Cudzoziemcy w urzędzie pracy - Rynek pracy w prawie

Przepisów dotyczących nabywania statusu osoby bezrobotnej należy szukać przede wszystkim w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dokument ten określa również, którzy cudzoziemcy mogą zarejestrować się w urzędzie pracy. Taką możliwość mają obcokrajowcy, którzy:

• są obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej,
• są obywatelami państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej,
• są obywatelami państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którzy mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi (tj. obywatelami Islandii, Lichtensteinu, Norwegii lub Szwajcarii),
• są obywatelami Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy o Wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej oraz członków ich rodzin, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. e i f tej umowy,
• posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy,
• posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt stały,
• posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
• posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 (zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji) lub art. 186 ust. 1 pkt 3 (zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności, w związku z posiadaniem zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielonego przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, po spełnieniu dodatkowego warunku) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
• posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
• korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,
• ubiegają się w Rzeczypospolitej Polskiej o udzielenie ochrony międzynarodowej i małżonków, w imieniu których występują z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej, którzy posiadają zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• przebywają w Polsce na podstawie udzielonej im ochrony uzupełniającej w Rzeczypospolitej Polskiej,
• posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej wizę wydaną w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, czyli wizę wydaną w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe.

Czytaj także: Zasiłek dla bezrobotnych [Q&A - Pytania i odpowiedzi]

Status bezrobotnego mogą nabyć również cudzoziemcy, którzy posiadają:

• zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 114 ust. 1 albo 1a (zezwolenie na pobyt czasowy i pracę) albo
• zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 126 ust. 1 (zezwolenie na pobyt czasowy i pracę polegającą na pełnieniu przez cudzoziemca funkcji w zarządzie osoby prawnej) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, albo
• wizę wydaną w celu wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

jeżeli bezpośrednio przed rejestracją jako osoba bezrobotna byli zatrudnieni nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy.

W przepisach ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czytamy również, że status bezrobotnego mogą nabyć cudzoziemcy:

• towarzyszący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi:
  • obywatelowi państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
  • obywatelowi państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależącego do Unii Europejskiej,
  • obywatelowi państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, jako członek rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin,
• członkowie rodzin obywateli polskich, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo po złożeniu wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej posiadali zezwolenie na pobyt czasowy,
• towarzyszący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelowi polskiemu jako członek rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin.

Wymienieni wyżej cudzoziemcy mogą być zarejestrowani jako bezrobotni jeżeli są osobami niezatrudnionymi i niewykonującymi innej pracy zarobkowej, zdolnymi i gotowymi do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej albo jeżeli są osobami niepełnosprawnymi, zdolnymi i gotowymi do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczące się w szkole, z wyjątkiem uczących się w szkołach dla dorosłych lub przystępujących do egzaminu eksternistycznego z zakresu programu nauczania tej szkoły oraz uczących się w branżowej szkole II stopnia i szkole policealnej, prowadzących kształcenie w formie stacjonarnej lub zaocznej, lub w szkole wyższej, gdzie studiują na studiach niestacjonarnych, zarejestrowanymi we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującymi zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Ponadto każdy cudzoziemiec musi spełniać te same warunki co obywatel polski, czyli np. mieć ukończone 18 lat, nieukończone 60 lat – kobiety lub 65 lat – mężczyźni (nie dotyczy obywateli Ukrainy), nie pobierać renty z tytułu niezdolności do pracy. 

Wsparcie z urzędu pracy

Każdy cudzoziemiec, który zarejestruje się jako bezrobotny jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym.

Czytaj także: Okres uprawniający do zasiłku

Ponadto obcokrajowcom przysługują także inne rodzaje wsparcia z urzędu pracy. W ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czytamy m.in., że:

1. Cudzoziemcom, o których mowa w ust. 3 pkt 1, 2 lit. a–g, i, j, l oraz pkt 3, 4 i 4a przysługują zasiłki i inne świadczenia z tytułu bezrobocia (na zasadach określonych w ustawie).

2. Cudzoziemcom, o których mowa w ust. 3 pkt 2 lit. ha przysługują zasiłki (przede wszystkim zasiłek dla bezrobotnych) opisane w rozdziale 15 (na zasadach określonych w ustawie).

3. Cudzoziemcy, o których mowa w ust. 3 pkt 2 lit. h, ha, k oraz m, mogą korzystać z usług rynku pracy, na zasadach określonych w ustawie, z wyłączeniem prawa do świadczeń określonych w art. 41–42a ustawy, a więc z wyłączeniem stypendium szkoleniowego, pożyczki na sfinansowanie kosztów szkolenia, sfinansowania kosztów studiów podyplomowych.

Do usług rynku pracy zaliczają się pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe i organizacja szkoleń.

Szczegółowych informacji na temat rejestracji w urzędzie pracy udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19 524.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.