Kobiety na rynku pracy w kontekście kryzysu gospodarczego
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2020-08-05
Kryzys to wbrew pozorom dobry czas na wprowadzanie zmian, które w dłuższej perspektywie mogą przyczynić się do zmniejszenia nierówności płci na rynku pracy i zwiększenia obecności kobiet w sektorze ICT. Firmy mogą odpowiedzieć na niego, oferując elastyczny, zdalny sposób pracy, jak również wyposażając pracowników w kompetencje pożądane na rynku pracy. Z kolei państwo może wykorzystać ten moment na rozwój szeroko dostępnego systemu edukacji ustawicznej, w ramach którego będzie możliwe dostosowanie kompetencji pracowników do potrzeb cyfryzującej się gospodarki.
7 mln Polaków pracuje w branżach narażonych na konsekwencje kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią. 3 mln tej grupy stanowią kobiety, dla których skutki gospodarczo-społeczne mogą być szczególnie dotkliwe. Kryzys uderzył w sektory silnie sfeminizowane – od usług, po edukację, opiekę i sektor zdrowotny. Do tego dochodzi również gwałtowna transformacja cyfrowa przedsiębiorstw, które już teraz szukają oszczędności, m.in. poprzez zastępowanie najbardziej powtarzalnych procesów pracą maszyn i algorytmów. Jakie zagrożenia dla pracujących kobiet niosą te zmiany? A jakie szanse i korzyści mogą one przynieść? Odpowiedzi m.in. na te pytania znajdziemy w raporcie „Cyfrowy klucz do przyszłości zawodowej. Kobiety na rynku pracy w kontekście kryzysu gospodarczego” opracowanym w ramach kampanii #WomanUpdate przez instytut badawczy Uniwersytetu Warszawskiego Digital Economy Lab (DELab) oraz Instytut Innowacyjna Gospodarka (INGOS).
Rys. 1 Liczba i odsetek zatrudnionych w sektorach silnie narażonych na negatywne oddziaływanie COVID-19 (raport str. 8).
– Pandemia wywoła kryzys gospodarczy, którego skali i skutków nie jesteśmy dziś w stanie oszacować. Jednak to co już widać gołym okiem, to gwałtowne przyspieszenie i intensyfikacja transformacji cyfrowej, która mocno zmienia rynek pracy i redefiniuje rolę człowieka w różnych procesach. W ostatnich miesiącach doszło bowiem do wyostrzenia trendów, na które już dawno zwracaliśmy uwagę: automatyzacji i platformizacji – mówi prof. UW dr hab. Katarzyna Śledziewska, współautorka raportu, Dyrektor Zarządzająca DELab, Wydział Nauk Ekonomicznych UW.
– Praca, jaką dotychczas znaliśmy, istotnie zmieni swój charakter. Przekształceniu ulegną formy zatrudnienia, a w dalszej perspektywie zostaną zmodyfikowane lub zupełnie znikną te miejsca pracy, w których wykonywane są powtarzalne, rutynowe czynności i gdzie bardziej efektywne kosztowo będzie użycie maszyn – dodaje prof. UW dr hab. Renata Włoch, współautorka raportu, Koordynatorka DELab, Instytut Socjologii UW.
Jak wynika z raportu, w sektorach zagrożonych automatyzacją liczną reprezentację stanowią również kobiety.
Nowa rzeczywistość wyzwaniem dla sfeminizowanych sektorów gospodarki
Restrykcje związane z pandemią radykalnie ograniczyły możliwości zarobkowe wszędzie tam, gdzie podstawą był bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem – od szeroko rozumianego sektora usług, przez turystykę i kulturę, po gastronomię i sektor opiekuńczy – czyli tych sektorów, w których znacznągrupę pracowników tworzą kobiety:
Rys. 2. Zatrudnienie kobiet w sektorach silnie narażonych na negatywne odziaływanie COVID-19 (raport str. 8)
- 1,2 mln kobiet znajduje zatrudnienie w usługach, handlu hurtowym i detalicznym, co stanowi 75% wszystkich pracowników i jest jednym z najwyższych odsetków w krajach wysoko rozwiniętych.
- 1 mln kobiet pracuje w przetwórstwie przemysłowym, a 256 tys. w firmach prowadzących działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi.
- Kobiety znacznie intensywniej angażują się również w opiekę nad dziećmi i wypełnianie obowiązków domowych: w Unii Europejskiej codzienną opieką nad dziećmi zajmuje się 92% kobiet i 68% mężczyzn (w wieku 25-49 lat), a codziennym przygotowaniem posiłków lub pracami domowymi 79% kobiet – w porównaniu do 34% mężczyzn. Większe obciążenie obowiązkami domowymi dotyczy również kobiet pracujących zawodowo.
