Umowa zlecenia a staż pracy
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-10-15
Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną, którą regulują przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy, jak w przypadku umowy o pracę. Tego rodzaju umowa często jest zawierana ze względu na mniejsze koszty związane z zatrudnieniem pracownika. Podjęcie umowy zlecenia spotyka się z wątpliwościami dotyczącymi stażu pracy. Podpowiadamy, kiedy i w jakich okolicznościach umowa zlecenia zaliczana jest do stażu pracy.
Kodeks pracy nie definiuje jednoznacznie pojęcia stażu pracy oraz nie określa jakie okresy są zaliczane do pracowniczego stażu pracy. Najczęściej jest to okres, w którym pracownik świadczy pracę w ramach stosunku pracy, a więc na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru bądź spółdzielczej umowy o pracę, bez względu na tryb rozwiązania stosunku pracy czy na wielkość etatu.
Staż pracy
Staż pracy można określić jako łączną długość okresów zatrudnienia, które mają istotne znaczenie przy ustalaniu uprawnień pracowniczych, np. wymiaru urlopu wypoczynkowego, prawa do odprawy czy prawa do nagrody jubileuszowej. Są to jednak przywileje związane z umową o pracę. Tak więc umowa cywilnoprawna nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Prawo do emerytury
W celu ustalenia czy umowa zlecenia liczy się do emerytury należy rozróżnić dwie kwestie – wpływ umowy zlecenia na ustalenie wysokości emerytury oraz na staż pracy uprawniający do przejścia na emeryturę.
Wysokość emerytury zależy od okresu i wysokości odprowadzanych składek na ubezpieczenie emerytalne. Z tytułu umowy zlecenia składki na ubezpieczenia społeczne (w tym składki emerytalne) są obowiązkowe. Zwolnieni z obowiązku opłacania składek społecznych są uczniowie i studenci do 26. roku życia oraz osoby, które posiadają inne tytuły do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, których podstawa w miesiącu wynosi przynajmniej minimalne wynagrodzenie. Oznacza to, że do ustalenia wysokości emerytury uwzględnia się wszystkie okresy opłacania składki emerytalnej, w tym także z umowy zlecenia.
Okresy, w których odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne, niezależnie czy to ze stosunku pracy, czy z umowy cywilnoprawnej, wlicza się do tzw. okresów składkowych dających prawo do emerytury. Mimo oskładkowania umowy zlecenia na zasadach podobnych jak w przypadku umowy o pracę, nie ma możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia na jej podstawie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Znamiona umowy o pracę
Zgodnie z art. 22 Kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca zobowiązany jest do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w takich warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
W umowie zlecenia brak charakterystycznego dla umowy o pracę podporządkowania i pozostawania w dyspozycji zlecającego, zaś wykonującemu zlecenie przysługują jedynie takie uprawnienia jakie wynikają z treści zawartej umowy.
Jeżeli jednak umowa zlecenia wykonywana jest w warunkach podporządkowania, w określonym miejscu i czasie, osobiście (nie można zleconych czynności powierzyć innej osobie) i odpłatnie to można uznać, że umowa ta jest faktycznie umową o pracę. Ponadto Kodeks pracy zabrania zastępowania umowy o pracę umową cywilnoprawną, która jest wykonywana w takich właśnie warunkach.
Zleceniobiorca ma prawo wystąpić do Sądu Pracy z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy w miejsce umowy cywilnoprawnej oraz w przypadku ustalenia, że umowa zlecenia była faktycznie umową o pracę zażądać zasądzenia wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy itp.
Szczegółowych informacji z zakresu prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Upał a praca. Co czytamy w przepisach? „Uff - jak gorąco!”. Wysokie temperatury w okresie letnim mogą być bardzo uciążliwe dla pracowników, zwłaszcza tych pracujących na zewnątrz. Dlatego przepisy prawa pracy (BHP) nakładają na pracodawców pewne obowiązki, które mają poprawić komfort pracy w czasie upałów. Jakie? O co powinni zadbać pracodawcy, gdy słupek rtęci przekracza dopuszczalne normy bezpieczeństwa i higieny pracy?
Termin wypłaty wynagrodzenia za pracę – w trakcie zatrudnienia i po zakończonej umowie Wynagrodzenie za pracę (w ramach stosunku pracy) jest świadczeniem podlegającym szczególnej ochronie. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik nie może się go zrzec, a pracodawca jest zobowiązany do zatrudnienia za wynagrodzeniem. Kiedy powinna być wypłacana pensja? Co z terminem wypłaty, gdy kończy się umowa? Odpowiadamy.
Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia Czy niewypłacanie pracownikowi wynagrodzenia na czas może być powodem rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia? Na co zwrócić uwagę i jakie przepisy Kodeksu pracy mają w tym przypadku zastosowanie? Odpowiadamy.
Okres wypowiedzenia. Czy wlicza się do stażu pracy? Czy można go skrócić? Wypowiadając umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony należy pamiętać, że po złożeniu wypowiedzenia obowiązuje jeszcze okres wypowiedzenia, który jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Czy wlicza się on do stażu pracy? Czy przepisy przewidują możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia? Odpowiadamy.
Trzy inne niż wynagrodzenie świadczenia ze stosunku pracy Przepisy prawa pracy (w szczególnych sytuacjach) przyznają pracownikom prawo do innych niż wynagrodzenie świadczeń z tytułu nawiązania stosunku pracy. Mowa tu o odprawie emerytalnej lub rentowej, odprawie pośmiertnej oraz odprawie ekonomicznej z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Co warto wiedzieć o tych świadczeniach? Odpowiadamy.
Pracownik na zwolnieniu lekarskim a informowanie pracodawcy Od wielu lat zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie i automatycznie trafiają do pracodawcy. Czy w takiej sytuacji pracownik powinien dodatkowo poinformować przełożonego o chorobie i nieobecności w pracy? Odpowiadamy.
Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?
Uzupełniający urlop macierzyński, czyli uprawnienia pracowników, którzy są rodzicami wcześniaków W Kodeksie pracy pojawił się nowy przepis, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 r. Dzięki niemu rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków będą mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W jakim wymiarze? Jakie warunki należy spełnić? Odpowiadamy.
