Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2024-03-27
Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
Zgodnie z art. 1891 Kodeksu pracy, jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnień określonych w art. 148 pkt 3, art. 178, art. 1867 § 1 i art. 188 może korzystać jedno z nich. To właśnie art. 178 § 2 stanowi, że pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz delegować poza stałe miejsce pracy.
Czytaj także: Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego?
Wymagana zgoda pracownika
Zakaz, o którym mowa w art. 178 § 2 nie jest bezwarunkowy. Jeśli pracownik – rodzic dziecka do 8. roku życia wyraża pisemną zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych, porze nocnej lub poza stałym miejscem świadczenia pracy, to pracodawca ma obowiązek tę zgodę uwzględnić. Warto podkreślić, że pracownik ma prawo do zmiany swojego oświadczenia w dowolnym momencie trwania stosunku pracy.
Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem są zagwarantowane ustawowo i nieprzestrzeganie ich przez pracodawcę, zgodnie z art. 281 § 1 pkt 5 Kodeksu pracy, może skutkować grzywną dla pracodawcy od 1.000 zł do 30.000 zł. Ponadto korzystanie z uprawnień związanych z rodzicielstwem nie może być powodem jakiejkolwiek formy dyskryminacji pracownika czy prowadzić do rozwiązania z nim stosunku pracy.
Czytaj także: Elastyczne formy zatrudnienia dla rodziców dzieci do lat 8
Jeden z rodziców nie pracuje
Kodeks pracy nie uzależnia możliwości skorzystania z uprawnień rodzicielskich od tego, czy drugi rodzic dziecka pracuje, czy jest bezrobotny. Pracownik – rodzic dziecka do 8. roku życia ma prawo nie wyrazić zgody na pracę w porze nocnej, godzinach nadliczbowych lub nie zgodzić się na delegowanie także w przypadku, gdy drugi z rodziców nie pracuje zawodowo. Uprawnienia rodzicielskie, o których mowa w art. 178 § 2 wynikają bowiem z konkretnego stosunku pracy. Jeśli drugi z rodziców podejmie zatrudnienie, wówczas rodzice będą musieli zdecydować, które z nich z tego uprawnienia skorzysta.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Jaki wpływ mają nowoczesne technologie na zatrudnianie młodych? „Dostosowanie współczesnego środowiska pracy do oczekiwań przedstawicieli różnych pokoleń jest wręcz kluczowe dla funkcjonowania firm. Aktualnie na rynku mamy przedstawicieli kilku grup pokoleniowych mających różne oczekiwania i czasami zupełnie odmienne podejście do życia czy pracy” – mówi Justyna Mazur, ekspertka rynku pracy IT, liderka w Experis. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami zatrudniającymi pracowników w różnym wieku? Jaką rolę odgrywa w tym nowoczesna technologia?
Rodzice w pracy - wyzwania dla pracodawcy Rodzice stanowią liczną grupę pracowników w Polsce. Szacuje się, że w przedziale wiekowym między 24. a 54. rokiem życia, to 1/3 wszystkich zatrudnionych. Urlopy rodzicielskie są nie lada wyzwaniem dla pracodawców, którzy muszą mierzyć się z długą nieobecnością pracowników oraz ponownym wdrożeniem ich do pracy.
Urlop na żądanie – wątpliwości Urlop na żądanie od samego początku sprawiał problemy z interpretacją przepisów zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Najczęściej kłopoty dotyczą rozumienia wymiaru urlopu na żądanie. Niektórzy myślą, że to dodatkowe dni wolne, liczone poza limitem 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Inne nieporozumienie dotyczy sposobu udzielania urlopu na żądanie. Istnieje przekonanie, że wystarczy samo zgłoszenie chęci wzięcia takiego dnia wolnego do pracodawcy. Postaramy się rozwiać te wątpliwości.
Urlop wypoczynkowy a przedawnienie Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy mają wiele wątpliwości dotyczących przepisów o urlopie wypoczynkowym, zawartych w Kodeksie pracy. Kilka z nich, dotyczących przedawnienia urlopu rozwiewa Marta Piernikowska, specjalista z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy. Zachęcamy do lektury części artykułu ekspertki.
Wypowiedzenie umowy pracownicy w ciąży Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę pracownicy w ciąży? Zgodnie z przepisami, nie. Pracownica taka jest chroniona od pierwszego dnia ciąży. Są jednak sytuacje, w których może dojść do zakończenia pracy takiej pracownicy. Jakie to przypadki? Odpowiadamy.
Praca w godzinach nadliczbowych. Kto nie może jej wykonywać, a kto może jej odmówić? Praca w godzinach nadliczbowych jest możliwa w określonych przypadkach. Są jednak grupy pracowników, którym nie można jej powierzyć w ogóle. Kto się do nich zalicza? Są też grupy pracowników, którzy mogą odmówić pracy w godzinach nadliczbowych. Kto może nie wyrazić zgody na taką pracę? Odpowiadamy.
Czy pracodawca może powierzyć pracę w innym miejscu niż wskazane w umowie? Miejsce lub miejsca wykonywania pracy są wskazane w umowie o pracę. Czy pracodawca może powierzyć pracownikowi pracę w innej lokalizacji niż ta wskazana w umowie? Odpowiadamy.
Dokumentacja pracownicza a zlikwidowany zakład pracy Dokumenty potwierdzające zatrudnienie i okresy składkowe są bardzo ważne. Nie zawsze jednak o nich pamiętamy lub nawet zdarza nam się je zgubić. Co w sytuacji, gdy zakład pracy, w którym kiedyś pracowaliśmy został zlikwidowany, a my nie mamy świadectwa pracy lub zaświadczenia o okresach odprowadzanych składek. Gdzie szukać pomocy? Odpowiadamy.
