Zezwolenie jednolite – co się zmieniło? - Rynek pracy w prawie

Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę to najpopularniejszy rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy, o który starają się w Polsce cudzoziemcy z krajów trzecich. Umożliwia ono, w ramach jednej procedury, na legalizację pobytu i pracy. O zezwolenie to wnioskuje cudzoziemiec (jak o każde na pobyt czasowy), a pracodawca wypełnia mu załącznik nr 1, w którym zawarte są warunki przyszłego zatrudnienia. Pod tym względem nic się nie zmieniło. Co zatem znowelizowano?

Brak informacji starosty

Przepisy, które obowiązują od 1 czerwca 2025 r., nie zawierają już obowiązku uzyskiwania informacji starosty (testu rynku pracy, opinii starosty). Przed tą datą, cudzoziemiec, jeżeli nie był z tego obowiązku zwolniony, musiał poprosić pracodawcę o uzyskanie takiej opinii i dołączenie jej do wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Od 1 czerwca urząd pracy może przyjąć ofertę pracy w celu uzyskania informacji starosty jedynie w sytuacji, gdy dostarczenia takiego dokumentu wymaga postępowanie o udzielenie zezwolenia na pracę lub pobyt czasowy i pracę wszczęte przed tą datą.

Zamiast informacji starosty w ustawie pojawił się zapis, że cudzoziemiec będzie wykonywał pracę w zawodzie, który nie znajduje się na liście zawodów, stworzonej przez starostę (na uzasadniony wniosek dyrektora powiatowego urzędu pracy, po uzyskaniu pozytywnej opinii powiatowej rady rynku pracy), w stosunku do których odmawia się wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca ze względu na trudną sytuację na lokalnym rynku pracy, uzasadniającą ograniczenie możliwości podjęcia pracy przez cudzoziemców na terenie powiatu.

Jeżeli więc zawód, w związku z którym cudzoziemiec będzie ubiegał się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę będzie znajdował się na takiej liście, zezwolenie takie nie będzie mu udzielone.

Czytaj także: Zmiany w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy

Tytuły pobytowe

Nowe przepisy poszerzyły katalog tytułów pobytowych, na których cudzoziemcy będąc w Polsce nie mogą się starać o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. I tak, zgodnie z art. 116 ustawy o cudzoziemcach, odmawia się wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, gdy w dniu składania wniosku o udzielenie mu tego zezwolenia:

1) jest pracownikiem delegowanym do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na określony czas przez pracodawcę mającego siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej – przez cały okres delegowania lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zobowiązań określonych w umowach międzynarodowych dotyczących ułatwienia wjazdu i czasowego pobytu niektórych kategorii osób fizycznych zajmujących się wymianą handlową lub inwestycjami, lub

3) prowadzi działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

4) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonywania pracy sezonowej, lub

5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy wydanej w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 1–3, 7, 9–11, 14–16 lub 18 ustawy o cudzoziemcach, czyli w celu turystycznym, odwiedzin u rodziny lub przyjaciół, udziału w imprezach sportowych, prowadzenia działalności kulturalnej lub udziału w konferencjach, odbycia studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo kształcenia się w szkole doktorskiej; szkolenia zawodowego; kształcenia się lub szkolenia w innej formie; tranzytu; tranzytu lotniczego; leczenia; udziału w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej, lub

6) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu turystycznym lub w celu odwiedzin u rodziny lub przyjaciół, na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, lub

7) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy długoterminowej, o której mowa w art. 18 Konwencji Wykonawczej Schengen, wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, chyba że przebywając na podstawie tej wizy korzysta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z mobilności, lub

8) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1030/2002, wydanego przez inne państwo obszaru Schengen (np. karta pobytu), chyba że przebywając na podstawie tego dokumentu korzysta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z mobilności, lub

9) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na wjazd, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach (w szczególnym przypadku komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, może zezwolić cudzoziemcowi na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres pobytu nie dłuższy niż 15 dni).

Czytaj także: Praca między jednym a drugim zezwoleniem na pracę 

Obowiązki cudzoziemca i pracodawcy

Podstawowym obowiązkiem cudzoziemca, który przebywa i pracuje w Polsce w ramach zezwolenia na pobyt czasowy i pracę było i jest zawiadomić pisemnie wojewodę, który udzielił tego zezwolenia, w terminie 15 dni roboczych, o utracie pracy u któregokolwiek z podmiotów powierzających wykonywanie pracy, wymienionych w zezwoleniu. Następnie powinien albo uzyskać nowe zezwolenie jednolite, albo złożyć wniosek o zmianę posiadanego zezwolenia.

To co się zmieniło, to obowiązek pracodawcy (podmiotu powierzającego pracę), który pojawił się 1 czerwca 2025 r. Od tej daty również on (pracodawca / zleceniodawca), jeżeli jest wymieniony w zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, zawiadamia pisemnie wojewodę, który udzielił tego zezwolenia o utracie pracy u niego przez cudzoziemca, któremu udzielono tego zezwolenia, w terminie 15 dni od tego zdarzenia.

Zmodyfikowano również art. 119 ustawy o cudzoziemcach. Obecnie ustęp 1 tego przepisu brzmi:

„Zmiana lub udzielenie nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nie są wymagane, jeżeli:

1) nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej:

a) podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi,

b) pracodawcy użytkownika;

2) nastąpiło przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;

3) zwiększono wymiar czasu pracy określony w zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia;

4) nastąpiła zmiana nazwy stanowiska pracy bez zmiany zakresu obowiązków cudzoziemca;

5) zastąpiono umowę cywilnoprawną umową o pracę.”

Pojawił się również ustęp 2, a wraz z nim obowiązek pracodawcy (podmiotu powierzającego pracę). Stanowi on, że o tych okolicznościach (wymienionych w ust. 1 art. 119) podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi zawiadamia pisemnie wojewodę, który udzielił zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, w terminie 15 dni roboczych.

Szczegółowych informacji w zakresie zatrudniania cudzoziemców udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19 524.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.