Czterodniowy tydzień pracy – czy to realne?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-05-05
Wraz z nastaniem nowego roku wielu z nas sięga po kalendarz i wertuje karty w poszukiwaniu potencjalnych długich weekendów. A co jeśli już niedługo będzie nam przysługiwać prawo do trzech dni wolnych w tygodniu?
Starzejące się społeczeństwa, malejąca liczba pracowników w wieku produkcyjnym oraz zmiany zachodzące w gospodarce wraz z postępującą robotyzacją i wdrażaniem sztucznej inteligencji sprawia, że coraz więcej państw dostrzega konieczność dostosowania rynku pracy do nowych realiów. Jednym z takich rozwiązań jest koncepcja skrócenia czasu pracy.
Testy w innych krajach
W kilku państwach, już od kilku lat, trwają pilotaże, których celem jest opracowanie najlepszych rozwiązań prawnych. Odpowiednie programy realizują zarówno same kraje i firmy, biorące udział w stosownych pilotażach, jak i same przedsiębiorstwa (jak np. japoński oddział Microsoftu).
Największy jak dotąd test przeprowadzono w Wielkiej Brytanii, gdzie między czerwcem a grudniem 2022 roku w badaniach nad czterodniowym tygodniem pracy uczestniczyło 61 firm i 2900 pracowników. Jak podają autorzy raportu, aż 56 firm kontynuuje ten model pracy, a 18 zadeklarowało jego wdrożenie na stałe. Co przyczyniło się do takiego sukcesu?
Przede wszystkim – dobrostan pracowników. Zauważono, że niemal 40 procent spośród nich było mniej zestresowanych niż przed zmianą trybu pracy, a u siedmiu na dziesięciu zmniejszyło się ryzyko wypalenia zawodowego. Skrócenie tygodnia pracy pozytywnie wpłynęło też na możliwość pogodzenia życia zawodowego z prywatnym. 15% pracowników stwierdziło wręcz, że żadne dodatkowe pieniądze nie skłoniłyby ich do powrotu do pięciodniowego rytmu pracy.
Pozytywne skutki tych zmian dotknęły także przedsiębiorstwa. Analizując podobny okres z poprzednich lat stwierdzono, że firmy, które wprowadziły w czasie badania czterodniowy tydzień pracy, zwiększyły swoje przychody o 35%. Zmniejszyło się także zjawisko rotacji – o 57% w okresie realizowanego badania spadła liczba odchodzących pracowników.
Czytaj także: Praca a benefity. Jak pracodawcy przyciągają pracowników?
Podobne badanie przeprowadzono w Niemczech. Założeniem programu była polityka 100-80-100, to znaczy: pracownicy utrzymują 100% dotychczasowego wynagrodzenia, pracują przez 80% dotychczasowego wymiaru czasu pracy ze stuprocentowym zaangażowaniem. Warto zauważyć, że w niemieckim badaniu dodatkowy dzień wolny od pracy był ruchomy, tj. pracownikowi przypadał on w różne dni tygodnia, niekoniecznie w piątek.
Podobnie jak u Brytyjczyków, tak i tu zdecydowana większość pracodawców decyduje się kontynuować taki model pracy – w tym przypadku odsetek ten wynosi 73%. W trakcie badania u naszych zachodnich sąsiadów spostrzeżono, że znacznie zwiększyła się efektywność wykonywanej pracy. O 60% zmalała długość i częstotliwość zwoływanych spotkań. Opinie pracowników, podobnie jak we wcześniej wspomnianym badaniu, były zdecydowanie pozytywne.
Innymi państwami, które – w różnej formie – testują możliwość wprowadzenia czterodniowego tygodnia pracy są m.in. Islandia, Belgia, Hiszpania.
Jakie rozwiązanie w Polsce?
Plany nad wprowadzeniem skróconego tygodnia pracy trwają także w Polsce. Jak przekazało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, prowadzone są analizy nad dwoma potencjalnymi rozwiązaniami. Pierwsze z nich zakłada skrócenie tygodnia pracy do czterech dni, natomiast drugie – skrócenie z ośmiu do siedmiu dobowego czasu pracy. Jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach – w tym pierwszym wariancie Polacy pracowaliby tygodniowo 32 godziny, w drugim – 35.
Problematyczną kwestią, przed którą stoją urzędnicy jest uwzględnienie w tej reformie pracy funkcjonariuszy publicznych, takich jak policjanci czy nauczyciele. Skrócenie wymiaru godzin spowoduje konieczność zwiększenia liczby etatów lub płatnych nadgodzin.
Czytaj także: Upał a praca. Co czytamy w przepisach?
Przeciwnicy skrócenia wymiaru czasu pracy argumentują, że spowoduje ono obniżkę zarobków. Temu zapobiegać mają zapisy, które zakładają utrzymanie dotychczasowych apanaży (jak wspomniana wcześniej zasada 100-80-100). Jednak, jak to w gospodarce, może to wiązać się z ryzykiem wzrostu inflacji.
