Planowane zmiany w Kodeksie pracy - Rynek pracy w prawie

Poza modyfikacją istniejących przepisów dotyczących urlopów, nowelizacja Kodeksu pracy zakłada również wprowadzenie zupełnie nowych urlopów. Wszystko za sprawą dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, dotyczącej work-life balance, czyli zachowania równowagi pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym. Zmiany w Kodeksie pracy będą zatem dotyczyły przede wszystkim rodziców.

Nowy urlop opiekuńczy

Wprowadzenie nowej formy urlopu opiekuńczego zakłada 5 dodatkowych dni wolnych w roku kalendarzowym. Ma on na celu zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek/małżonka) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym wymagającej znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. Ten rodzaj urlopu ma być jednak bezpłatny. Dni wolne wliczą się natomiast do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Urlop opiekuńczy będzie udzielany na wniosek pracownika, złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem będzie obejmować 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Z tego rodzaju zwolnienia od pracy będzie można skorzystać w przypadku niezbędnej, natychmiastowej obecności pracownika. Pracownik zachowa za ten czas prawo do 50% wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.

O sposobie wykorzystania zwolnienia w danym roku kalendarzowym decyduje pracownik w momencie złożenia pierwszego wniosku o udzielenie takiego zwolnienia. Pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.

Zgodnie z art. 148(1) § 4 projektu nowelizacji Kodeksu pracy zwolnienie od pracy, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Elastyczna organizacja pracy

Możliwość skorzystania z elastycznej organizacji pracy będzie przysługiwała rodzicom opiekującym się dzieckiem do 8 lat oraz opiekunom, tj. pracownikom zapewniającym opiekę lub wsparcie krewnemu lub osobie zamieszkującej z pracownikiem w tym samym gospodarstwie domowym, którzy wymagają znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych.

To ułatwienie ma na celu zwiększenie uprawnień polegających na dostosowywaniu przez pracownika jego organizacji pracy do indywidualnych potrzeb poprzez telepracę, elastyczne rozkłady czasu pracy (ruchomy czas pracy, indywidualny czas pracy, system skróconego tygodnia pracy, pracy weekendowej i przerywany czas pracy), pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Wniosek składa się na co najmniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy. 

Zmiany w urlopach rodzicielskich

Łączny wymiar urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców ma ulec wydłużeniu z 32 do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie albo z 34 do 43 tygodni w przypadku porodu mnogiego.

Prawo do urlopu rodzicielskiego uzależnione będzie od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu. W ramach urlopu rodzicielskiego wprowadzona zostanie instytucja nieprzenoszalnej części tego urlopu w wymiarze do 9 tygodni dla każdego z rodziców – oznacza to możliwość skorzystania przez każdego z rodziców z maksymalnie 32/34 tygodni tego urlopu.

Zgodnie z art. 182(1c) § 4 projektu nowelizacji Kodeksu pracy, urlop rodzicielski będzie udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.

Wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego ustalona będzie na poziomie 70% podstawy wymiaru zasiłku (jednakże w razie złożenia przez pracownicę wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego w terminie nie później niż 21 dni po porodzie miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5% podstawy wymiaru zasiłku). W każdym przypadku pracownikowi – ojcu dziecka za okres nieprzenoszalnej 9-tygodniowej części urlopu będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Krótszy czas na skorzystanie z urlopu ojcowskiego

Okres na skorzystanie z urlopu ojcowskiego zostanie skrócony do 12 miesięcy, czyli od dnia urodzenia dziecka aż do upływu 12 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. Obecnie na wykorzystanie urlopu ojcowskiego pracownika ma 24 miesiące.

Urlop ojcowski będzie udzielany na wniosek składany przez pracownika – ojca, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Uprawnienia rodziców dzieci w wieku do 8 r.ż.

Wydłużeniu z 4. do 8. roku życia dziecka ulegnie okres, do ukończenia którego pracodawca może polecać pracownikowi – tylko za jego zgodą – pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegować poza stałe miejsce pracy. 

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

www.gov.pl