Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2024-03-27
Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
Zgodnie z art. 1891 Kodeksu pracy, jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnień określonych w art. 148 pkt 3, art. 178, art. 1867 § 1 i art. 188 może korzystać jedno z nich. To właśnie art. 178 § 2 stanowi, że pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz delegować poza stałe miejsce pracy.
Czytaj także: Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego?
Wymagana zgoda pracownika
Zakaz, o którym mowa w art. 178 § 2 nie jest bezwarunkowy. Jeśli pracownik – rodzic dziecka do 8. roku życia wyraża pisemną zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych, porze nocnej lub poza stałym miejscem świadczenia pracy, to pracodawca ma obowiązek tę zgodę uwzględnić. Warto podkreślić, że pracownik ma prawo do zmiany swojego oświadczenia w dowolnym momencie trwania stosunku pracy.
Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem są zagwarantowane ustawowo i nieprzestrzeganie ich przez pracodawcę, zgodnie z art. 281 § 1 pkt 5 Kodeksu pracy, może skutkować grzywną dla pracodawcy od 1.000 zł do 30.000 zł. Ponadto korzystanie z uprawnień związanych z rodzicielstwem nie może być powodem jakiejkolwiek formy dyskryminacji pracownika czy prowadzić do rozwiązania z nim stosunku pracy.
Czytaj także: Elastyczne formy zatrudnienia dla rodziców dzieci do lat 8
Jeden z rodziców nie pracuje
Kodeks pracy nie uzależnia możliwości skorzystania z uprawnień rodzicielskich od tego, czy drugi rodzic dziecka pracuje, czy jest bezrobotny. Pracownik – rodzic dziecka do 8. roku życia ma prawo nie wyrazić zgody na pracę w porze nocnej, godzinach nadliczbowych lub nie zgodzić się na delegowanie także w przypadku, gdy drugi z rodziców nie pracuje zawodowo. Uprawnienia rodzicielskie, o których mowa w art. 178 § 2 wynikają bowiem z konkretnego stosunku pracy. Jeśli drugi z rodziców podejmie zatrudnienie, wówczas rodzice będą musieli zdecydować, które z nich z tego uprawnienia skorzysta.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Trzy inne niż wynagrodzenie świadczenia ze stosunku pracy Przepisy prawa pracy (w szczególnych sytuacjach) przyznają pracownikom prawo do innych niż wynagrodzenie świadczeń z tytułu nawiązania stosunku pracy. Mowa tu o odprawie emerytalnej lub rentowej, odprawie pośmiertnej oraz odprawie ekonomicznej z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Co warto wiedzieć o tych świadczeniach? Odpowiadamy.
Pracownik na zwolnieniu lekarskim a informowanie pracodawcy Od wielu lat zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie i automatycznie trafiają do pracodawcy. Czy w takiej sytuacji pracownik powinien dodatkowo poinformować przełożonego o chorobie i nieobecności w pracy? Odpowiadamy.
Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?
Uzupełniający urlop macierzyński, czyli uprawnienia pracowników, którzy są rodzicami wcześniaków W Kodeksie pracy pojawił się nowy przepis, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 r. Dzięki niemu rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków będą mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W jakim wymiarze? Jakie warunki należy spełnić? Odpowiadamy.
Okresy wpływające na wymiar urlopu Urlop wypoczynkowy jest jednym z uprawnień pracownika, czyli osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wymiar urlopu zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Jakie okresy wpływają na ilość (20 czy 26) wolnych dni? Odpowiadamy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Czy można cofnąć zgodę? Porozumienie stron jest jedną z form rozwiązania umowy o pracę. Jak wskazuje nazwa, to najmniej konfliktowy sposób zakończenia stosunku pracy. Wymaga jednak aprobaty obu stron umowy, a więc pracodawcy i pracownika. Czy wyrażoną zgodę na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron można cofnąć? Odpowiadamy.
Urlop szkoleniowy, czyli sposób na pogodzenie pracy z nauką Raz uzyskane kwalifikacje zawodowe oraz zdobyte dzięki nim zatrudnienie nie zapewnią nam pracy do emerytury. W obecnych czasach musimy na bieżąco poszerzać swój zakres wiedzy, aby nie wypaść z rynku. Tylko jak pogodzić pracę z nauką? Rozwiązanie wskazuje Kodeks pracy.
Jaki wpływ mają nowoczesne technologie na zatrudnianie młodych? „Dostosowanie współczesnego środowiska pracy do oczekiwań przedstawicieli różnych pokoleń jest wręcz kluczowe dla funkcjonowania firm. Aktualnie na rynku mamy przedstawicieli kilku grup pokoleniowych mających różne oczekiwania i czasami zupełnie odmienne podejście do życia czy pracy” – mówi Justyna Mazur, ekspertka rynku pracy IT, liderka w Experis. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami zatrudniającymi pracowników w różnym wieku? Jaką rolę odgrywa w tym nowoczesna technologia?
