracownikowi koszty podróży powrotnej w wysokości udokumentowanej przez pracownika. Jeśli ten ostatni nie jest w stanie wykazać kosztów przejazdu, można przyjąć, że zwrotowi podlegają koszty podróży zgodnie z przepisami dotyczącymi rozliczania kosztów podróży służbowych.
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop
W przypadku zakończenia współpracy z podwładnym, pracodawca ma obowiązek rozliczenia się z niewykorzystanego urlopu. Zgodnie z przepisami, pracownik w okresie wypowiedzenia zobowiązany jest wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli pracodawca udzieli mu go w tym okresie. Decyzja dotycząca wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia w dużej mierze należy wyłącznie do pracodawcy. Zgoda pracownika nie jest niezbędna. Pracodawca również wybiera dogodny mu termin urlopu pracownika. Ważne, aby urlop zakończył się przed końcem okresu wypowiedzenia, a jego wymiar nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów. Jeśli pracodawca nie zdecyduje się na wysłanie pracownika na urlop w trakcie wypowiedzenia, zobowiązany będzie wypłacić mu ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Zmiany w przepisach dotyczących polskiego rynku pracy 1 czerwca 2025 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące polskiego rynku pracy. Swoim zakresem obejmują one m.in. bezrobotnych. Zmienia się wiele w zasadach rejestracji, kontaktu z urzędem pracy, jak i warunkach przyznawanych wsparć. Ponadto wprowadzone zostały nowe zasady powierzania pracy cudzoziemcom. W tym przypadku, również mamy do czynienia z ważnymi zmianami.
Co działa, a co nie. Co zrobić, jak się nie chce? Zmotywowanie się do działania wbrew niechęci to jedno z najczęstszych wyzwań we współczesnym świecie. Wydawałoby się, że skoro coś „trzeba zrobić”, to wystarczy wola. Ale właśnie w tym miejscu psychologia rozkłada sytuację na czynniki pierwsze i pokazuje: człowiek nie działa jak maszyna. To, że coś „powinno być zrobione”, nie oznacza jeszcze, że pojawi się energia, koncentracja czy zaangażowanie. A więc – co działa, a co nie?
Stres i wypalenie zawodowe – cichy wróg współczesnego pracownika Współczesny rynek pracy niesie za sobą wiele wyzwań. Ciągła presja na efektywność, wysokie tempo życia, rywalizacja, brak stabilności zatrudnienia oraz stale rosnące oczekiwania pracodawców prowadzą do wzmożonego stresu, który – jeśli nie jest właściwie zarządzany – może przerodzić się w wypalenie zawodowe. Ten problem dotyczy coraz większej liczby osób i coraz częściej nie tylko przedstawicieli zawodów wysokiego ryzyka psychicznego, jak lekarze, nauczyciele czy pracownicy socjalni, ale również menedżerów, a nawet freelancerów.
Bieg okresu wypowiedzenia [INFOGRAFIKA] Czy wiesz, jak liczyć bieg okresu wypowiedzenia? Podpowiadamy!
Upał a praca. Co czytamy w przepisach? „Uff - jak gorąco!”. Wysokie temperatury w okresie letnim mogą być bardzo uciążliwe dla pracowników, zwłaszcza tych pracujących na zewnątrz. Dlatego przepisy prawa pracy (BHP) nakładają na pracodawców pewne obowiązki, które mają poprawić komfort pracy w czasie upałów. Jakie? O co powinni zadbać pracodawcy, gdy słupek rtęci przekracza dopuszczalne normy bezpieczeństwa i higieny pracy?
Work-life balance, czyli jak pogodzić pracę z życiem prywatnym? Rosnące tempo życia, natężenie obowiązków zawodowych i rosnąca frustracja wśród pracowników sprawiły, że w ostatnich latach w dyskusji na temat rynku pracy coraz częściej słyszymy o zasadzie work-life balance. Jakie są jej założenia i jak można ją wdrożyć?
Termin wypłaty wynagrodzenia za pracę – w trakcie zatrudnienia i po zakończonej umowie Wynagrodzenie za pracę (w ramach stosunku pracy) jest świadczeniem podlegającym szczególnej ochronie. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik nie może się go zrzec, a pracodawca jest zobowiązany do zatrudnienia za wynagrodzeniem. Kiedy powinna być wypłacana pensja? Co z terminem wypłaty, gdy kończy się umowa? Odpowiadamy.
Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia Czy niewypłacanie pracownikowi wynagrodzenia na czas może być powodem rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia? Na co zwrócić uwagę i jakie przepisy Kodeksu pracy mają w tym przypadku zastosowanie? Odpowiadamy.
