Rynek pracownika – jak go rozumieć?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-03-09
Gdy czytamy analizy dotyczące rynku pracy często pojawia się w nich pojęcie rynku pracownika, który jest przeciwieństwem rynku pracodawcy. I chociaż na próżno jest szukać konkretnej definicji, można określić pewne zjawiska, które świadczą o jego istnieniu. Czym zatem charakteryzuje się rynek pracownika i kiedy możemy o nim mówić?
Zgodnie z definicją rynku pracy to pracownicy oferują na nim swoje usługi pracy czy też usługi siły roboczej, na które zgłaszają zapotrzebowanie pracodawcy. Można powiedzieć, że pracodawcy zgłaszają popyt na pracę (oferują miejsca pracy), zaś pracownicy decydują o podaży pracy.
Rynek pracy, podobnie jak każdy inny rynek, zmienia się w czasie. Raz to popyt na pracę jest większy, raz podaż. Najkrócej mówiąc, im większy popyt na pracę, im więcej ofert pracy, tym bardziej możemy mówić o rynku pracownika. Jest to jednak zjawisko bardziej złożone i zależne od wielu czynników, np. lokalizacji (duże miasto, małe miasto, wieś), wykształcenia, doświadczenia, sytuacji ekonomicznej danego kraju.
Rynek pracownika to mit?
Jako że rynek pracownika nie ma parametrów, które ściśle go określają można mówić jedynie o pewnych tendencjach na rynku pracy, sprawiających, że o pracę jest w danym momencie łatwiej niż kiedy indziej. Tak jak jest obecnie w Polsce, gdzie na przestrzeni ostatnich 20 lat znacznie spadła stopa bezrobocia (z nawet 20% w 2004 roku do 5,4% w 2021 roku) i teraz znacznie łatwiej jest znaleźć pracę niż jeszcze kilkanaście lat temu. Nie brakuje jednak analityków, którzy twierdzą, że rynek pracownika to mit, a sytuacja na rynku pracy w Polsce nie jest wcale taka różowa. Co „mówią dane”?
Wskaźniki przedstawiane przez Główny Urząd Statystyczny na przestrzeni ostatnich lat napawają optymizmem. I chociaż w czasie pandemii, zwłaszcza w jej początkowej fazie, były powody do niepokoju, to obecnie pozytywny trend powrócił na dobre tory. Powstaje coraz więcej nowych miejsc pracy, z których wiele (w II kwartale 2021 r. 35 tys.) było nieobsadzonych. Maleje również ilość likwidowanych miejsc pracy - w II kwartale 2020 r. zlikwidowano 93,6 tys. miejsc pracy, w II kwartale 2021 r. 58,5 tys.
Czytaj także: Bezrobocie w Polsce. Raport z ostatniej dekady
Również poziom bezrobocia był w listopadzie 2021 r. na niemal rekordowo niskim poziomie, 5,4% (rekordowo niski poziom był w październiku 2019 r., 5,0%). Jest też coraz więcej ofert pracy (rejestrowanych w Centralnej Bazie Ofert Pracy).
Jednak jak pokazują dane zawarte w „Barometrze zawodów”, pozytywne trendy na rynku pracy nie wszędzie (jeżeli chodzi o lokalizację) i nie u każdego (jeżeli chodzi o branżę) wyglądają równie dobrze. O ile w dużych miastach, takich jak Warszawa, Kraków, Wrocław czy Gdańsk nie ma problemów ze znalezieniem pracy, to w mniejszych miejscowościach, czy takich województwach, jak podkarpackie czy warmińsko-mazurskie nie jest aż tak różowo.
Podobnie z zawodami. O ile specjalista IT czy wykwalifikowany robotnik budowlany nie będzie miał problemu ze znalezieniem pracy, to ekonomista, czy osoba bez średniego wykształcenia już niekoniecznie. Na szczęście zdecydowanie więcej jest zawodów deficytowych i będących w równowadze popytu i podaży niż zawodów z nadwyżką poszukujących pracy. Dzięki temu można z coraz większym przekonaniem mówić, że w Polsce mamy do czynienia z rynkiem pracownika.
„Każdy kij ma dwa końce”
Rynek pracownika oznacza dla osób szukających lub zmieniających pracę możliwość negocjowania lepszych warunków zatrudnienia. To pracownik jest w tej sytuacji deficytowy na rynku pracy. Może mieć dodatkowe wymagania, np. elastyczny czas pracy, darmowe posiłki, dodatki (karnet na siłownię, prywatna opieka zdrowotna, służbowy samochód itp.).
