Rynek pracy w obliczu rosnącego znaczenia sztucznej inteligencji
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2025-01-29
Większość pracowników czuje niepokój i niepewność w związku z wprowadzaniem na rynek pracy technologii wspieranych przez sztuczną inteligencję. Czy słusznie? Jak można poprawić nastrój i nastawienie pracowników, którzy obawiają się o swoją przyszłość w związku z obecnością AI? Wskazówki przynoszą badania rynku pracy. Oto niektóre z nich.
Tylko jedna trzecia pracowników (34%) w typowym europejskim miejscu pracy wiąże z AI duże nadzieje i uważa, że jej wprowadzenie zdecydowanie poprawi warunki i organizację ich pracy. W Polsce takich pracowników jest jeszcze mniej, bo zaledwie 27%. Takie dane przynosi badanie przeprowadzone przez Great Place To Work wśród ponad 26 tysięcy europejskich pracowników1.
W Polsce to sceptyczne nastawienie do produktów i usług opartych na sztucznej inteligencji potwierdzają także inne badania i analizy. Z badania CBOS z czerwca 2024 r. wynika, że 38% respondentów dostrzega więcej zagrożeń niż korzyści płynących z rozwoju sztucznej inteligencji. Przeciwnego zdania jest tylko co czwarty badany. Większość respondentów obawia się, że rozwój AI przyczyni się do wzrostu bezrobocia.
Europa w tyle
Na tle innych regionów świata Europa nie błyszczy. Pod względem poziomu inwestycji w rozwiązania oparte na AI znajduje się poza czołówką. Z analizy przygotowanej dla Parlamentu Europejskiego w 2023 r. wynika, że łączne inwestycje w sztuczną inteligencję na Starym Kontynencie były czterokrotnie niższe niż w USA. Już samo to zestawienie może skłaniać do myślenia z niepokojem o konkurencyjności europejskiej gospodarki. Ale inwestycje nie stanowią jedynego problemu Europy. Wśród wyzwań do pokonania analitycy wymieniają: niezbędne regulacje prawne do wdrożenia, zbyt niską digitalizację europejskich firm, niedopasowanie umiejętności kadry do bieżących potrzeb oraz… problemy z zaufaniem ze strony pracowników.
Czytaj także: Sztuczna inteligencja a rynek pracy
Ważna rola liderów
Z badania Great Place To Work wynika, że największe obawy wobec sztucznej inteligencji mają przede wszystkim ci pracownicy, którzy nie mają zaufania do swoich liderów. W dobie nowych technologii i szybkiej transformacji cyfrowej przedsiębiorstw na świecie sprawy mogą potoczyć się różnie. Dla pracowników nie jest jasne, która opcja zwycięży w firmie: inwestycje w ich rozwój zawodowy czy uzupełnianie brakujących kompetencji na drodze pozyskiwania nowych, najczęściej młodszych, pracowników. Na razie tylko 27% pracowników typowych miejsc pracy w Europie (w Polsce to 25%) deklaruje, że ich firmy dołożyły starań, aby zainwestować choćby w ich podstawową wiedzę, pokazując zarówno korzyści, jak i ryzyka związane z praktycznym wykorzystaniem AI. Jeszcze mniej pracowników, bo 25% w Europie i tylko 20% w Polsce, potwierdza udział w konkretnych szkoleniach na temat wykorzystania sztucznej inteligencji w ich pracy. To skromny dorobek, także w perspektywie najnowszej edycji badania Edelman Trust Barometer (2024) poświęconego innowacjom. Jego wyniki wyraźnie pokazują, że prawie dwie trzecie pracowników objętych badaniem w 28 krajach na świecie liczy na to, że prezesi będą zarządzać zmianą społeczną, a 8 na 10 pracowników oczekuje od liderów wyższego szczebla, że będą wypowiadać się na temat umiejętności przyszłości (82%) oraz etycznego wykorzystania technologii (79%)2.
Zaufanie i uczciwość
Niski poziom zaufania utrudnia wprowadzenie nowych technologii, takich jak AI. W jaki zatem sposób firmy mogą budować zaufanie, aby przyspieszyć transformację cyfrową i uzyskać akceptację pracowników? Źródłem cennych spostrzeżeń są wyniki badania organizacji z tegorocznej listy 100 Best Companies to Work For in Europe. Jak przystało na światowych liderów firmy te potrafią skutecznie wspierać swoich pracowników także w dobie ekonomicznych wyzwań, dystansując innych graczy rynkowych. W rankingu 100 Best 78% pracowników twierdzi, że awanse są sprawiedliwe w porównaniu z zaledwie 37% pracowników, którzy twierdzą to samo w typowym miejscu pracy w Europie (w Polsce to 35%). Więcej pracowników zwycięskich firm stwierdziło również, że organizacja uczciwie dzieli się z nimi wypracowanymi zyskami – 70% w porównaniu z 36% w typowym miejscu pracy (w Polsce 26%) oraz że menedżerowie w ich firmie starają się nikogo nie faworyzować – 81% w porównaniu z zaledwie 43% w typowych firmach (38% w Polsce).
Czytaj także: Co jest ważne na rynku pracy dla pracowników z pokolenia Z?
Przekonanie ludzi o tym, że ich firma jest uczciwym miejscem pracy sprzyja gotowości do uczenia się i angażowania w innowacyjne projekty. Niezależnie widać to w europejskim badaniu rynkowym. Gdy pracownicy deklarowali, że w ich firmie awansują ci, którzy na to zasługują, byli o 29 punktów procentowych bardziej skłonni do korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji. Podobnie, gdy deklarowali możliwość rozwoju zawodowego i udział w szkoleniach, byli o 30 punktów procentowych bardziej skłonni do korzystania z narzędzi AI.