Dokładając do tego fakt, iż Polki nisko oceniają swoje umiejętności cyfrowe, a do branży IT podchodzą wciąż z dużym lękiem (zaledwie 15% pracowników tego sektora to kobiety ) – zmiany stają się konieczne. Zwłaszcza, że poziom ponadpodstawowych kompetencji cyfrowych osób dorosłych plasuje Polskę na 25. miejscu wśród 28 krajów Unii Europejskiej.
Dlaczego kobiety rezygnują z uczenia się nowych technologii?
Jak wskazuje raport „Cyfrowy klucz do przyszłości zawodowej. Kobiety na rynku pracy w kontekście kryzysu gospodarczego”, kobiety na ogół mają wysoko rozwinięte kompetencje emocjonalne, które pozwalają radzić sobie ze zmianami i niepewnością, ułatwiają pracę w grupie i przejmowanie odpowiedzialności. Krytyczne myślenie, rozwiązywanie złożonych problemów czy kreatywność zawdzięczają natomiast umiejętnościom poznawczym. Wyzwaniem jednak wciąż pozostaje, w teorii „tylko”, a w praktyce „aż” rozwinięcie kompetencji cyfrowych.
– Wyzwanie to jest szczególnie ważne dla pracodawców, których podstawą działań powinno być budowanie relacji i strategii firmy opartej na wartościach, takich jak empatia, godność i solidarność – wartościach wpisujących się w różnorodne potrzeby swoich pracowników.
My, pracodawcy już dziś powinniśmy wspierać możliwości rozwijania kompetencji cyfrowych swoich pracowników, zwłaszcza w sektorach silnie sfeminizowanych. Wspieranie kobiet w zdobywaniu nowych umiejętności cyfrowych nie tylko pozwoli lepiej przygotować biznes do wyzwań przyszłości, ale także wzmocni wyrównywanie szans pracowników ze względu na płeć. Jak bowiem potwierdzają badania – im wyższe umiejętności cyfrowe u kobiet, tym większa równość płci w środowisku pracy.
Nie możemy przy tym zapominać, że obok kompetencji technicznych konieczne jest podnoszenie kompetencji emocjonalnych, które pozwolą na lepszą adaptację do zmian i przełamywanie stereotypów – przede wszystkim tych w naszej głowie. Bo nie ma nic gorszego niż nurtujące nas pytanie „Czy będę równie dobra?” – to nasza wewnętrzna blokada przed samorozwojem i odważnym wkraczaniem w nową rzeczywistość zawodową – mówi Dorota Hryniewiecka-Firlej, prezes zarządu Pfizer Polska.
Skoro potencjał jest tak duży, to skąd ta blokada?
– Głównym powodem rezygnacji kobiet z branży technologicznej jest brak wiary we własne siły, wzmocniony stereotypem, że nie ma tam dla nich miejsca. Tymczasem prawda leży zupełnie gdzie indziej. My kobiety boimy się tego, co jest nam nieznane. W połączeniu z wysokim poczuciem odpowiedzialności za podejmowane działania – których finałem musi być sukces – często zdarza nam się rezygnować na starcie. Szybciej odpuścimy w poczuciu bycia niewystarczającą, niż damy sobie szansę na spróbowanie – mówi Joanna Pruszyńska-Witkowska, współzałożycielka i wiceprezes Future Collars, inicjatorka kampanii #WomanUpdate.
O KAMPANII #WOMANUPDATE
Celem kampanii #WomanUpdate zorganizowanej przez Future Collars jest dotarcie do kobiet, które chciałyby się przebranżowić, zdobyć kompetencje przyszłości, a tym samym – zmienić kurs swojego zawodowego życia. A także do tych, które dotychczas były wykluczone cyfrowo, ale pod wpływem przyspieszonej rewolucji technologicznej czy też kryzysu post-covidowego, nie mają już wyjścia i dla swojego własnego dobra powinny otworzyć się na świat nowych technologii. Zarówno w przypadku jednych, jak i drugich, kampania jest bazą praktycznej wiedzy i drogowskazem w kontekście możliwych ścieżek rozwoju i dalszej kariery. Na potrzeby akcji powstała dedykowana strona - http://womenupdate.org, gdzie znajdują się: bezpłatny poradnik dla kobiet, które chcą zdobyć kompetencje przyszłości, dostęp do darmowych lekcji z kompetencji cyfrowych, w tym m.in. z zakresu: programowania, social mediów, digitalu, liczne materiały edukacyjne, wywiady z kobietami, które przebranżowienie mają już za sobą oraz liderkami w świecie IT.
* Dane umieszczone w informacji prasowej zostały zaczerpnięte z raportu „Cyfrowy klucz do przyszłości zawodowej. Kobiety na rynku pracy w kontekście kryzysu gospodarczego”.
