Podstawowy obowiązek pracodawcy, który chce zatrudnić cudzoziemca
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-03-10
Jeżeli chodzi o zatrudnianie cudzoziemców, podstawowa zasada brzmi: legalna praca to legalny pobyt plus zezwolenie na pracę. O ile cudzoziemiec może być zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, pobyt zawsze musi mieć legalny. Brak ważnego dokumentu pobytowego w każdej sytuacji wiąże się z nielegalnym zatrudnieniem. Dlatego tak ważne, z punktu widzenia pracodawcy, jest sprawdzenie legalnego pobytu cudzoziemca (jego dokumentu pobytowego), który ma rozpocząć pracę.
O nielegalnym wykonywaniu pracy przez cudzoziemca czytamy w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Według definicji zawartej w tym dokumencie nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca oznacza wykonywanie pracy przez cudzoziemca, który nie jest uprawniony do wykonywania pracy w rozumieniu art. 87 ust. 1 (określającym cudzoziemców uprawnionych do wykonywania pracy w Polsce) lub nie posiada odpowiedniego zezwolenia na pracę, nie będąc zwolnionym na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, lub którego podstawa pobytu nie uprawnia do wykonywania pracy.
Czytaj także: Nielegalne powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi
Z definicji tej wynika, że zarówno zezwolenie na pracę (chyba że cudzoziemiec jest z tego obowiązku zwolniony), jak i legalny pobyt, który uprawnia cudzoziemca do pracy (np. wiza „turystyczna” z celem wydania: 01 lub wiza wydana w związku z korzystaniem z ochrony czasowej z celem wydania: 20 nie uprawniają do wykonywania pracy w RP, nawet z zezwoleniem na pracę) muszą iść w parze, by zatrudnienie było legalne.
Pierwszy krok – legalny pobyt!
Każdy pracodawca, który zamierza zatrudnić cudzoziemca powinien zacząć od sprawdzenia dokumentu pobytowego obcokrajowca. Bez względu na to, czy uzyskał dla niego zezwolenie na pracę lub zarejestrował oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Dokumenty te (zezwolenie i oświadczenie) nie zalegalizują pracy, jeżeli cudzoziemiec nie będzie miał ważnego dokumentu pobytowego, który go do tej pracy uprawnia (np. wspomniane wyżej wizy (01, 20) nie uprawniają do wykonywania pracy w Polsce, pomimo legalnego pobytu).
Podstawa prawna do żądania dokumentu
O tym, jakie warunki powinien spełniać cudzoziemiec, by mógł wykonywać pracę w Polsce przeczytamy przede wszystkim w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz w ustawie o cudzoziemcach. Jednak przepis, który określa, że pracodawca jest obowiązany żądać od cudzoziemca dokumentu, który potwierdza jego legalny pobyt zawarty jest w ustawie o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W artykule 2 tego dokumentu czytamy:
„Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany żądać od cudzoziemca przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”
Czytaj także: Zmiana zezwolenia na pobyt czasowy i pracę
Pracodawcy powinni również wiedzieć, że kopię takiego dokumentu należy przechowywać przez cały okres pracy cudzoziemca. Stanowi o tym artykuł 3 ww. ustawy:
„Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany do przechowywania przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca kopii dokumentu, o którym mowa w art. 2.”
Ponadto, jeżeli ważność dokumentu się skończy, a cudzoziemiec nie uzyska kolejnego tytułu do pobytu, zatrudnienie w tym okresie (po zakończeniu ważności dokumentu pobytowego) również będzie nielegalne. Należy więc tego pilnować nie tylko w momencie zatrudniania cudzoziemca, ale i później.
Wiedza dodatkowa
Dodatkowo, pracodawca powinien wiedzieć, o czym stanowi artykuł 4 ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, że:
„Cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu, któremu powierzono wykonywanie pracy, przysługuje roszczenie o wypłatę zaległego wynagrodzenia i związanych z nim świadczeń.”
Informacji na temat legalnego zatrudniania cudzoziemców udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19524.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Zezwolenie na pracę a rodzaj umowy Zezwolenie na pracę legalizuje pracę cudzoziemca z kraju trzeciego. Jedną z informacji widniejącą na dokumencie jest rodzaj umowy, którą pracodawca powinien zawrzeć z cudzoziemcem. Co na ten temat czytamy w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy?
Cudzoziemcy - zezwolenie na pracę. Kiedy nie jest wymagany nowy dokument? Zezwolenie na pracę legalizuje pracę cudzoziemca z kraju trzeciego, którego dokument pobytowy uprawnia do wykonywania pracy w Polsce. Wydaje się je na wniosek pracodawcy dla wskazanego w nim cudzoziemca. W zezwoleniu określa się warunki zatrudnienia. Czy każda ich zmiana wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pracę? Odpowiadamy.
Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy – co powinien wiedzieć pracodawca? W związku z przepisami specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy możliwe jest powierzenie pracy obywatelowi Ukrainy na postawie powiadomienia, które należy złożyć elektronicznie przez praca.gov.pl. Podpowiadamy, na co powinien zwrócić uwagę pracodawca, wypełniający formularz powiadomienia.
Cudzoziemcy - praca w okresie między jednym a drugim zezwoleniem Co do zasady, cudzoziemiec, by mógł legalnie pracować w Polsce potrzebuje ważnego dokumentu pobytowego uprawniającego go do pracy oraz zezwolenia na pracę. Zdarzają się jednak sytuacje, w których pracodawca czeka na przedłużenie zezwolenia na pracę lub cudzoziemiec na kolejne zezwolenie jednolite. Co wtedy? Odpowiadamy.
Zezwolenie na pracę a obowiązek informacyjny Zezwolenie na pracę, uzyskiwane w urzędzie wojewódzkim, jest jednym z dokumentów legalizujących pracę cudzoziemca na terenie Polski. Kiedy i w jakich okolicznościach pracodawca, który je otrzymał, powinien poinformować pisemnie wojewodę? Odpowiadamy.
Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – co warto wiedzieć? Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi jest uproszczoną procedurą zatrudniania cudzoziemców z wybranych krajów. Uproszczoną w stosunku do zezwolenia na pracę. Nazywana jest także procedurą oświadczeniową. Obecnie, po wykluczeniu Rosji (w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie), pracodawcy w Polsce mogą zatrudniać w tym trybie obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy.
Cudzoziemcy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (cz. 2) Co do zasady, cudzoziemcy z państw spoza UE, EOG i Szwajcarii, którzy chcą legalnie pracować w Polsce, muszą mieć zezwolenie na pracę. Od tej zasady są jednak liczne wyjątki, wymienione w ustawie i rozporządzeniu. Których cudzoziemców obejmuje zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę?
Wymiar czasu pracy na oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy określa zasady, na których pracodawca może powierzyć wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia, zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy. Jedną z nich jest deklarowany wymiar czasu pracy. Jak rozumieć ten zapis ustawy?