Tym samym sytuacja, w której to ofert pracy i wolnych stanowisk, zwłaszcza w niektórych branżach, jest znacznie więcej niż kandydatów, jest mniej korzystna dla pracodawców. Oni zmuszeni są oferować więcej i spełniać wymagania ponad te, które proponuje konkurencja. Wykwalifikowany pracownik jest na wagę złota, co nie ułatwia prowadzenia przedsiębiorstwa.
Sytuacja na rynku pracy zmienia się na przestrzeni lat. W najnowszej historii Polski (od 1989 r.) mieliśmy do czynienia zarówno z okresem, w którym to pracodawcy narzucali warunki, bo pracy było mało, jak i czasem, w którym to pracownicy przebierają w ofertach pracy. Obecny stan, gdzie coraz bardziej mamy do czynienia z rynkiem pracownika, powinien się utrzymać w najbliższych miesiącach. Niepokój może budzić niepewna sytuacja pandemiczna i wizja kryzysu gospodarczego. Te czynniki zawsze negatywnie wpływają na rynek pracy. Jak będzie? Pokaże czas.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Zobacz podobne artykuły:
Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego? Urlop macierzyński przeważnie wykorzystuje matka dziecka. Nie oznacza to jednak, że ojciec nie ma do niego prawa. Sprawdź, jakie warunki muszą być spełnione, aby matka dziecka mogła zrezygnować ze swojej części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.
Dokąd zmierzasz rynku pracy Model pracy w ostatnich 20 latach kształtowany był przede wszystkim przez postępującą globalizację i wymóg konkurencyjności. Prowadziło to do stale rosnącego tempa pracy i presji na jej dalszą intensyfikację. Wyznacznikiem wartości pracownika stała się jego efektywność, a model wynagradzania za efekty napędzał pracujących do coraz większego wysiłku. Potem przyszła pandemia, kryzys, ale także zderzenie z mentalnością młodego pokolenia pracowników, dla których praca zawodowa przestała być bezdyskusyjnym priorytetem. Na naszych oczach rynek pracy podlega głębokiej transformacji.
Strajk, czyli środek ostateczny Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą może dotyczyć m.in. warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych. Gdy rokowania i mediacje nie przyniosą rezultatu w postaci rozwiązania sporu, pracownicy mogą podjąć decyzję o strajku. Co o tej formie protestu „mówią” przepisy i co myślą o niej Polacy? Zapraszamy do lektury.
Monitoring w pracy Monitoring, czyli nadzór kamer, w miejscu pracy jest możliwy tylko pod pewnymi warunkami. Określają je przepisy Kodeksu pracy. W jakich okolicznościach i gdzie pracodawca może zainstalować kamery? Przez jaki czas można przechowywać nagrania z monitoringu? Odpowiadamy.
Допомога громадянам України - Гаряча лінія 19524 Окрім необхідної підтримки щодо місця проживання, харчування чи охорони здоров’я, громадянам України також необхідний доступ до інформації про можливість працевлаштування. При цьому вони можуть використовувати як інформаційні матеріали українською мовою, так і матеріали державних інституцій, які займаються професійною активізацією.
Nieprzestrzeganie praw pracownika - gdzie szukać pomocy? Pracownicy i pracodawcy z roku na rok są coraz bardziej świadomi swoich praw i obowiązków wynikających z umowy o pracę. Niestety nieprawidłowości w tym zakresie wciąż się zdarzają. Podpowiadamy, co grozi pracodawcy za nieprzestrzeganie praw pracownika oraz gdzie w takiej sytuacji pracownik może szukać pomocy.
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy Zgodnie z art. 36 (2) Kodeksu pracy, w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. Sprawdź, czy w tym okresie pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia oraz czy pracodawca może cofnąć decyzję o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy.
Trendy na rynku pracy Główny Urząd Statystyczny opublikował dokument „Raport 2021: Polska na drodze zrównoważonego rozwoju. Inkluzywny wzrost gospodarczy”, w którym przedstawione są m.in. trendy na rynku pracy. Czytamy w nim o aktywności zawodowej Polaków w latach 2015 – 2020, kobietach i osobach niepełnosprawnych na rynku pracy, wieku pracownika, jako czynniku wpływającym na zatrudnienie i innych kwestiach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Przedstawiamy najważniejsze kwestie poruszone w Raporcie, dotyczące rynku pracy i zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią dokumentu.
