Cudzoziemcy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (cz. 1) - Rynek pracy w prawie

Gdy szukamy przepisów, określających cudzoziemców, którzy są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Polski bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę sięgamy do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Dodatkowo przydatna jest także ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach. W pierwszej części tego artykułu przedstawimy przypadki opisane w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Art. 87 ust. 1

Zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy (bez zezwolenia) na terytorium Polski, m.in. jeżeli:

1) posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej;

2) udzielono mu ochrony uzupełniającej w RP;

3) posiada zezwolenie na pobyt stały w RP;

4) posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w RP;

4a) posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;

5) posiada zgodę na pobyt tolerowany w RP;

6) korzysta z ochrony czasowej w RP;

6a) posiada ważne zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (jeżeli sprawa dotycząca udzielenia ochrony międzynarodowej nie została załatwiona w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku i opóźnienie nie nastąpiło z winy cudzoziemca, na jego wniosek Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydaje zaświadczenie, które wraz z tymczasowym zaświadczeniem tożsamości cudzoziemca uprawnia tę osobę do wykonywania pracy na terytorium Polski bez zezwolenia na pracę);

7) jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;

8) jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej;

9) jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi;

10) towarzyszy na terytorium RP cudzoziemcowi, o którym mowa w pkt 7-9, jako członek rodziny w rozumieniu ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;

11) jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;

11a) posiada zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w niżej wymienionych przepisach ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach i praca odbywa się na warunkach określonych w tym zezwoleniu:

•     art. 114 ust. 1 (zezwolenie na pobyt czasowy i pracę – tzw. zezwolenie jednolite),
•     art. 126 (zezwolenie na pobyt czasowy i pracę wydawane w przypadku, gdy praca cudzoziemca polega na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej podlegającej wpisowi do rejestru przedsiębiorców, której udziałów lub akcji cudzoziemiec nie posiada),
•     art. 127 (zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji);
•     art. 139a ust. 1 (zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa),
•     art. 139o ust. 1 (zezwolenie na pobyt czasowy w celu korzystania z mobilności długoterminowej) lub
•     art. 142 ust. 3 (zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej, którego udziela się, jeśli celem pobytu cudzoziemca jest wykonywanie pracy poprzez pełnienie funkcji w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, którą utworzył lub której udziały lub akcje objął lub nabył, lub prowadzenie spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza, lub działanie w charakterze prokurenta);

11b) przebywa na terytorium RP w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 139n ust. 1 ustawy o cudzoziemcach;

11c) przebywa na terytorium RP w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b ust. 1 ustawy o cudzoziemcach;

11d) przebywa na terytorium RP w związku z korzystaniem z mobilności studenta na warunkach określonych w art. 149b ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.

Na mocy wyżej przytoczonego art. 87 ust. 1 pkt 7-9 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bez zezwolenia na pracę mogą w Polsce pracować obywatele wszystkich krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (oprócz państw UE, do obszaru tego należą jeszcze Islandia, Liechtenstein i Norwegia) oraz obywatele Szwajcarii.

Art. 87 ust. 2

Art. 87 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy stanowi, że z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę zwolniony jest cudzoziemiec:

1) posiadający w RP zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznościami, o których mowa w poniższych przepisach ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach:

•     art. 144 (studia stacjonarne lub kształcenie w szkole doktorskiej),
•     art. 151 ust. 1 lub 2 (prowadzenie badań naukowych),
•     art. 158 ust. 2 pkt 1 lub 2, art. 161 ust. 2 (możliwość pozostania w Polsce członka rodziny w przypadku owdowienia, rozwodu, separacji lub śmierci krewnego),
•     art. 176 (zezwolenie na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi),
•     art. 186 ust. 1 pkt 3 lub 4 lub 7–9 (wykonywanie pracy, prowadzenie działalności gospodarczej, odbywanie studiów lub szkolenia zawodowego przez rezydenta długoterminowego UE z innego państwa członkowskiego oraz pobyt członka jego rodziny);

2) będący małżonkiem obywatela polskiego lub cudzoziemca, o którym mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-6 (tj. uchodźcy, rezydenta długoterminowego UE w RP bądź cudzoziemca korzystającego w RP z ochrony uzupełniającej, zezwolenia na pobyt stały, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany lub ochrony czasowej) i ust. 2 pkt 1, posiadający zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone w związku z zawarciem związku małżeńskiego;

3) będący zstępnym, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 8 lit. b, obywatela polskiego lub cudzoziemca, o którym mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-6 oraz ust. 2 pkt 1 i 2, posiadający zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

4) posiadający zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielone na podstawie art. 159 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach (połączenie się z rodziną);

5) przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach, tj. na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, pobyt stały lub pobyt rezydenta długoterminowego UE, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku był zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 1-4;

6) posiadający ważną Kartę Polaka;

7) uprawniony do przebywania i wykonywania pracy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależącego do UE lub Konfederacji Szwajcarskiej, który jest zatrudniony przez pracodawcę mającego siedzibę na terytorium tego państwa oraz czasowo delegowany przez tego pracodawcę w celu świadczenia usług na terytorium RP;

8) w stosunku do którego umowy międzynarodowe lub odrębne przepisy dopuszczają wykonywanie pracy bez konieczności posiadania zezwolenia.

Część druga artykułu znajduje się tu.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.