Rodzaje wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-11-19
Zwolnienie pracownika może mieć różne przyczyny. Niezależnie od nich pracodawca powinien kierować się przepisami Kodeksu pracy. Podpowiadamy, jakie są tryby rozwiązania stosunku pracy z inicjatywy pracodawcy.
Każdy ze sposobów rozwiązania umowy o pracę wiąże się innymi skutkami prawnymi i faktycznymi, zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika. Powód, dla którego pracodawca chce rozwiązać umowę z pracownikiem determinuje tryb rozwiązania umowy o pracę, który można zastosować.
Sposoby rozwiązania umowy
Zgodnie z Kodeksem pracy rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić na kilka sposobów:
- po upływie okresu, na jaki została zawarta umowa,
- poprzez wygaśnięcie stosunku pracy,
- za porozumieniem stron,
- przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Jeśli umowa o pracę zawarta na czas określony kończy się wraz z terminem, na jaki była podpisana, to pracownik odchodzi z pracy praktycznie z dnia na dzień. Nie obowiązuje go przy tym żaden okres wypowiedzenia. Wraz z upływem terminu umowy, kończy się stosunek pracy.
Sytuacja wygląda inaczej w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy. Kodeks pracy w art. 63 i 66 wymienia następujące przypadki wygaśnięcia umowy o pracę:
- śmierć pracownika,
- śmierć pracodawcy,
- upływ 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania.
Wygaśnięcie umowy o pracę skutkuje, tak samo jak w przypadku rozwiązania umowy, ustaniem stosunku pracy.
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może być dokonane zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy. Ten sposób rozwiązania umowy o pracę regulowany jest przez art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.
Na mocy porozumienia stron może być rozwiązana każda umowa o pracę za zgodą obu stron. W przypadku tej formy nie jest ważny powód zakończenia współpracy. Każda ze stron może zaproponować warunki rozwiązania umowy o pracę, a druga może, ale nie musi ich przyjąć.
Jeżeli z propozycją rozwiązania umowy występuje pracodawca, wówczas decyzję o wyrażeniu na nie zgody podejmuje pracownik. Potwierdzenie odbioru porozumienia nie jest równoznaczne z jego zawarciem.
Co ważne, w przypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron nie ma ograniczeń w postaci obowiązującego okresu wypowiedzenia. Zakończenie umowy może nastąpić w dowolnym terminie zaproponowanym przez obie strony umowy. Umowę można wypowiedzieć nawet z terminem natychmiastowym zakończenia współpracy, jeśli taka będzie wola stron.
Wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia przewidzianego w Kodeksie pracy może złożyć zarówno pracownik, jak i pracodawca. Pracodawca w takim wypowiedzeniu ma obowiązek poinformowania pracownika o przysługującym mu prawie do odwołania się do sądu pracy, a w przypadku umowy na czas nieokreślony – podania powodu jej rozwiązania, np. likwidacja stanowiska, nieefektywność pracownika itd.
Okresy wypowiedzenia zależne są zarówno od okresu, na jaki umowa została zawarta, jak i od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy.
Pracodawca zgodnie z art. 36² Kodeksu pracy może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia – w okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym bez zachowania okresu wypowiedzenia (zwolnienie dyscyplinarne) tylko w określonych przypadkach:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku,
- przedłużającej się usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy po zakończeniu okresu ochronnego uzależnionego od stażu pracy.
W ciągu miesiąca od uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy pracodawca ma prawo do rozwiązania umowy o pracę z winy pracownika. Termin ten biegnie od dnia, w którym pracodawca uzyskał wiadomość o czynie, który uzasadnia zwolnienie pracownika w trybie natychmiastowym.
Rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia powinno być dokonane na piśmie. W innym przypadku pracownik może skutecznie wnieść odwołanie do sądu pracy, ponieważ rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa pracy.
Rodzaje wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę oraz ich cechy obrazuje poniższa tabela:
Szczegółowych informacji z zakresu prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Ciąża a złożone wypowiedzenie Pracownica, która zaszła w ciążę podlega szczególnej ochronie. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży. Jednak co w sytuacji, gdy to pracownica złożyła wypowiedzenie, a następnie zaszła w ciążę. Czy ma prawo je wycofać? Odpowiadamy.
Zaległy urlop oraz ekwiwalent pieniężny Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, wynikającym ze stosunku pracy. Zasady jego przyznawania określają przepisy Kodeksu pracy. Jakie są zasady udzielania zaległego urlopu wypoczynkowego i kiedy należy się ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop? Odpowiadamy.
Urlop w okresie wypowiedzenia Urlop wypoczynkowy jest jednym z uprawnień pracowniczych. Jego wymiar i sposób udzielania określają przepisy Kodeksu pracy. Szczególną sytuacją, w której pracownika wysyła się na urlop wypoczynkowy jest okres wypowiedzenia. Jak to wygląda w świetle obowiązujących przepisów? Wyjaśniamy.
Czy można podpisać umowę o pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego? Zwolnienie lekarskie pracownika to szczególny czas, w którym np. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Co w sytuacji, gdy pracownik chce podpisać umowę o pracę w trakcie choroby? Czy ma do tego prawo? Odpowiadamy.
Zatrudnienie młodocianego w czasie wakacji Wakacje to dla młodzieży czas wypoczynku. Są jednak tacy, którzy w tym okresie decydują się na podjęcie pracy. Chcą podreperować swój budżet oraz zdobyć zawodowe doświadczenie. Przepisy Kodeksu pracy umożliwiają zatrudnienie osoby młodocianej, jednak są pewne warunki. Jakie? Odpowiadamy.
Kodeks pracy - wygaśnięcie umowy o pracę Rozwiązanie umowy o pracę następuje najczęściej z inicjatywy pracodawcy lub pracownika. Są też sytuacje, w których umowę rozwiązuje się bez wypowiedzenia z winy pracownika lub pracodawcy. Przepisy przewidują również okoliczności wygaśnięcia umowy o pracę. Co się kryje za tym pojęciem? Kiedy może dojść do wygaśnięcia umowy o pracę? Wyjaśniamy.
Praca a honorowy dawca krwi Honorowemu dawcy krwi, który wybiera się oddać krew, przysługuje czas wolny od pracy. Jego ilość (1 dzień czy 2 dni) zależy od tego, czy jest ogłoszony stan zagrożenia epidemicznego albo stan epidemii. Co o honorowym oddawaniu krwi przez pracownika „mówią” przepisy?
Urlop wypoczynkowy po urlopach związanych z rodzicielstwem Przebywasz na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim lub wychowawczym? Sprawdź, co z niewykorzystanym urlopem wypoczynkowym.
