Work-life balance, czyli jak pogodzić pracę z życiem prywatnym?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-04-18
Rosnące tempo życia, natężenie obowiązków zawodowych i rosnąca frustracja wśród pracowników sprawiły, że w ostatnich latach w dyskusji na temat rynku pracy coraz częściej słyszymy o zasadzie work-life balance. Jakie są jej założenia i jak można ją wdrożyć?
Work-life balance to idea głosząca dążenie do zachowania równowagi między pracą a życiem prywatnym. Zakłada zorganizowanie pracy w taki sposób, aby pracownik – nie zaniedbując obowiązków służbowych – mógł skupić się także na swoim życiu prywatnym.
Jest to oczywiście stan idealny, nierzadko trudny do zrealizowania – zwłaszcza wśród wysoko postawionych specjalistów. Niemniej jednak, organizacja trybu pracy przy uwzględnieniu tej zasady może przyczynić się do zminimalizowania prawdopodobieństwa wystąpienia wypalenia zawodowego lub innych negatywnych skutków u pracownika. Co więcej, wobec postępującej luki demograficznej i rosnącego popytu na specjalistów, coraz więcej firm w swoich ogłoszeniach kreuje się jako podmiot realizujący taką politykę. Co więc ją cechuje?
Zasady work-life balance:
- Odpowiednia organizacja pracy – hierarchizacja zadań do wykonania i określenie ich priorytetów umożliwia skupienie się na najważniejszych obowiązkach. Ogranicza to chociażby pozostawanie w pracy po godzinach.
- Oddzielenie sfery zawodowej od prywatnej – dobrą praktyką jest, aby „nie przynosić” pracy do domu. Rozgraniczenie tych dwóch sfer życia niewątpliwie pomaga w zachowaniu wewnętrznej równowagi i właściwego podejścia do swoich obowiązków – tak w pracy, jak i w rodzinie lub wśród znajomych.
- Wsparcie społeczne i empatia – ważne jest, aby zarówno wśród współpracowników, jak i domowników stworzyć poczucie zrozumienia dla siebie nawzajem. Odpowiednie ułożenie relacji pomaga w skutecznym podejściu do swoich obowiązków – pod warunkiem, że z własnej przyczyny ich nie zaniedbamy.
Czytaj także: Jak hobby pomaga w karierze zawodowej?
Korzyści z wdrożenia work-life balance:
- Zwiększenie efektywności – nadmiar czasu spędzonego w pracy nie oznacza lepszego jej efektu. Częściej natomiast prowadzi do frustracji i przemęczenia wśród pracowników.
- Natomiast pracownik, który nie ma poczucia przebywania w pracy „za karę”,jednocześnie posiadający czas na realizację swego życia prywatnego, jest bardziej zaangażowany w wykonywaną pracę.
- Obniżenie poziomu stresu – ten, kto nie spędza większości dnia na rozmyślaniu o pracy, ma więcej czasu na odpoczynek. Co za tym idzie, jest mniej podatny na obciążenie stresem i innymi szkodliwymi czynnikami.
- Poprawa stosunków w pracy – większa elastyczność i równowaga w pracy sprawia, że pracownicy są mniej skłonni do impulsywnych reakcji. W takich okolicznościach łatwiej jest budować poczucie jedności, a tym samym stworzyć lepszy zespół.
- Identyfikacja pracownika z miejscem pracy – zadowolony pracownik z reguły nie szuka sposobności, aby zmienić miejsce zatrudnienia przy pierwszej okazji.
Przykłady wdrażania
Work-life balance można wprowadzać w różny sposób. Nie ma zresztą jednego, typowego dla wszystkich zawodów i zakładów pracy wzorca. Niekiedy jednak to przepisy prawa wpływają na wdrażanie takiej polityki. W niektórych krajach (np. Belgia, Holandia, Niemcy, Francja, Wielka Brytania) trwają programy pilotażowe związane z przejściem na czterodniowy tydzień pracy. Nieobce są także koncepcje skracające dzień pracy (we Francji pracuje się 35 godzin w tygodniu).
Także pandemia koronawirusa zrewolucjonizowała podejście do trybu pracy. Praca zdalna w przypadku zawodów typowo biurowych jest niemal codziennością. Niewielu dziwi już możliwość świadczenia pracy z domu.
