Urlop wypoczynkowy
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2019-04-19
Zastanawiasz się, ile dni urlopu Ci przysługuje? Kiedy możesz wziąć pierwsze wolne? Sprawdź przepisy!
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego nie można się zrzec.
Wymiar urlopu wynosi 20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy. Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, lecz co najmniej jedna jego część powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Jak obliczyć wymiar urlopu
Wymiar urlopu uzależniony jest od stażu pracy danego pracownika i wynosi:
- 20 dni – w przypadku stażu krótszego niż 10 lat,
- 26 dni – w przypadku co najmniej 10-letniego stażu.
Dodatkowo do stażu, od którego zależy wymiar urlopu, zalicza się inne okresy: nauki, zatrudnienia za granicą, służby wojskowej, pobierania świadczeń z urzędu pracy czy pracy w gospodarstwie rolnym.
W przypadku nauki w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, zalicza się okres nauki lub zatrudnienia, w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Do stażu nie wlicza się umów-zleceń, okresu prowadzenia działalności gospodarczej oraz urlopu bezpłatnego.
Zasady udzielania urlopu wypoczynkowego
Urlopu udziela się na wniosek pracownika w dni, które są dla niego dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy w danym dniu.
Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy na pierwsze wolne będzie musiał poczekać miesiąc. Prawo do pierwszych dni urlopu przysługuje bowiem dopiero po przepracowaniu miesiąca. Zgodnie z przepisami, w roku kalendarzowym, w którym dana osoba podjęła pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru przysługującego po przepracowaniu roku, czyli 20 dni.
Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem, który pracodawca ustala na początku roku, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.
Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany do końca roku kalendarzowego, w którym uzyskało się do niego prawo. Jeśli jest to niemożliwe, najpóźniej do końca III kwartału roku następnego.
Urlop na żądanie
Pracownikowi w ciągu roku przysługują 4 dni urlopu na żądanie. Nie jest to dodatkowy urlop, który zwiększa pulę dni urlopowych pracownika, a jest to urlop odliczany z przysługującego urlopu wypoczynkowego w ciągu roku. Pracodawca udzielając urlopu, musi ustalić, czy podwładny nabył już prawo do urlopu wypoczynkowego, czy nie. Jeśli pracuje ponad miesiąc, może skorzystać z jednego dnia urlopu na żądanie.
Świadczenie urlopowe
Jeśli pracodawca ma stworzony zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, pracownikowi przysługują tzw. wczasy pod gruszą. Zasady, na jakich można korzystać ze świadczeń urlopowych, są ujęte w firmowym regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Aby dostać zwrot kosztów wypoczynku, należy złożyć wniosek o dopłatę do „wczasów pod gruszą” w terminie przewidzianym przez regulamin oraz dołączyć oświadczenie o wysokości dochodów swoich i rodziny.
Wysokość dopłaty powinna zostać określona w regulaminie wynagradzania lub zarządzeniu pracodawcy. Świadczenie jest wypłacane przez pracodawcę raz w roku każdemu pracownikowi, który w danym roku kalendarzowym korzysta z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Świadczenie urlopowe pracodawca winien wypłacić najpóźniej w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu. Wielu jednak woli wypłacać pieniądze po zakończonym urlopie.
Odwołanie z urlopu wypoczynkowego
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu, gdy jego obecności wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia urlopu, zobowiązany jest jednak pokryć wówczas koszty poniesione przez pracownika, związane z odwołaniem. Koszty te powinny być udokumentowane przez odwołanego z urlopu. Pracodawca powinien również zwrócić pracownikowi koszty podróży powrotnej w wysokości udokumentowanej przez pracownika. Jeśli ten ostatni nie jest w stanie wykazać kosztów przejazdu, można przyjąć, że zwrotowi podlegają koszty podróży zgodnie z przepisami dotyczącymi rozliczania kosztów podróży służbowych.