Pojawia się pytanie, czy Polacy potrzebują skrócenia czasu pracy? Jak podaje Eurostat, Polacy są jedną z najbardziej zapracowanych nacji w Europie. Według badań z 2023 roku, pracujemy średnio 39,3 godziny tygodniowo. Dla porównania, w Holandii przeciętny czas pracy to około 32 godziny, a średnia unijna – 36. Wydaje się więc, że skrócenie wymiaru godzin może przynieść pozytywne skutki społeczne – więcej czasu dla rodziny i znajomych, a mniej stresu i przeciążenia wynikającego z obowiązków służbowych.
Sceptycy twierdzą, że to piękna teoria, ale trudna do wprowadzenia. Jednak jak pokazują badania, skrócenie tygodnia pracy wcale nie musi negatywnie wpłynąć na gospodarkę i pracodawców. Jest wręcz przeciwnie, krótszy czas pracy przyczynia się do zwiększenia efektywności pracowników i poprawy wyników finansowych przedsiębiorstw. Jeszcze dla pokolenia naszych rodziców lub dziadków równie nierealna wydawała się perspektywa wolnych sobót. Czy i my doczekamy się podobnej reformy? Pozostaje nam uzbroić się w cierpliwość.
Adam Utko (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
The Results are in: The UK’s four-day week pilot, Autonomy Research Ltd
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Priorytety zawodowe młodych pracowników Każdy pracownik ma swoją listę priorytetów zawodowych. Dla jednych najlepszym środkiem motywującym są pieniądze. Dla innych jest to rozwój zawodowy, a jeszcze inni wskażą np. równowagę między pracą a życiem osobistym. Jak na priorytety zawodowe zapatrują się młodzi pracownicy? Czy dla osób z pokolenia Z najważniejsze jest wynagrodzenie, czy może coś innego, np. możliwość pracy zdalnej? Czy zetki są idealistami, czy twardo stąpają po ziemi? Odpowiedzi na te pytania przynosi badanie „Work War Z”. Oto najważniejsze wnioski.
Praca a benefity. Jak pracodawcy przyciągają pracowników? Niedobór kandydatów na rynku i rywalizacja o specjalistów sprawiają, że pracodawcy na różne sposoby pragną przyciągnąć wykwalifikowanych pracowników do siebie. W ogłoszeniach o pracy często napotyka się na wzmianki o różnego rodzaju dodatkowych korzyściach, niekoniecznie materialnych. Jakie benefity stają się powszechne, a jakich poszukują pracownicy w miejscu pracy?
Szkolenia przyszłości Szkolenie się, czyli rozwijanie wiedzy i umiejętności, to niezwykle istotny aspekt kariery zawodowej. Zwłaszcza w tak dynamicznie zmieniających się czasach nowości technologicznych, ze sztuczną inteligencją (AI) na czele. Jak powinny wyglądać innowacyjne szkolenia i czy firmy z sektora usług rozwojowych będą w stanie nadążyć za zmianami?
Pokolenie Z – czego oczekuje w miejscu pracy? Czego szukają w miejscu pracy osoby z pokolenia Z? Jakie są ich priorytety, a co ma dla nich drugorzędne znaczenie? Na te pytania starają się odpowiedzieć twórcy badania „Work War Z”.
Sztuczna inteligencja a rynek pracy. Wyzwania i szanse Sztuczna inteligencja to jeden z najważniejszych filarów współczesnej rewolucji technologicznej. Jej dynamiczny rozwój ma bezpośredni wpływ na wiele aspektów życia społecznego, gospodarczego i zawodowego. W szczególności, zmiany te są wyraźnie widoczne na rynku pracy, gdzie AI wprowadza nowe modele zatrudnienia, zmienia wymagania wobec pracowników oraz prowadzi do redefinicji kompetencji niezbędnych do osiągnięcia sukcesu zawodowego. Chociaż technologia ta niesie ze sobą liczne korzyści, stanowi także poważne wyzwanie, zwłaszcza w kontekście przyszłości tradycyjnych zawodów i ról zawodowych.
Brak ukończenia szkoły ponadpodstawowej – co dalej? Nie każda droga życiowa przebiega zgodnie z utartym schematem – szkoła, studia, praca. Różne sytuacje mogą sprawić, że edukacja na poziomie ponadpodstawowym nie została ukończona, ale to nie oznacza, że przyszłość jest zagrożona. Istnieją kroki, które mogą pomóc w zdobyciu zatrudnienia, rozwoju i osiągnięciu sukcesu. Oto kilka możliwości, które warto rozważyć.
Rynek pracy w 2025 r. w opinii ekspertów Przewidywanie przyszłości jest bardzo trudne. Zwłaszcza w tak dynamicznych czasach, gdzie sytuacja geopolityczna zmienia się z dnia na dzień. Zmiany te odbijają się również na rynku pracy. Firmy zmuszone są do podejmowania kroków, dostosowujących ich działanie do otaczającej rzeczywistości. Jaki będzie dla rynku pracy 2025 r.? Oto opinie ekspertów Great Place To Work.
Jakie są powody zatrudniania i zwalniania pracowników? Jakie są powody zatrudniania pracowników, a jakie redukcji etatów w polskich firmach? Jak to wygląda na świecie? Na te pytania stara się odpowiedzieć analiza przygotowana przez pracowników ManpowerGroup.
