Nowość w prawie pracy! Działalność gospodarcza i umowa zlecenia wliczone do stażu pracy - Rynek pracy w prawie

1 stycznia 2026 r. wchodzi w życie ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają na celu uwzględnienie różnych form aktywności zawodowej przy ustalaniu uprawnień pracowniczych, takich jak wymiar urlopu wypoczynkowego, dodatki stażowe czy nagrody jubileuszowe.

Jakie okresy zatrudnienia będą wliczane do stażu pracy od 1 stycznia 2026?

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy uzyskanie uprawnień pracowniczych, wlicza się:

• okresy zatrudnienia na podstawie umów o pracę,
• okresy nauki (zgodnie z art. 155² 1 k.p.),
• inne okresy zaliczane na podstawie odrębnych przepisów, np. okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych, odbywania stażu absolwenckiego czy urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikowi w celu pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy,
• prowadzenie działalności gospodarczej i współpraca, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe, chyba że brak obowiązku podlegania tym ubezpieczeniom wynikał z odrębnych przepisów,
• umowy zlecenia lub inne umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia*,
• umowy agencyjne*,
• pozostawanie osobą współpracującą z osobą fizyczną, która wykonywała umowę zlecenia, umowę o świadczenie usług lub agencyjną*,

*Co do zasady do stażu pracowniczego wliczane będą okresy, w których taka osoba podlegała ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Jednak w okresie zatrudnienia będą uwzględniane także udokumentowane okresy, w których taka osoba nie podlegała wskazanym ubezpieczeniom na podstawie odrębnych przepisów.

• okresy służby (okres służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Marszałkowskiej i Służbie Celno-Skarbowej w zakresie i na zasadach przewidzianych odrębnymi przepisami),
• okres zawieszenia działalności gospodarczej i współpracy. Doliczany będzie tylko okres zawieszenia pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
• działalność gospodarcza z ulgą na start,
• okres pozostawania osobą współpracującą z osobą fizyczną korzystającą z ulgi na start – o ile zostały z tego tytułu opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe,
• członkostwo w spółdzielni rolniczej. Wliczane będą okresy, w których osoba fizyczna podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tego tytułu, chyba że nie podlegała tym ubezpieczeniom na podstawie odrębnych przepisów,
• praca za granicą.

Czytaj także: Czym się różni zatrudnienie od innej pracy zarobkowej?

Jak uzupełnić swoją historię zatrudnienia?

Okresy wliczane do stażu pracy będą potwierdzane m.in. zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w zależności od rodzaju zatrudniania – o:

• opłaceniu za dany okres składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe z danego tytułu,
• podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
• zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego.

ZUS będzie wydawał zaświadczenie na wniosek osoby, której dotyczą te okresy ubezpieczeń. Taki wniosek należy złożyć w postaci elektronicznej za pomocą systemu teleinformatycznego eZUS.

Przepisy nie określają katalogu dokumentów potwierdzających staż pracy za granicą czy aktywność zawodową niepodlegającą ubezpieczeniom. Taki okres pracownik może wykazać każdym dokumentem, który w wiarygodny sposób potwierdzi jego pracę zarobkową. Może to być np. umowa zlecenia, potwierdzenie z CEIDG, dokumenty z instytucji ubezpieczeniowych, podatkowych czy zaświadczenie wydane przez zagranicznego pracodawcę.

Czytaj także: Ulgi w ZUS dla polskich firm – co warto wiedzieć? 

Od kiedy będzie zaliczony dodatkowy staż pracy?

Uprawnienia pracownicze wynikające z doliczenia okresów działalności zawodowej będą przysługiwały od dnia rozpoczęcia stosowania nowych przepisów. Zaliczenie tych okresów będzie natomiast możliwe:

• od 1 stycznia 2026 r. – w stosunku do pracowników zatrudnionych u pracodawcy będącego jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,
• od 1 maja 2026 r. – w stosunku do pracowników zatrudnionych u pracodawcy niebędącego jednostką sektora finansów publicznych.

Zgodnie z przepisami przejściowymi do ustawy, pracodawca będzie zobowiązany wliczyć pracownikowi do stażu pracy wcześniejszą aktywność zawodową, pod warunkiem jej udokumentowania w ciągu 24 miesięcy. Termin ten będzie liczony, podobnie jak powyżej, dla pracowników zatrudnionych:

• u pracodawcy będącego jednostką sektora finansów publicznych – od dnia wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 2026 r.,
• u pracodawcy niebędącego jednostką sektora finansów publicznych – od 1 maja 2026 r.

Ważne! Pracodawca nie będzie miał obowiązku uzupełnienia uprawnień pracowniczych wstecznie, tj. przed wejściem w życie ustawy.

Szczegółowych informacji na temat stażu pracy udzielają pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy.

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Państwowa Inspekcja Pracy.

Ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.