Delegujesz pracowników? O tych formalnościach musisz pamiętać
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-03-27
Polska jest w czołówce państw członkowskich Unii Europejskiej najczęściej delegujących pracowników. Sprawdź, jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy delegującego pracowników za granicę.
Delegowanie pracowników to czasowe wysłanie ich na terytorium innego państwa członkowskiego w ramach transgranicznego świadczenia usług. Nie opiera się ono na swobodzie przepływu osób, ale na swobodzie świadczenia usług wewnątrz Unii Europejskiej. Delegowanie pracownika powinno mieć przy tym charakter incydentalny i tymczasowy.
Czytaj także: Polacy a praca za granicą
Zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
Swobodne przemieszczanie się pracownika na terytorium UE związane jest z koniecznością ustalenia, w jakim kraju będzie on podlegał ubezpieczeniom społecznym.
Celem koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jest w szczególności ochrona interesów pracowników przemieszczających się i posiadających historię okresów zatrudnienia na terytorium różnych państw. Pracownicy przemieszczający się w obrębie UE nie mogą być więc wyłączeni z systemu zabezpieczenia społecznego jakiegokolwiek państwa członkowskiego. Z drugiej strony, nie mogą oni być również podwójnie obciążeni koniecznością opłacania składek w więcej niż jednym państwie członkowskim.
Fundamentalną zasadą koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jest miejsce wykonywania pracy (lex loci laboris). Zgodnie z nią, osoba wykonująca pracę najemną w państwie członkowskim podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu oraz płaci składki do systemu ubezpieczeń w państwie, w którym pracuje. W niektórych ściśle określonych przypadkach można jednak uzasadnić stosowanie kryteriów innych niż rzeczywiste miejsce zatrudnienia pracownika.
Zaświadczenie A1
Dokumentem potwierdzającym, w jakim kraju osoba podlega systemowi zabezpieczenia społecznego jest formularz A1 poświadczony przez właściwą instytucję tego państwa. W przypadku Polski tą instytucją jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zaświadczenie A1 jest wiążące dla instytucji zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym praca jest wykonywana.
Zaświadczenie A1 jest w Polsce wydawane osobom, które podlegają polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczenia społecznego, a więc:
- oddelegowanym pracownikom najemnym,
- pracownikom wykonującym pracę najemną w dwóch lub kilku państwach członkowskich.
Czytaj także: Praca za granicą a staż pracy w Polsce
Warunki wydawania zaświadczenia A1 oddelegowanym pracownikom najemnym
Zgodnie z art. 12 rozporządzenia nr 883/2004 pracownik oddelegowany z Polski do innego kraju w celu świadczenia pracy nadal może podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Konieczne jest przy tym spełnienie następujących warunków:
- praca jest wykonywana przez pracownika na rzecz wysyłającego pracodawcy,
- pracodawca prowadzi normalną działalność na terenie Polski,
- delegowanie obejmuje okres nie dłuższy niż 24 miesiące,
- pracownik nie jest wysłany, aby zastąpić innego pracownika,
- pracownik podlegał bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia co najmniej przez miesiąc systemowi zabezpieczenia społecznego w Polsce.
Warunki wydawania zaświadczeń A1 pracownikom wykonującym pracę najemną w dwóch lub kilku państwach członkowskich
W odniesieniu do osób, które wykonują pracę w dwóch lub kilku państwach członkowskich, zastosowanie ma art. 13 rozporządzenia nr 883/2004. W tym przypadku, przy ustalaniu właściwego systemu ubezpieczeń społecznych możliwe jest zastosowanie ustawodawstwa właściwego dla miejsca zamieszkania pracownika lub siedziby pracodawcy.
Osoba, która wykonuje pracę najemną w dwóch lub w kilku państwach członkowskich podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim. W celu określenia, czy znaczna część pracy pracownika jest wykonywana w danym państwie członkowskim, uwzględnia się kryteria, takie jak czas pracy lub wynagrodzenie. Przyjmuje się, że jeżeli czas pracy lub wynagrodzenie w danym państwie wynoszą mniej niż 25%, znaczna część pracy nie jest w nim wykonywana.
Jeśli pracownik nie wykonuje znacznej części pracy w państwie zamieszkania podlega ustawodawstwu państwa według:
- siedziby pracodawcy w przypadku jednego przedsiębiorstwa,
- siedziby pracodawcy w przypadku dwóch przedsiębiorstw z jednego państwa,
- siedziby pracodawcy w państwie innym niż miejsce zamieszkania w przypadku co najmniej dwóch przedsiębiorstw, z których jedno ma siedzibę w państwie zamieszkania,
- miejsca zamieszkania przy zatrudnieniu w dwóch lub więcej przedsiębiorstwach, podczas gdy co najmniej dwa z nich mają siedzibę w państwie innym niż państwo zamieszkania.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dot. wykonywania rozporządzenia nr 883/2004.
Zobacz podobne artykuły:
Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia Zgodnie z przepisami zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Do kiedy obowiązuje ubezpieczenie chorobowe po ustaniu stosunku pracy? W jakich przypadkach można otrzymywać zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia? Odpowiadamy.
Świadczenie honorowe z ZUS Seniorzy, którzy ukończyli 100 lat mogą liczyć na dodatkową emeryturę. Jest to świadczenie honorowe wypłacane co miesiąc wraz z emeryturą lub rentą.
Kiedy najlepiej złożyć wniosek o emeryturę w ZUS? Osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego oraz udowodnienie okresu ubezpieczenia to jedyne warunki przejścia na emeryturę w Polsce. Jednak wysokość świadczenia zależy już nie tylko od stażu uwzględnianego przy naliczaniu emerytury, ale także od innych, z pozoru błahych, czynników, jak np. miesiąc w roku kalendarzowym, w którym przyszły emeryt złoży wniosek.
Jakim składkom podlega osoba bezrobotna? Rejestrujesz się w urzędzie pracy? Sprawdź, jakim składkom będziesz podlegać.
Emerycie! Sprawdź, ile możesz dorobić Od marca do maja 2023 r. obowiązują nowe limity dorabiania dla pracujących emerytów i rencistów. Sprawdź, jaki dodatkowy dochód nie zmieni Twojej emerytury lub renty.
Odprawa emerytalna i rentowa Przechodzisz na rentę lub emeryturę? Sprawdź, czy należy Ci się odprawa i w jakiej wysokości.
Renta z tytułu niezdolności do pracy a podjęcie zatrudnienia Wbrew panującemu przeświadczeniu, osoba pobierająca rentę z tytułu niezdolności do pracy może podjąć zatrudnienie i zachować prawo do renty. Podpowiadamy, w jakim przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiesi prawo do renty, a kiedy ją obniży.
Zwolnienie lekarskie – czy można je skrócić? W trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim, popularnie zwanym L4, zabronione jest wykonywanie przez pracownika jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Lekarz wystawia zwolnienie lekarskie na konkretną ilość dni. Co w przypadku, gdy pracownik będzie chciał wrócić do pracy przed końcem zwolnienia?