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop
W przypadku zakończenia współpracy z podwładnym, pracodawca ma obowiązek rozliczenia się z niewykorzystanego urlopu. Zgodnie z przepisami, pracownik w okresie wypowiedzenia zobowiązany jest wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli pracodawca udzieli mu go w tym okresie. Decyzja dotycząca wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia w dużej mierze należy wyłącznie do pracodawcy. Zgoda pracownika nie jest niezbędna. Pracodawca również wybiera dogodny mu termin urlopu pracownika. Ważne, aby urlop zakończył się przed końcem okresu wypowiedzenia, a jego wymiar nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów. Jeśli pracodawca nie zdecyduje się na wysłanie pracownika na urlop w trakcie wypowiedzenia, zobowiązany będzie wypłacić mu ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Mobbing w pracy - jak sobie z tym poradzić? Mobbing w pracy jest jednym z najbardziej destrukcyjnych zjawisk, które może spotkać pracownika. To nie tylko problem natury emocjonalnej, ale również prawnej i zdrowotnej. Wpływa na samopoczucie, wydajność, a w dłuższej perspektywie może prowadzić do zagrożenia zdrowia psychicznego i fizycznego. W artykule przyjrzymy się temu, czym jest mobbing, jak go rozpoznać i jakie kroki podjąć, aby skutecznie sobie z nim poradzić, a w razie zdarzenia, odpowiednio zareagować.
Perfekcjonizm w pracy: Pomaga czy przeszkadza? Perfekcjonizm to cecha, która w pracy może zarówno motywować do lepszych wyników, jak i prowadzić do nadmiernego stresu. Postawione sobie wysokie standardy i chęć osiągnięcia doskonałości mogą sprawić, że będziemy dążyć do perfekcji, starając się jednocześnie uniknąć jakichkolwiek błędów. Jednak w nadmiarze perfekcjonizm może prowadzić do trudności w podejmowaniu decyzji, niezdrowej atmosfery w zespole, a w najgorszym scenariuszu do wypalenia zawodowego. Warto więc zastanowić się, jakie są jego zalety i wady oraz jak można znaleźć zdrową równowagę w pracy.
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Instrukcja krok po kroku Pracodawca, który planuje zatrudnienie obywatela Ukrainy powinien wiedzieć, że do podpisania umowy nie wystarczy jedynie potwierdzenie obywatelstwa ukraińskiego. Przede wszystkim należy upewnić się, że cudzoziemiec ma tytuł do legalnego pobytu w Polsce. Od czego zacząć? Jak legalnie powierzyć pracę obywatelowi Ukrainy? Wyjaśniamy.
Prawo jazdy na rynku pracy – wymóg czy przeżytek? 22 września, jak co roku, obchodzony jest dzień bez samochodu. To dobry moment, aby zastanowić się, czy na współczesnym rynku pracy posiadanie prawa jazdy można utożsamiać z warunkiem znalezienia dobrej pracy. A może jest to już przeżytek?
Trzy pokolenia – X, Y i Z. Co je różni i jakie mają podejście do pracy? Współczesny rynek pracy to zestawienie postaw, wartości i oczekiwań, które wynikają z przynależności do różnych pokoleń. Pokolenie X (przedstawiciele roczników 1965–1980), Y – Milenialsi (1981–1996) oraz pokolenie Z – zwane również Gen Z (1997–2012) różnią się nie tylko podejściem do pracy, ale i samym sposobem definiowania kariery zawodowej. Na ich wybory wpływają wydarzenia historyczne, rozwój technologii, zmiany społeczne i kulturowe.
System ATS – jak zwiększyć widoczność aplikacji w procesie rekrutacyjnym? Wysyłanie wielu CV bez otrzymywania odpowiedzi może wynikać z faktu, że dokumenty nie dotarły do osoby odpowiedzialnej za rekrutację. Coraz częściej procesy rekrutacyjne wspierane są przez systemy ATS (Applicant Tracking System), które automatyzują wstępną selekcję kandydatów. Choć znacząco usprawniają pracę działów HR (Human Resources), jednocześnie mogą stanowić wyzwanie dla osób ubiegających się o zatrudnienie. Znajomość zasad działania takich systemów jest kluczowa przy tworzeniu skutecznego CV, a co za tym idzie otrzymania zaproszenia na rozmowę.
Cudzoziemcy - nielegalne powierzenie i wykonywanie pracy Pracodawcy lub inne podmioty powierzające pracę, przed zawarciem umowy z cudzoziemcem, powinni sprawdzić, czy robią to zgodnie z przepisami. Innymi słowy, czy nie dojdzie do nielegalnego powierzenia pracy. Co to oznacza? Odpowiedź znajduje się w ustawie o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zmiany w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy Jednym z najważniejszych aktów prawnych, który reguluje kwestię legalności pobytu i pracy niektórych cudzoziemców w Polsce jest ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy. W połowie lipca 2025 r. rząd przyjął projekt zmieniający tę oraz niektóre inne ustawy. Co się zmieni?
