Rynek pracownika – jak go rozumieć?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-03-09
Gdy czytamy analizy dotyczące rynku pracy często pojawia się w nich pojęcie rynku pracownika, który jest przeciwieństwem rynku pracodawcy. I chociaż na próżno jest szukać konkretnej definicji, można określić pewne zjawiska, które świadczą o jego istnieniu. Czym zatem charakteryzuje się rynek pracownika i kiedy możemy o nim mówić?
Zgodnie z definicją rynku pracy to pracownicy oferują na nim swoje usługi pracy czy też usługi siły roboczej, na które zgłaszają zapotrzebowanie pracodawcy. Można powiedzieć, że pracodawcy zgłaszają popyt na pracę (oferują miejsca pracy), zaś pracownicy decydują o podaży pracy.
Rynek pracy, podobnie jak każdy inny rynek, zmienia się w czasie. Raz to popyt na pracę jest większy, raz podaż. Najkrócej mówiąc, im większy popyt na pracę, im więcej ofert pracy, tym bardziej możemy mówić o rynku pracownika. Jest to jednak zjawisko bardziej złożone i zależne od wielu czynników, np. lokalizacji (duże miasto, małe miasto, wieś), wykształcenia, doświadczenia, sytuacji ekonomicznej danego kraju.
Rynek pracownika to mit?
Jako że rynek pracownika nie ma parametrów, które ściśle go określają można mówić jedynie o pewnych tendencjach na rynku pracy, sprawiających, że o pracę jest w danym momencie łatwiej niż kiedy indziej. Tak jak jest obecnie w Polsce, gdzie na przestrzeni ostatnich 20 lat znacznie spadła stopa bezrobocia (z nawet 20% w 2004 roku do 5,4% w 2021 roku) i teraz znacznie łatwiej jest znaleźć pracę niż jeszcze kilkanaście lat temu. Nie brakuje jednak analityków, którzy twierdzą, że rynek pracownika to mit, a sytuacja na rynku pracy w Polsce nie jest wcale taka różowa. Co „mówią dane”?
Wskaźniki przedstawiane przez Główny Urząd Statystyczny na przestrzeni ostatnich lat napawają optymizmem. I chociaż w czasie pandemii, zwłaszcza w jej początkowej fazie, były powody do niepokoju, to obecnie pozytywny trend powrócił na dobre tory. Powstaje coraz więcej nowych miejsc pracy, z których wiele (w II kwartale 2021 r. 35 tys.) było nieobsadzonych. Maleje również ilość likwidowanych miejsc pracy - w II kwartale 2020 r. zlikwidowano 93,6 tys. miejsc pracy, w II kwartale 2021 r. 58,5 tys.
Czytaj także: Bezrobocie w Polsce. Raport z ostatniej dekady
Również poziom bezrobocia był w listopadzie 2021 r. na niemal rekordowo niskim poziomie, 5,4% (rekordowo niski poziom był w październiku 2019 r., 5,0%). Jest też coraz więcej ofert pracy (rejestrowanych w Centralnej Bazie Ofert Pracy).
Jednak jak pokazują dane zawarte w „Barometrze zawodów”, pozytywne trendy na rynku pracy nie wszędzie (jeżeli chodzi o lokalizację) i nie u każdego (jeżeli chodzi o branżę) wyglądają równie dobrze. O ile w dużych miastach, takich jak Warszawa, Kraków, Wrocław czy Gdańsk nie ma problemów ze znalezieniem pracy, to w mniejszych miejscowościach, czy takich województwach, jak podkarpackie czy warmińsko-mazurskie nie jest aż tak różowo.
Podobnie z zawodami. O ile specjalista IT czy wykwalifikowany robotnik budowlany nie będzie miał problemu ze znalezieniem pracy, to ekonomista, czy osoba bez średniego wykształcenia już niekoniecznie. Na szczęście zdecydowanie więcej jest zawodów deficytowych i będących w równowadze popytu i podaży niż zawodów z nadwyżką poszukujących pracy. Dzięki temu można z coraz większym przekonaniem mówić, że w Polsce mamy do czynienia z rynkiem pracownika.
„Każdy kij ma dwa końce”
Rynek pracownika oznacza dla osób szukających lub zmieniających pracę możliwość negocjowania lepszych warunków zatrudnienia. To pracownik jest w tej sytuacji deficytowy na rynku pracy. Może mieć dodatkowe wymagania, np. elastyczny czas pracy, darmowe posiłki, dodatki (karnet na siłownię, prywatna opieka zdrowotna, służbowy samochód itp.).