AI rośnie w siłę
Nikt nie może przewidzieć, jak AI zmieni nasze codzienne życie i organizację pracy w niedalekiej przyszłości. Nic więc dziwnego, że pracownicy obawiają się o to, jak sztuczna inteligencja wpłynie na ich miejsca pracy i czy nie ograniczy im możliwości rozwoju kariery. Tymczasem, jak wynika z badania „Jak polskie firmy wdrażają AI”3 przeprowadzonego na zlecenie EY Polska, wśród przedsiębiorców przekonanie o konieczności wdrażania rozwiązań bazujących na AI konsekwentnie rośnie. Za działania priorytetowe uważa je już 59% ankietowanych organizacji.
Silne więzi z pracownikami
Przewaga konkurencyjna świetnych miejsc pracy, które co roku wyłania Great Place To Work, nad typowymi firmami polega na tym, że na co dzień budują silne więzi z pracownikami, które prowadzą do większej elastyczności i odporności całej organizacji. Regularnie sięgają po audyt wynagrodzeń i weryfikują system premiowania, tak aby na uczciwych zasadach był dostępny dla wszystkich grup pracowników. Inwestują w mobilność talentów, umożliwiając pracownikom podejmowanie nowych ról, które mogą być okazją do awansu na przejrzystych zasadach. I w końcu, po prostu szczerze rozmawiają z pracownikami o przyszłości sztucznej inteligencji w ich miejscu pracy.
1 Typowe miejsca pracy: badanie przeprowadzone przez Great Place To Work® w maju 2024 r. na próbie 26 tysięcy europejskich pracowników jako część niezależnego badania globalnego.
2 https://www.edelman.com/trust/2024/trust-barometer
3 Badanie „Jak polskie firmy wdrażają AI” opracowane na zlecenie EY Polska w październiku 2024 r. na próbie 501 dużych i średnich przedsiębiorstw działających w branżach produkcyjnej, usługowej i handlowej.
Opracowanie: Zespół redakcyjny Zielonej Linii
Źródło:
Great Place To Work Polska.
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Co wpływa na zaangażowanie w pracę pracowników z pokolenia Z Czego od pracodawcy oczekują młodzi pracownicy? Co wpływa na ich zaangażowanie i satysfakcję z pracy? Oto ciekawe wnioski płynące z badania „Work War Z”. Zachęcamy do lektury.
O perspektywach zatrudnienia w firmach w Polsce Rynek pracy to dynamicznie zmieniający się obszar gospodarki. Jak przedstawiają się perspektywy zatrudnienia w najbliższym czasie w Polsce? Jakie firmy planują rekrutować najwięcej, a jakie najmniej? W którym regionie Polski osoby, które chcą znaleźć pracę lub zmienić pracodawcę mają na to największe szanse? Odpowiedź przynosi niedawno opublikowany raport, który przedstawia perspektywy zatrudnienia w Polsce.
O tym, jak ważne są dobre relacje w pracy Dlaczego dobre relacje w miejscu pracy są takie ważne? Co sprawia, że zespół zaczyna funkcjonować jak dobrze naoliwiona maszyna? Co zrobić, by zbudować dobre środowisko pracy? Odpowiedzi w poniższym materiale.
Jak rozwijamy kompetencje zawodowe i osobiste, przynosząc nowe spojrzenie na rynek pracy w Polsce Aby skutecznie rozwijać kompetencje zawodowe i osobiste, niezbędne jest zrozumienie, że rynek pracy nieustannie się zmienia, a kluczowe umiejętności to nie tylko fachowa wiedza, ale również zdolności adaptacyjne, interpersonalne i gotowość do uczenia się przez całe życie. W artykule został omówiony aspekt, jak rozwój tych kompetencji może wpływać na naszą karierę oraz jak oddziałuje na rynek pracy w Polsce.
Najlepsze miejsca pracy w Polsce w 2025 r. Przyjazne środowisko pracy, w którym wszyscy pracownicy są traktowani sprawiedliwie, widzą możliwości rozwoju zawodowego i wierzą w sens swojej pracy. To cechy, które charakteryzują najlepsze miejsca pracy. Które firmy trafiły na listę „Najlepszych Miejsc Pracy Polska 2025”? Przedstawiamy ranking.
Pokolenie Z a pierwsze dni w pracy Onboarding, czyli proces wdrażania do firmy nowego pracownika, to coś więcej niż tylko zapoznanie się z firmą i obowiązkami. Jak na pierwsze dni w nowej pracy patrzą młodzi ludzie (pokolenie Z)? Odpowiadamy.
Naukowcy w potrzebie – nowa propozycja NAWA Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) została powołana m.in. w celu umiędzynarodowienia polskiej nauki i wzmocnienia w jej ramach współpracy międzynarodowej. Niedawno agencja ogłosiła nowy program – Naukowcy w potrzebie. Na czym polega i do kogo jest skierowany?
Czterodniowy tydzień pracy – czy to realne? Wraz z nastaniem nowego roku wielu z nas sięga po kalendarz i wertuje karty w poszukiwaniu potencjalnych długich weekendów. A co jeśli już niedługo będzie nam przysługiwać prawo do trzech dni wolnych w tygodniu?
