Delegujesz pracowników? O tych formalnościach musisz pamiętać
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-03-27
Polska jest w czołówce państw członkowskich Unii Europejskiej najczęściej delegujących pracowników. Sprawdź, jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy delegującego pracowników za granicę.
Delegowanie pracowników to czasowe wysłanie ich na terytorium innego państwa członkowskiego w ramach transgranicznego świadczenia usług. Nie opiera się ono na swobodzie przepływu osób, ale na swobodzie świadczenia usług wewnątrz Unii Europejskiej. Delegowanie pracownika powinno mieć przy tym charakter incydentalny i tymczasowy.
Czytaj także: Polacy a praca za granicą
Zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
Swobodne przemieszczanie się pracownika na terytorium UE związane jest z koniecznością ustalenia, w jakim kraju będzie on podlegał ubezpieczeniom społecznym.
Celem koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jest w szczególności ochrona interesów pracowników przemieszczających się i posiadających historię okresów zatrudnienia na terytorium różnych państw. Pracownicy przemieszczający się w obrębie UE nie mogą być więc wyłączeni z systemu zabezpieczenia społecznego jakiegokolwiek państwa członkowskiego. Z drugiej strony, nie mogą oni być również podwójnie obciążeni koniecznością opłacania składek w więcej niż jednym państwie członkowskim.
Fundamentalną zasadą koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jest miejsce wykonywania pracy (lex loci laboris). Zgodnie z nią, osoba wykonująca pracę najemną w państwie członkowskim podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu oraz płaci składki do systemu ubezpieczeń w państwie, w którym pracuje. W niektórych ściśle określonych przypadkach można jednak uzasadnić stosowanie kryteriów innych niż rzeczywiste miejsce zatrudnienia pracownika.
Zaświadczenie A1
Dokumentem potwierdzającym, w jakim kraju osoba podlega systemowi zabezpieczenia społecznego jest formularz A1 poświadczony przez właściwą instytucję tego państwa. W przypadku Polski tą instytucją jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zaświadczenie A1 jest wiążące dla instytucji zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym praca jest wykonywana.
Zaświadczenie A1 jest w Polsce wydawane osobom, które podlegają polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczenia społecznego, a więc:
- oddelegowanym pracownikom najemnym,
- pracownikom wykonującym pracę najemną w dwóch lub kilku państwach członkowskich.
Czytaj także: Praca za granicą a staż pracy w Polsce
Warunki wydawania zaświadczenia A1 oddelegowanym pracownikom najemnym
Zgodnie z art. 12 rozporządzenia nr 883/2004 pracownik oddelegowany z Polski do innego kraju w celu świadczenia pracy nadal może podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Konieczne jest przy tym spełnienie następujących warunków:
- praca jest wykonywana przez pracownika na rzecz wysyłającego pracodawcy,
- pracodawca prowadzi normalną działalność na terenie Polski,
- delegowanie obejmuje okres nie dłuższy niż 24 miesiące,
- pracownik nie jest wysłany, aby zastąpić innego pracownika,
- pracownik podlegał bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia co najmniej przez miesiąc systemowi zabezpieczenia społecznego w Polsce.
Warunki wydawania zaświadczeń A1 pracownikom wykonującym pracę najemną w dwóch lub kilku państwach członkowskich
W odniesieniu do osób, które wykonują pracę w dwóch lub kilku państwach członkowskich, zastosowanie ma art. 13 rozporządzenia nr 883/2004. W tym przypadku, przy ustalaniu właściwego systemu ubezpieczeń społecznych możliwe jest zastosowanie ustawodawstwa właściwego dla miejsca zamieszkania pracownika lub siedziby pracodawcy.
Osoba, która wykonuje pracę najemną w dwóch lub w kilku państwach członkowskich podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim. W celu określenia, czy znaczna część pracy pracownika jest wykonywana w danym państwie członkowskim, uwzględnia się kryteria, takie jak czas pracy lub wynagrodzenie. Przyjmuje się, że jeżeli czas pracy lub wynagrodzenie w danym państwie wynoszą mniej niż 25%, znaczna część pracy nie jest w nim wykonywana.
Jeśli pracownik nie wykonuje znacznej części pracy w państwie zamieszkania podlega ustawodawstwu państwa według:
- siedziby pracodawcy w przypadku jednego przedsiębiorstwa,
- siedziby pracodawcy w przypadku dwóch przedsiębiorstw z jednego państwa,
- siedziby pracodawcy w państwie innym niż miejsce zamieszkania w przypadku co najmniej dwóch przedsiębiorstw, z których jedno ma siedzibę w państwie zamieszkania,
- miejsca zamieszkania przy zatrudnieniu w dwóch lub więcej przedsiębiorstwach, podczas gdy co najmniej dwa z nich mają siedzibę w państwie innym niż państwo zamieszkania.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udziela Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dot. wykonywania rozporządzenia nr 883/2004.
Zobacz podobne artykuły:
Czy za studenta płaci się ZUS? Wakacje to dobry czas na szukanie pracy przez studentów. Studenci do ukończenia 26. roku życia są chętnie zatrudniani na podstawie umowy zlecenia. Wiąże się to ze sporymi oszczędnościami dla zleceniodawcy. Jakimi? Odpowiadamy.
Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego? Urlop macierzyński przeważnie wykorzystuje matka dziecka. Nie oznacza to jednak, że ojciec nie ma do niego prawa. Sprawdź, jakie warunki muszą być spełnione, aby matka dziecka mogła zrezygnować ze swojej części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.
Wypadek przy pracy a umowa zlecenia Jesteś zleceniobiorcą i uległeś wypadkowi przy pracy? Sprawdź, czy otrzymasz zasiłek chorobowy za czas niezdolności do pracy oraz odszkodowanie z ZUS.
Urlop macierzyński nie zawsze chroni przez zwolnieniem Stanowisko pracy kobiety w ciąży lub przebywającej na urlopie macierzyńskim podlega szczególnej ochronie. Co do zasady pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w takim przypadku. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Podpowiadamy, w jakich przypadkach ochrona przed zwolnieniem w okresie urlopu macierzyńskiego nie obowiązuje.
Zasiłek macierzyński 2023 – co powinieneś wiedzieć? Zmiany długości urlopów związanych z rodzicielstwem wprowadzone do Kodeksu pracy w kwietniu 2023 r. niosą za sobą również zmianę przepisów dotyczących zasiłku macierzyńskiego. Sprawdź, co się zmieniło w tym zakresie.
Zmiana wymiaru zasiłku macierzyńskiego 2023 Wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy, od 26 kwietnia 2023 r. zmienił się nie tylko wymiar urlopów związanych z rodzicielstwem, ale zmianie uległy również przepisy dotyczące zasiłku macierzyńskiego. Sprawdź, ile wynosi aktualny wymiar urlopu.
Podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu i chorobowemu – jaka jest różnica? Ubezpieczenie zdrowotne i ubezpieczenie chorobowe często są mylone lub używane zamiennie. To jednak zupełnie różne rodzaje ubezpieczeń. Podpowiadamy, jakie są różnice.
Masz zaległości w opłacaniu składek do ZUS? Sprawdź, jak możesz sobie pomóc Układ ratalny z ZUS to jeden ze sposobów na wyjście z zadłużenia z powodu nieopłacania składek. Podpowiadamy, jak zawrzeć z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych układ ratalny w spłacaniu należności.
