Czy pracodawca może zmusić pracownika do urlopu?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2017-08-14
Pracodawca zmusza Cię do wzięcia urlopu? A może Ty kumulujesz dni urlopowe, aby później móc odpoczywać przez kilka miesięcy? Sprawdź, co na to przepisy prawa pracy!
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. W zależności od stażu pracy, przysługuje mu 20 lub 26 dni wolnych. Pracownik zobowiązany jest wykorzystać urlop w roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo. Jeśli zaś, z różnych przyczyn, mu się to nie uda w danym roku, musi wykorzystać go najpóźniej do 30 września roku następnego.
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest niezbywalne, co oznacza, że pracownik nie może przekazać swego urlopu osobie trzeciej lub zrezygnować z wypoczynku.
Narzucenie terminu urlopu przez pracodawcę
Urlop wypoczynkowy powinien być udzielany zgodnie z planem urlopów, który sporządzany jest co roku przez pracodawcę, ale w porozumieniu z pracownikami. Ma to na celu udzielenie urlopu w terminie korzystnym dla pracownika oraz zapewnienie normalnego toku pracy. Pracodawca nie zawsze musi wyrazić zgodę na wolne pracownika, ale nie może też ustalić terminu samodzielnie, bez konsultacji z podwładnym. Wysłanie pracownika na urlop wbrew jego woli jest sprzeczne z obowiązującymi przepisami.
Kumulowanie dni urlopowych przez pracownika
Jeśli pracownik zwleka z urlopem wypoczynkowym i zbliża się ostateczny termin - 30 września, do kiedy urlop powinien zostać wykorzystany, pracodawca powinien zasugerować pracownikowi odpoczynek.
Sąd Najwyższy orzekł, że pracodawca może bez uwzględniania i planowania terminu z podwładnym wysłać go na zaległy wypoczynek. Aby skorzystać z tego uprawnienia, pracodawca powinien jednak dysponować dowodami wskazującymi na to, iż zwracał się do pracownika z wnioskiem o zaplanowanie urlopu, a ten ignorował jego prośby.
Zaległy urlop a wypowiedzenie umowy
W przypadku zakończenia współpracy z podwładnym, pracodawca ma obowiązek rozliczenia się z niewykorzystanego urlopu. Zgodnie z przepisami, pracownik w okresie wypowiedzenia zobowiązany jest wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli pracodawca udzieli mu go w tym okresie. Decyzja dotycząca wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia w dużej mierze należy wyłącznie do pracodawcy. Zgoda pracownika nie jest niezbędna. Pracodawca również wybiera dogodny mu termin urlopu pracownika. Ważne, aby urlop zakończył się przed końcem okresu wypowiedzenia, a jego wymiar nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów. Jeśli pracodawca nie zdecyduje się na wysłanie pracownika na urlop w trakcie wypowiedzenia, zobowiązany będzie wypłacić mu ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Pracodawca, poza omawianymi przypadkami, nie ma prawa bez zgody pracownika wysłać go na urlop wypoczynkowy. Jeśli Twój pracodawca łamie przepisy, skontaktuj się z Państwową Inspekcją Pracy.
Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia Czy niewypłacanie pracownikowi wynagrodzenia na czas może być powodem rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia? Na co zwrócić uwagę i jakie przepisy Kodeksu pracy mają w tym przypadku zastosowanie? Odpowiadamy.
Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?
Okresy wpływające na wymiar urlopu Urlop wypoczynkowy jest jednym z uprawnień pracownika, czyli osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wymiar urlopu zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Jakie okresy wpływają na ilość (20 czy 26) wolnych dni? Odpowiadamy.
Dni wolne od pracy i niedziele handlowe w 2025 r. Pracownicy mają prawo do urlopu w wymiarze 20 lub 26 dni. Aby dobrze i efektywnie zaplanować odpoczynek, warto skorzystać z kalendarza dni wolnych od pracy na 2025 r. Dzięki niemu można tak rozdysponować urlop, by częściej, niż tylko raz w roku, cieszyć się dłuższym wypoczynkiem. Warto też wiedzieć, w które niedziele 2025 r. będzie możliwość zrobienia zakupów. Przedstawiamy przydatne informacje i daty.
Urlop na żądanie – wątpliwości Urlop na żądanie od samego początku sprawiał problemy z interpretacją przepisów zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Najczęściej kłopoty dotyczą rozumienia wymiaru urlopu na żądanie. Niektórzy myślą, że to dodatkowe dni wolne, liczone poza limitem 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Inne nieporozumienie dotyczy sposobu udzielania urlopu na żądanie. Istnieje przekonanie, że wystarczy samo zgłoszenie chęci wzięcia takiego dnia wolnego do pracodawcy. Postaramy się rozwiać te wątpliwości.
Urlop wypoczynkowy a przedawnienie Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy mają wiele wątpliwości dotyczących przepisów o urlopie wypoczynkowym, zawartych w Kodeksie pracy. Kilka z nich, dotyczących przedawnienia urlopu rozwiewa Marta Piernikowska, specjalista z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy. Zachęcamy do lektury części artykułu ekspertki.
Czy można podpisać umowę o pracę w trakcie zwolnienia lekarskiego? Zwolnienie lekarskie pracownika to szczególny czas, w którym np. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Co w sytuacji, gdy pracownik chce podpisać umowę o pracę w trakcie choroby? Czy ma do tego prawo? Odpowiadamy.
Zagubione świadectwo pracy Nie masz świadectwa pracy? Sprawdź, kto może Ci pomóc!