Partnerem raportu jest Pfizer Polska.
Zobacz podobne artykuły:
Kompetencje przyszłości. Poznaj klucz do sukcesu w dynamicznym świecie zawodowym W szybko zmieniającym się środowisku zawodowym, zdolność do adaptacji i rozwijania nowych umiejętności staje się kluczowym elementem sukcesu zawodowego. Kompetencje przyszłości to zestaw umiejętności, które pozwalają nie tylko przetrwać, ale również odnosić sukcesy w erze cyfrowej i globalnej. Sprawdź, jakie kompetencje mogą okazać się kluczowe w kontekście przyszłego rynku pracy.
Rewolucja AI a rynek pracy Cyfryzacja zmienia świat wokół nas, znajdując zastosowanie w niemal każdej branży i każdym obszarze naszego życia. Jak większość nowości budzi także obawy. Na rynku pracy są one związane z możliwą utratą pracy czy zmianami w strukturze zatrudnienia. Każda zmiana stanowi wyzwanie i wymaga właściwego zarządzania. Nadchodząca rewolucja AI wystawi na próbę relacje panujące w organizacjach. Wzajemne zaufanie odegra tu kluczową rolę.
Prognoza zapotrzebowania na kompetencje i kwalifikacje Rozwój technologiczny ma duży wpływ na zmiany, które zachodzą na rynku pracy. Widać to m.in. po zapotrzebowaniu na nowe kompetencje i kwalifikacje, które pojawiło się wśród pracodawców. Dotyczy ono zarówno obecnych, jak i przyszłych pracowników. Jakich umiejętności wymagają i będą wymagać przedsiębiorcy? Na to pytanie odpowiadają autorzy raportu „Prognoza zapotrzebowania na kompetencje i kwalifikacje w wybranych branżach w związku ze zmianami w gospodarce”, przygotowanego przez Konfederację Lewiatan.
Dokąd zmierzasz rynku pracy Model pracy w ostatnich 20 latach kształtowany był przede wszystkim przez postępującą globalizację i wymóg konkurencyjności. Prowadziło to do stale rosnącego tempa pracy i presji na jej dalszą intensyfikację. Wyznacznikiem wartości pracownika stała się jego efektywność, a model wynagradzania za efekty napędzał pracujących do coraz większego wysiłku. Potem przyszła pandemia, kryzys, ale także zderzenie z mentalnością młodego pokolenia pracowników, dla których praca zawodowa przestała być bezdyskusyjnym priorytetem. Na naszych oczach rynek pracy podlega głębokiej transformacji.
Допомога громадянам України - Гаряча лінія 19524 Окрім необхідної підтримки щодо місця проживання, харчування чи охорони здоров’я, громадянам України також необхідний доступ до інформації про можливість працевлаштування. При цьому вони можуть використовувати як інформаційні матеріали українською мовою, так і матеріали державних інституцій, які займаються професійною активізацією.
Rynek pracownika – jak go rozumieć? Gdy czytamy analizy dotyczące rynku pracy często pojawia się w nich pojęcie rynku pracownika, który jest przeciwieństwem rynku pracodawcy. I chociaż na próżno jest szukać konkretnej definicji, można określić pewne zjawiska, które świadczą o jego istnieniu. Czym zatem charakteryzuje się rynek pracownika i kiedy możemy o nim mówić?
Trendy na rynku pracy Główny Urząd Statystyczny opublikował dokument „Raport 2021: Polska na drodze zrównoważonego rozwoju. Inkluzywny wzrost gospodarczy”, w którym przedstawione są m.in. trendy na rynku pracy. Czytamy w nim o aktywności zawodowej Polaków w latach 2015 – 2020, kobietach i osobach niepełnosprawnych na rynku pracy, wieku pracownika, jako czynniku wpływającym na zatrudnienie i innych kwestiach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Przedstawiamy najważniejsze kwestie poruszone w Raporcie, dotyczące rynku pracy i zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią dokumentu.
Deficytowe kompetencje miękkie. Jakich umiejętności według pracodawców brakuje na rynku pracy? Zapotrzebowanie na umiejętności zmieniło się pod wpływem pandemii COVID-19. Na znaczeniu zyskały kompetencje miękkie, jednak znalezienie kandydatów dysponujących tymi pożądanymi stanowi wyzwanie dla organizacji – zarówno lokalnie, jak i globalnie. Prawie co trzeci pracodawca w Polsce ma trudności z pozyskaniem pracowników wykazujących się rzetelnością, odpowiedzialnością i dyscypliną. Największe problemy w tym zakresie zauważają duże firmy. Jakie umiejętności powinni rozwijać kandydaci, chcący zwiększyć swoją atrakcyjność na rynku pracy?