Kolejnym przykładem na zastosowanie zasady work-life balance jest elastyczny czas pracy. Zwykle kojarzy się nam ona z ofertami pracy kierowanymi do studentów, jednak coraz więcej firm umożliwia swoim pracownikom dopasowanie godzin pracy. Możemy tu mówić zarówno o ruchomych godzinach jej rozpoczęcia, jak i możliwością jej wcześniejszego skończenia danego dnia i odrobienia zaległości w późniejszym terminie. Za specyficzną formę work-life balance uznać można funkcjonującą niekiedy (zwłaszcza w korporacjach) przerwę obiadową. W zależności od potrzeb i wymiaru takiej przerwy, pracownik może w spokoju zjeść posiłek lub załatwić jakąś sprawę „na mieście”. Coraz więcej firm wyznacza w swoich biurach strefy relaksu, w których pracownicy mogą choć na chwilę zapomnieć o służbowych obowiązkach i odstresować się przy konsoli lub piłkarzykach albo po prostu wygodnie usiąść w strefie ciszy.
Czytaj także: Praca a zdrowie psychiczne
Jednak zasada równowagi nie dotyczy wyłącznie czasu spędzonego w pracy. W istocie work-life balance równie ważne jest, aby po jej zakończeniu pracownik mógł skupić się na odpoczynku. W niektórych krajach już obowiązują przepisy, które zabraniają przełożonym kontaktowania się z pracownikami po godzinach pracy. Są to rozwiązania znane jako „prawo do wyłączenia się”, nad którym trwają prace także na poziomie Parlamentu Europejskiego.
Niezależnie od tego, w niektórych branżach obowiązuje także zakaz logowania się do służbowych systemów i e-maili w trakcie urlopów i czasu wolnego od pracy. Z jednej strony wzmacnia to procedury bezpieczeństwa i minimalizuje ryzyko ewentualnego wycieku danych, z drugiej – pozwala pracownikowi poczuć, że faktycznie jest na urlopie.
Przeszkody we wdrażaniu
Istnieją jednak czynniki, które sprawiają, że wdrożenie zasady work-life balance jest trudniejsze. Wśród nich wyróżnić możemy:
- Specjalistyczne stanowisko pracy – pracownicy zatrudnieni na zasadach nienormatywnego czasu pracy lub pełniący kluczowe funkcje w swoich zespołach nierzadko nie mają możliwości całkowicie odciąć się od swoich obowiązków po opuszczeniu biura. Dotyczy to menedżerów, kierowników, specjalistów PR w wielkich korporacjach czy lekarzy lub funkcjonariuszy służb.
- Brak elastyczności ze strony szefostwa – wdrażanie polityki work-life balance zależy od podejścia do niej kierownictwa danego zakładu pracy. Jeśli jest ono nieprzychylne, to dyskusje na ten temat mogą w zasadzie ograniczyć się do teoretycznych rozważań.
- Pracoholizm – nawet obowiązujące w pracy zasady work-life balance na nic się zdadzą, jeśli sam pracownik będzie wykazywał się nadgorliwością w wykonywaniu swojej pracy. Warto przez moment zastanowić się, czy nie spędzamy za dużo czasu w samej pracy lub rozmyślając o niej – jeśli tak jest, być może warto trochę odpuścić. Jeśli sami nie możemy sobie z tym poradzić, warto skorzystać z pomocy psychologa.
- Stały dostęp do urządzeń mobilnych i Internetu – smartfon w kieszeni lub smartwatch na nadgarstku sprawiły, że jesteśmy podpięci do Internetu niemal przez całą dobę. Wystarczy jedno powiadomienie o przychodzącym mailu lub połączeniu od klienta, abyśmy przeszli w tryb pracy lub myślenia o niej – nawet nieświadomie.
Podsumowując, zasada work-life balance wydaje się atrakcyjną, niekiedy wręcz utopijną wizją. Rozgraniczenie sfery życia zawodowego od prywatnego może jednak przynieść wiele korzyści, o czym powinni pamiętać zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Miejmy nadzieję, że prędzej niż później koncepcja ta stanie się powszechnie obowiązującą.
Adam Utko (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:

