Powrót

Spółdzielcza umowa o pracę

Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-05-07

Zgodnie z definicją spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą na rzecz swoich członków i ich środowiska.

Spółdzielcza umowa o pracę to jeden z rodzajów stosunku pracy, którego szczególną cechą jest ścisłe powiązanie z członkostwem w danej spółdzielni. Składają się na nią dwa elementy - obowiązek spółdzielni zatrudnienia osoby będącej jej członkiem i wynikający z członkostwa obowiązek świadczenia pracy na rzecz spółdzielni.

 

Zawarcie spółdzielczej umowy o pracę

Spółdzielczą umowę o pracę regulują zarówno przepisy Kodeksu Pracy, jak i Prawa Spółdzielczego. Przez cały okres obowiązywania członkostwa w spółdzielni istnieje obowiązek pozostawania w stosunku pracy. Spółdzielcza umowa o pracę różni się od tradycyjnej umowy o pracę brakiem okresu próbnego. Wynagrodzenie pracownika oparte jest zarówno o wynagrodzenie ustalone w umowie, jak i o część nadwyżki bilansowej, rozdzielanej miedzy członków spółdzielni według statusu. Każdy z członków spółdzielni jest niejako współwłaścicielem przedsiębiorstwa, a więc ma udział w zyskach.

 

Rozwiązanie spółdzielczej umowy o pracę

Wraz z ustaniem członkostwa w spółdzielni wygasa spółdzielczy stosunek pracy. Rozwiązanie spółdzielczej umowy o pracę w trakcie trwania członkostwa jest niedopuszczalne (art. 186 § 2 prawa spółdzielczego). Oczywiście są od tego wyjątki. Rozwiązanie spółdzielczej umowy o pracę jest możliwe w sytuacjach wyraźnie określonych przez prawo spółdzielcze:

  1. w przypadku rozwiązania spółdzielczej umowy o pracę na mocy porozumienia stron przy jednoczesnym wystąpieniu członka ze spółdzielni;
  2. w przypadku zmniejszenia na podstawie uchwały rady nadzorczej spółdzielni stanu zatrudnienia podyktowanego gospodarczą koniecznością;
  3. w przypadku osiągnięcia przez członka wieku emerytalnego i prawa do emerytury (rozwiązanie umowy następuje z zachowaniem okresu wypowiedzenia zgodnie z kodeksem pracy);
  4. w sytuacji, gdy spółdzielnia dokonała wypowiedzenia zmieniającego, a członek odmówił przyjęcia nowych (mniej korzystnych od dotychczasowych) warunków pracy lub płacy;
  5. w sytuacjach uzasadniających zgodnie z kodeksem pracy (art. 53 kodeksu pracy) rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika, czyli:
    • jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące (gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy) lub dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową),
    • w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione powyżej, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

Dodatkowo spółdzielcza umowa o pracę zostaje rozwiązana w przypadku wykluczenia członka (art. 193 § 4). Wykluczenie członka, który był zatrudniony na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem przez zakład pracy umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

 

Dodatkowe informacje

Spółdzielcza umowa o pracę nie jest jedyną formą zatrudnienia członka spółdzielni. Jeśli statut spółdzielni przewiduje taką możliwość oraz odpowiada to rodzajowi działalności spółdzielni, można stosować również umowy cywilnoprawne oraz tradycyjną umowę o pracę.

 

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

 

Źródło:

Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

 


Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.

Zobacz podobne artykuły:

  • Zmiany w przepisach dotyczących polskiego rynku pracy
    1 czerwca 2025 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące polskiego rynku pracy. Swoim zakresem obejmują one m.in. bezrobotnych. Zmienia się wiele w zasadach rejestracji, kontaktu z urzędem pracy, jak i warunkach przyznawanych wsparć. Ponadto wprowadzone zostały nowe zasady powierzania pracy cudzoziemcom. W tym przypadku, również mamy do czynienia z ważnymi zmianami.

  • Co działa, a co nie. Co zrobić, jak się nie chce?
    Zmotywowanie się do działania wbrew niechęci to jedno z najczęstszych wyzwań we współczesnym świecie. Wydawałoby się, że skoro coś „trzeba zrobić”, to wystarczy wola. Ale właśnie w tym miejscu psychologia rozkłada sytuację na czynniki pierwsze i pokazuje: człowiek nie działa jak maszyna. To, że coś „powinno być zrobione”, nie oznacza jeszcze, że pojawi się energia, koncentracja czy zaangażowanie. A więc – co działa, a co nie?

  • Stres i wypalenie zawodowe – cichy wróg współczesnego pracownika
    Współczesny rynek pracy niesie za sobą wiele wyzwań. Ciągła presja na efektywność, wysokie tempo życia, rywalizacja, brak stabilności zatrudnienia oraz stale rosnące oczekiwania pracodawców prowadzą do wzmożonego stresu, który – jeśli nie jest właściwie zarządzany – może przerodzić się w wypalenie zawodowe. Ten problem dotyczy coraz większej liczby osób i coraz częściej nie tylko przedstawicieli zawodów wysokiego ryzyka psychicznego, jak lekarze, nauczyciele czy pracownicy socjalni, ale również menedżerów, a nawet freelancerów.

  • Work-life balance, czyli jak pogodzić pracę z życiem prywatnym?
    Rosnące tempo życia, natężenie obowiązków zawodowych i rosnąca frustracja wśród pracowników sprawiły, że w ostatnich latach w dyskusji na temat rynku pracy coraz częściej słyszymy o zasadzie work-life balance. Jakie są jej założenia i jak można ją wdrożyć?

  • Zezwolenie jednolite a ważne zezwolenie na pracę
    Jest kilka dokumentów, które legalizują pracę cudzoziemców. W związku z tym, może dojść do sytuacji, w której zostanie wydane zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w trakcie ważnego zezwolenia na pracę. Co wówczas? Odpowiadamy.

  • Legalizacja pobytu i pracy cudzoziemca
    Jakie dokumenty legalizują pobyt i pracę cudzoziemca?

  • Cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
    Co do zasady, aby cudzoziemiec mógł wykonywać pracę w Polsce, potrzebuje tytułu pobytowego umożliwiającego mu podjęcie pracy oraz zezwolenia na pracę. Jakie to tytuły pobytowe?

  • Problemy rekrutacyjne branży IT
    Na jakie trudności w rekrutacji pracowników natrafiają firmy z branży nowych technologii? Jakich kompetencji zdaniem pracodawców szczególnie brakuje na rynku pracy IT? Którzy kandydaci mogli liczyć na najwięcej ofert w ubiegłym roku? Przedstawiamy najważniejsze wnioski płynące z raportu „Niedobór talentów 2025”.

  • Potrzebujesz dostępu do starszych informacji? Skorzystaj z naszego Archiwum wiadomości.

    Pokaż/ukryj panel komentarzy