Potrącenia z wynagrodzenia za pracę
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-06-22
Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie. Pracodawca nie może więc bez zgody pracownika dokonywać jakichkolwiek potrąceń z wypłaty. Wyjątek stanowią sytuacje przewidziane w przepisach, np. świadczenia alimentacyjne. Pozostałe, bezpodstawne potrącenia są wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, zagrożonym karą grzywny do 30 tys. zł.
Przepisów dotyczących potrąceń z wynagrodzenia za pracę należy szukać w Kodeksie pracy. W art. 87 § 1 czytamy:
„Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215, z 2019 r. poz. 1074 i 1572 oraz z 2020 r. poz. 568), jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108.”
Bardzo ważna jest wymieniona wyżej kolejność należności, ponieważ to według niej dokonuje się potrąceń (art. 87 § 2 Kodeksu pracy).
Granice potrąceń
Kodeks pracy określa także granice, w jakich mogą być dokonywane potrącenia. I tak:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – potrącenia mogą wynieść do trzech piątych wysokości wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do połowy wysokości wynagrodzenia.
Czytaj także: Wynagrodzenie za pracę – wypłata
Łączna kwota potrąceń sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń innych niż alimentacyjne oraz udzielonych pracownikowi zaliczek nie może przekraczać połowy wysokości wynagrodzenia, a w zbiegu ze świadczeniami alimentacyjnymi – 3/5 wynagrodzenia. Kara pieniężna za jedno przekroczenie nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łączna suma kar pieniężnych nie może przekraczać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po dokonaniu potrąceń z innych tytułów.
Do pełnej wysokości
W art. 87 § 5 Kodeksu pracy czytamy:
„Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości”.
Z wynagrodzenia za pracę odlicza się też, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Odliczenia można dokonać tylko w następnym terminie wypłaty wynagrodzenia.
Kwota wolna od potrąceń
Pisząc o potrąceniach z wynagrodzenia za pracę nie można pominąć przepisów zawartych w art. 871 Kodeksu pracy. Określają one kwotę wolną od potrąceń. Chodzi o minimalną kwotę, która musi przypaść pracownikowi do wypłaty.
Zgodnie z przepisami, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 kp.
W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymienione wyżej kwoty podlegają proporcjonalnemu obniżeniu.
Czytaj także: Co się składa na wynagrodzenie
Egzekucja świadczeń alimentacyjnych podlega ograniczeniu tylko poprzez określenie górnej granicy potrąceń – 3/5 wynagrodzenia. W tym przypadku wysokość wynagrodzenia pozostałego do wypłaty nie jest limitowana kwotowo (nie obowiązuje kwota wolna od potrąceń).
Świadczenia alimentacyjne – procedura uproszczona
W art. 88 Kodeksu pracy zapisano przepisy dotyczące uproszczonej procedury dochodzenia przez wierzyciela świadczeń alimentacyjnych. Zasada ta nakłada na pracodawcę obowiązek dokonania potrąceń z wynagrodzenia na wniosek wierzyciela na podstawie złożonego przez niego tytułu wykonawczego, bez konieczności wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Wyjątkami od tej zasady (uproszczonej procedury dochodzenia przez wierzyciela świadczeń alimentacyjnych) są sytuacje, gdy:
- świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności alimentacyjnych,
- wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.
Inne należności
Należności inne niż wymienione w Kodeksie pracy mogą być potrącone z wynagrodzenia za pracę wyłącznie za pisemną zgoda pracownika. W zgodzie tej powinna być wskazana konkretna kwota potrącenia. W przypadku takich potrąceń również jest kwota wolna. Wynosi ona minimalne wynagrodzenie za pracę – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy oraz 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę – przy potrącaniu innych należności.
Zasady dotyczące dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę stosuje się również do innych świadczeń ze stosunku pracy.
Szczegółowych informacji na temat potrąceń z wynagrodzenia udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (art. 87-88).
Państwowa Inspekcja Pracy „Prawo pracy”.
Zobacz podobne artykuły:

Twój bliski potrzebuje opieki? Sprawdź, czy możesz otrzymać urlop opiekuńczy Od 26 kwietnia 2023 roku obowiązują przepisy Kodeksu pracy, które wprowadzają 7 dodatkowych dni wolnych. 2 dni to zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej. 5 dni to urlop opiekuńczy. Podpowiadamy, kto może skorzystać z urlopu opiekuńczego i co się z tym wiąże.

Zwolnienie na poszukiwanie pracy Utrata pracy jest przykrym doświadczeniem. Zwłaszcza w sytuacji, gdy mamy stałe zobowiązania finansowe i szybko musimy znaleźć nowe zatrudnienie. W przepisach prawa pracy znajduje się zapis o dniach wolnych na poszukiwanie pracy, które przysługują pracownikowi w okresie wypowiedzenia. Czas ten ma pomóc w znalezieniu kolejnego zatrudnienia i płynnym przejściu do nowego pracodawcy.

Wracasz do pracy po urodzeniu dziecka? Możesz skorzystać z przerwy na karmienie Jakie przerwy w pracy przysługują kobiecie karmiącej piersią? Co w przypadku pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy? Czy pracodawca może nie wyrazić zgody na udzielenie przerwy na karmienie piersią? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w naszym artykule.

Nowość w Kodeksie pracy! Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej Niektóre zmiany w Kodeksie pracy, które weszły niedawno w życie są odpowiedzią na unijną dyrektywę work life balance, mającą na celu wyrównać szanse kobiet i mężczyzn na rynku pracy oraz przyspieszyć powrót rodziców do aktywności zawodowych. Jednym z rozwiązań, wychodzącym naprzeciw unijnym zaleceniom, jest wprowadzenie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej. Na czym ono polega? Podpowiadamy.

Zwolnienie od pracy na czas rozprawy w sądzie Otrzymałeś wezwanie do sądu? Sprawdź, czy pracodawca powinien udzielić Ci zwolnienia na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie sądu.

Cudzoziemcy - zezwolenie na pracę. Kiedy nie jest wymagany nowy dokument? Zezwolenie na pracę legalizuje pracę cudzoziemca z kraju trzeciego, którego dokument pobytowy uprawnia do wykonywania pracy w Polsce. Wydaje się je na wniosek pracodawcy dla wskazanego w nim cudzoziemca. W zezwoleniu określa się warunki zatrudnienia. Czy każda ich zmiana wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pracę? Odpowiadamy.

Chcesz zatrudnić pracownika? Sprawdź, jakie koszty poniesiesz Zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę wiąże się z obowiązkiem wypłaty wynagrodzenia oraz opłacania części składek ZUS. Podpowiadamy, jakie koszty ponosi pracodawca, a które składki finansowane są przez pracownika.

Praca zdalna – zmiany w Kodeksie pracy Na uregulowanie zasad dotyczących pracy zdalnej czekało wielu pracowników i pracodawców. Przepisy w tym zakresie wchodzą w życie 7 kwietnia 2023. Podpowiadamy, jakie zmiany przyniesie nowelizacja Kodeksu pracy.