Rynek pracy - czego nie zastąpi AI Zmiany, które wywołuje na rynku pracy sztuczna inteligencja (AI) budzą zarówno nadzieje, jak i obawy. Które umiejętności pracowników wydają się obecnie nie do zastąpienia przez nowoczesne rozwiązania? Czy powinniśmy bać się sztucznej inteligencji, że „zabierze” nam pracę? Jak pozostać konkurencyjnym na rynku pracy? Oto co twierdzą polscy przedsiębiorcy i ekspert zajmujący się problematyką AI.

Oczekiwania młodych pracowników w różnych regionach Polski Nie od dziś wiadomo, że polski rynek pracy różni się pod względem regionów kraju. W niektórych zarabia się więcej, w innych mniej. Różne są koszty życia i stopa bezrobocia. Jak pod względem regionów Polski kształtują się oczekiwania młodych pracowników, z pokolenia Z? Odpowiedź przynosi badanie Work War Z.

Praca między jednym a drugim zezwoleniem na pracę Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która weszła w życie 1 czerwca 2025 r., wprowadziła wiele nowych zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Niektóre przepisy zostały jednak bez zmian lub je zmodyfikowano. Jak to wygląda w przypadku pracy między jednym a drugim zezwoleniem na pracę lub zezwoleniem jednolitym? Odpowiadamy.

Zatrudnianie cudzoziemców – wnioski tylko elektronicznie 1 czerwca 2025 r. weszła w życie ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z przepisami zawartymi w tym akcie prawnym, od dnia jego obowiązywania, o dokumenty legalizujące pracę cudzoziemców (zezwolenia na pracę, oświadczenie o powierzeniu pracy) można wnioskować jedynie elektronicznie. Ponadto każdy dołączany dokument powinien być podpisany elektronicznie.

Motywacja, mikro-zmiany i rozwój zespołu W świecie krótkich deadline’ów, rosnących oczekiwań i nieustannych zmian, motywacja pracowników staje się jednym z kluczowych czynników sukcesu każdej organizacji. Ale czy da się ją zbudować w sposób trwały, bez ciągłego sięgania po zewnętrzne motywatory, jak premie, benefity czy akcje integracyjne? Coraz więcej badań i doświadczeń z obszaru HR pokazuje, że skuteczna motywacja to nie wielkie hasła, ale mikro-zmiany, codzienna uważność lidera i psychologia, która działa w rytmie pracy zespołu.

Co napędza rekrutację, a co powoduje redukcję etatów? Dlaczego firmy chcą zatrudniać pracowników? Co skłania przedsiębiorstwa do redukcji etatów? Jakie są przyczyny braku zmian w zatrudnieniu? Na te pytania stara się odpowiedzieć opublikowana niedawno analiza przygotowana przez ManpowerGroup.

Już jutro (1 lipca) będzie wprowadzona możliwość przesyłania do urzędów pracy kopii umów zawartych z cudzoziemcami Nowe przepisy, które weszły w życie 1 czerwca, nakładają na pracodawców zatrudniających cudzoziemców na podstawie oświadczeń o powierzeniu pracy oraz zezwoleń na pracę obowiązek przesyłania kopii umów zawartych z cudzoziemcami. Od 1 lipca podmioty powierzające pracę cudzoziemcom na podstawie oświadczeń lub zezwoleń na pracę sezonową będą miały możliwość, za pośrednictwem praca.gov.pl, wypełnić ten obowiązek.

Co wpływa na zaangażowanie w pracę pracowników z pokolenia Z Czego od pracodawcy oczekują młodzi pracownicy? Co wpływa na ich zaangażowanie i satysfakcję z pracy? Oto ciekawe wnioski płynące z badania „Work War Z”. Zachęcamy do lektury.
Rynek pracy w mediach
-
Jak wdrożyć agentów AI w firmie?
30.07.2025 -
W Ministerstwie Pracy o przyszłości staży
30.07.2025