Tym samym sytuacja, w której to ofert pracy i wolnych stanowisk, zwłaszcza w niektórych branżach, jest znacznie więcej niż kandydatów, jest mniej korzystna dla pracodawców. Oni zmuszeni są oferować więcej i spełniać wymagania ponad te, które proponuje konkurencja. Wykwalifikowany pracownik jest na wagę złota, co nie ułatwia prowadzenia przedsiębiorstwa.
Sytuacja na rynku pracy zmienia się na przestrzeni lat. W najnowszej historii Polski (od 1989 r.) mieliśmy do czynienia zarówno z okresem, w którym to pracodawcy narzucali warunki, bo pracy było mało, jak i czasem, w którym to pracownicy przebierają w ofertach pracy. Obecny stan, gdzie coraz bardziej mamy do czynienia z rynkiem pracownika, powinien się utrzymać w najbliższych miesiącach. Niepokój może budzić niepewna sytuacja pandemiczna i wizja kryzysu gospodarczego. Te czynniki zawsze negatywnie wpływają na rynek pracy. Jak będzie? Pokaże czas.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Zobacz podobne artykuły:
Jaki wpływ mają nowoczesne technologie na zatrudnianie młodych? „Dostosowanie współczesnego środowiska pracy do oczekiwań przedstawicieli różnych pokoleń jest wręcz kluczowe dla funkcjonowania firm. Aktualnie na rynku mamy przedstawicieli kilku grup pokoleniowych mających różne oczekiwania i czasami zupełnie odmienne podejście do życia czy pracy” – mówi Justyna Mazur, ekspertka rynku pracy IT, liderka w Experis. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami zatrudniającymi pracowników w różnym wieku? Jaką rolę odgrywa w tym nowoczesna technologia?
Rodzice w pracy - wyzwania dla pracodawcy Rodzice stanowią liczną grupę pracowników w Polsce. Szacuje się, że w przedziale wiekowym między 24. a 54. rokiem życia, to 1/3 wszystkich zatrudnionych. Urlopy rodzicielskie są nie lada wyzwaniem dla pracodawców, którzy muszą mierzyć się z długą nieobecnością pracowników oraz ponownym wdrożeniem ich do pracy.
Urlop na żądanie – wątpliwości Urlop na żądanie od samego początku sprawiał problemy z interpretacją przepisów zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Najczęściej kłopoty dotyczą rozumienia wymiaru urlopu na żądanie. Niektórzy myślą, że to dodatkowe dni wolne, liczone poza limitem 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Inne nieporozumienie dotyczy sposobu udzielania urlopu na żądanie. Istnieje przekonanie, że wystarczy samo zgłoszenie chęci wzięcia takiego dnia wolnego do pracodawcy. Postaramy się rozwiać te wątpliwości.
Urlop wypoczynkowy a przedawnienie Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy mają wiele wątpliwości dotyczących przepisów o urlopie wypoczynkowym, zawartych w Kodeksie pracy. Kilka z nich, dotyczących przedawnienia urlopu rozwiewa Marta Piernikowska, specjalista z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy. Zachęcamy do lektury części artykułu ekspertki.
Kompetencje przyszłości. Poznaj klucz do sukcesu w dynamicznym świecie zawodowym W szybko zmieniającym się środowisku zawodowym, zdolność do adaptacji i rozwijania nowych umiejętności staje się kluczowym elementem sukcesu zawodowego. Kompetencje przyszłości to zestaw umiejętności, które pozwalają nie tylko przetrwać, ale również odnosić sukcesy w erze cyfrowej i globalnej. Sprawdź, jakie kompetencje mogą okazać się kluczowe w kontekście przyszłego rynku pracy.
Rewolucja AI a rynek pracy Cyfryzacja zmienia świat wokół nas, znajdując zastosowanie w niemal każdej branży i każdym obszarze naszego życia. Jak większość nowości budzi także obawy. Na rynku pracy są one związane z możliwą utratą pracy czy zmianami w strukturze zatrudnienia. Każda zmiana stanowi wyzwanie i wymaga właściwego zarządzania. Nadchodząca rewolucja AI wystawi na próbę relacje panujące w organizacjach. Wzajemne zaufanie odegra tu kluczową rolę.
Jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy – komu przysługuje i ile wynosi? Jeśli jesteś zgłoszony do ubezpieczenia wypadkowego w ZUS, to możesz ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy lub uszczerbek na zdrowiu z powodu choroby zawodowej. Sprawdź, jakie obowiązują stawki.
Zmiana warunków zatrudnienia na wniosek pracownika Pracownicy mają prawo do wnioskowania do pracodawcy o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony. Kiedy takie prawo przysługuje i jakie obowiązki wobec tego ma pracodawca? Podpowiadamy.
