Umowa o pracę - zmiana warunków i powierzenie innej pracy
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-05-17
Umowa o pracę jest najpopularniejszym rodzajem nawiązania stosunku pracy. Zdarzają się przypadki, że w trakcie trwania umowy pracodawca chce zmienić warunki pracy, zawarte w dokumencie. Co wtedy? I jak wygląda sytuacja przy tymczasowym powierzeniu innej pracy?
Odpowiedzi na pytania o zmianę warunków umowy o pracę i czasowe powierzenie innej pracy należy szukać w art. 42 Kodeksu pracy. Opisane są w nim procedury, których powinien dopełnić pracodawca i pracownik.
Zmiana warunków umowy o pracę
W art. 42 Kodeksu pracy czytamy, że wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, wypowiedzenie zmieniające przekształca się w definitywne, a umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia.
Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki. W takim przypadku, po upływie okresu wypowiedzenia stosunek pracy jest kontynuowany w oparciu o nowe warunki, zaproponowane przez pracodawcę.
Dokument pracodawcy wypowiadający warunki pracy lub płacy powinien zawierać pouczenie w tej sprawie. Jeżeli takie pouczenie nie znalazło się w piśmie, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. Zmiana warunków umowy o pracę może też nastąpić w trybie porozumienia stron.
W praktyce wygląda to tak, że jeżeli przyjmiemy taką sytuację, że pracodawca wręczył 30 kwietnia pracownikowi wypowiedzenie zmieniające, w którym zaproponował obniżenie wysokości wynagrodzenia za pracę z 4 000 zł do 3 000 zł, a pracownika obowiązuje miesięczny okres wypowiedzenia, to jeśli pracownik do 15 maja nie złoży oświadczenia, że nie zgadza się na obniżenie wynagrodzenia za pracę, po upływie okresu wypowiedzenia, tj. od 1 czerwca pracownikowi będzie przysługiwać wynagrodzenie w niższej wysokości.
Odmowa przyjęcia nowych warunków płacy skutkuje rozwiązaniem umowy o pracę z dniem 31 maja. Gdyby pracodawca nie poinformował pracownika, że może on złożyć stosowne oświadczenie do upływu połowy okresu wypowiedzenia, pracownik miałby prawo podjąć decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji pracodawcy do końca okresu wypowiedzenia, tj. do 31 maja.
Okres wypowiedzenia
Okres wypowiedzenia umowy o pracę jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Dotyczy to zarówno umowy na czas nieokreślony, jak i określony. Okres ten wynosi odpowiednio:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Do okresu zatrudnienia wlicza się w tym przypadku wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy, bez względu na rodzaj umowy o pracę oraz ewentualne przerwy w zatrudnieniu.
Umowa o pracę może zawierać dłuższy okres wypowiedzenia niż ten zawarty w Kodeksie pracy.
Czasowe powierzenie innej pracy
W § 4 artykułu 42 Kodeksu pracy czytamy: wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Zgodnie z tym zapisem, w wyjątkowych przypadkach, pracodawca ma możliwość przeniesienia pracownika do innej pracy niż tej, określonej w umowie o pracę. W takiej sytuacji nie ma konieczności stosowania wypowiedzenia zmieniającego. Ważne, aby inna (tymczasowa) praca nie odbiegała znacząco od posiadanych kwalifikacji zawodowych pracownika. Nie może to być także praca, przy której kwalifikacje posiadane przez pracownika są niepotrzebne.
Aby wyjaśnić sens niektórych zawartych powyżej informacji, warto powołać się na dwa wyroki Sądu Najwyższego.
Pierwszy z nich (z dnia 5 lutego 1998 r. (I PKN 515/97)) odnosi się do pracy odpowiedniej do kwalifikacji. Czytamy w nim, m.in.: Pracą odpowiednią do kwalifikacji pracownika jest praca, która ich nie przekracza, ale też przy której te kwalifikacje znajdą zastosowanie, choć niekoniecznie w pełnym zakresie.
Drugi wyrok SN (z dnia 4 października 2000 r. (I PKN 61/00)) dotyczy pojęcia kwalifikacji. Czytamy w nim, m.in.: Pod pojęciem kwalifikacji, o jakich mowa w art. 42 § 4 kp, należy rozumieć nie tylko przygotowanie zawodowe pracownika, jego formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenie zawodowe i potrzebne umiejętności, ale także właściwości psychofizyczne, predyspozycje psychiczne oraz zdolność do wykonywania powierzonych czynności z punktu widzenia zdrowia fizycznego. "Posiadanie kwalifikacji" to inaczej "nadawanie się do czegoś", co obejmuje także zdolność do wykonywania określonej pracy pod względem zdrowotnym.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Kodeks pracy – art. 42.
Państwowa Inspekcja Pracy „Prawo pracy”.
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Upał a praca. Co czytamy w przepisach? „Uff - jak gorąco!”. Wysokie temperatury w okresie letnim mogą być bardzo uciążliwe dla pracowników, zwłaszcza tych pracujących na zewnątrz. Dlatego przepisy prawa pracy (BHP) nakładają na pracodawców pewne obowiązki, które mają poprawić komfort pracy w czasie upałów. Jakie? O co powinni zadbać pracodawcy, gdy słupek rtęci przekracza dopuszczalne normy bezpieczeństwa i higieny pracy?
Termin wypłaty wynagrodzenia za pracę – w trakcie zatrudnienia i po zakończonej umowie Wynagrodzenie za pracę (w ramach stosunku pracy) jest świadczeniem podlegającym szczególnej ochronie. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownik nie może się go zrzec, a pracodawca jest zobowiązany do zatrudnienia za wynagrodzeniem. Kiedy powinna być wypłacana pensja? Co z terminem wypłaty, gdy kończy się umowa? Odpowiadamy.
Brak wynagrodzenia a rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia Czy niewypłacanie pracownikowi wynagrodzenia na czas może być powodem rozwiązania umowy przez pracownika bez wypowiedzenia? Na co zwrócić uwagę i jakie przepisy Kodeksu pracy mają w tym przypadku zastosowanie? Odpowiadamy.
Okres wypowiedzenia. Czy wlicza się do stażu pracy? Czy można go skrócić? Wypowiadając umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony należy pamiętać, że po złożeniu wypowiedzenia obowiązuje jeszcze okres wypowiedzenia, który jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Czy wlicza się on do stażu pracy? Czy przepisy przewidują możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia? Odpowiadamy.
Trzy inne niż wynagrodzenie świadczenia ze stosunku pracy Przepisy prawa pracy (w szczególnych sytuacjach) przyznają pracownikom prawo do innych niż wynagrodzenie świadczeń z tytułu nawiązania stosunku pracy. Mowa tu o odprawie emerytalnej lub rentowej, odprawie pośmiertnej oraz odprawie ekonomicznej z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Co warto wiedzieć o tych świadczeniach? Odpowiadamy.
Pracownik na zwolnieniu lekarskim a informowanie pracodawcy Od wielu lat zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie i automatycznie trafiają do pracodawcy. Czy w takiej sytuacji pracownik powinien dodatkowo poinformować przełożonego o chorobie i nieobecności w pracy? Odpowiadamy.
Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?
Uzupełniający urlop macierzyński, czyli uprawnienia pracowników, którzy są rodzicami wcześniaków W Kodeksie pracy pojawił się nowy przepis, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 r. Dzięki niemu rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków będą mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W jakim wymiarze? Jakie warunki należy spełnić? Odpowiadamy.
