Nieprzestrzeganie praw pracownika - gdzie szukać pomocy?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-01-19
Pracownicy i pracodawcy z roku na rok są coraz bardziej świadomi swoich praw i obowiązków wynikających z umowy o pracę. Niestety nieprawidłowości w tym zakresie wciąż się zdarzają. Podpowiadamy, co grozi pracodawcy za nieprzestrzeganie praw pracownika oraz gdzie w takiej sytuacji pracownik może szukać pomocy.
Art. 22. § 1 Kodeksu pracy stanowi:
„Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”.
Ze sprawozdania Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w 2018 roku inspektorzy pracy przeprowadzili 14 041 kontroli przestrzegania art. 22 § 1 Kodeksu pracy (w 2017 r. – 17 832 kontrole). W kontrolowanych podmiotach pracę świadczyło 1,6 mln osób (w 2017 r. – 2,4 mln), z czego 1,2 mln osób wykonywało w nich pracę na podstawie stosunku pracy (w 2017 r. – 1,7 mln).
Nieprawidłowości związane z naruszaniem art. 22 k.p. ujawniono w czasie 1 601 kontroli (11,4%). W 2017 r. nieprawidłowości takie ujawniono w czasie 2 345 kontroli (13,2%).
Konsekwencje dla pracodawcy
Pracodawcy, który narusza prawa pracownika, grożą sankcje wynikające z Kodeksu pracy, Kodeksu cywilnego, a nawet Kodeksu karnego.
Najczęściej spotykanymi wykroczeniami ze strony pracodawcy w zakresie stosunku pracy są nieprawidłowości związane z rozwiązywaniem umów, naruszanie przepisów dotyczących czasu pracy, niewłaściwe wypłaty wynagrodzenia oraz nieprawidłowe udzielanie urlopów. W zależności od skali oraz rodzaju wykroczenia, pracodawcy może grozić kara grzywny od 1000 do 30 000 zł.
Gdzie zgłaszać nieprawidłowości?
Organem powołanym do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy jest Państwowa Inspekcja Pracy. Pracownik, którego prawa są łamane, może zgłosić się do PIP i uzyskać bezpłatną poradę prawną. Pomoc świadczona jest osobiście, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub telefonicznie w okręgowych inspektoratach pracy w województwie oraz w ich jednostkach terenowych.
Pracownik, który uważa, że jego prawa pracownicze są łamane może złożyć skargę na pracodawcę do PIP. Skargę można wnieść osobiście, za pośrednictwem poczty tradycyjnej, poczty elektronicznej czy formularza e-skargi. Pismo powinno zawierać: nazwę miejscowości i datę, adres placówki, do której kierowana jest skarga, imię i nazwisko oraz adres zamieszkania osoby składającej skargę, nazwę i adres zakładu pracy oraz opis zarzutów wobec pracodawcy. Brak powyższych danych spowoduje pozostawienie sprawy bez rozpoznania.
Warto pamiętać, że dane osoby składającej skargę nie są ujawniane. Tylko pisemna zgoda nadawcy uprawnia PIP do poinformowania, że kontrola przeprowadzona jest w związku ze skargą konkretnego pracownika.
Pracownik, którego prawa zostały naruszone może także na własną rękę wnieść pozew do sądu pracy i tam dochodzić swoich praw.
Szczegółowych informacji w zakresie prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2018 roku.
Zobacz podobne artykuły:
Odprawa pieniężna a urlop wychowawczy Odprawa pieniężna, tzw. odprawa ekonomiczna, kojarzona jest najczęściej ze zwolnieniami grupowymi. Może być ona również przyznana (po spełnieniu odpowiednich warunków) pracownikowi, którego objęło zwolnienie indywidualne. Czy w sytuacji, gdy zatrudniony przebywa na urlopie wychowawczym, ma prawo do tego świadczenia? Odpowiadamy.
Zmiana czasu a wynagrodzenie Koniec marca oznacza zmianę czasu z zimowego na letni. Podpowiadamy, czy przesunięcie wskazówek w zegarach ma wpływ na wynagrodzenie.
Cudzoziemcy - zezwolenie na pracę. Kiedy nie jest wymagany nowy dokument? Zezwolenie na pracę legalizuje pracę cudzoziemca z kraju trzeciego, którego dokument pobytowy uprawnia do wykonywania pracy w Polsce. Wydaje się je na wniosek pracodawcy dla wskazanego w nim cudzoziemca. W zezwoleniu określa się warunki zatrudnienia. Czy każda ich zmiana wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pracę? Odpowiadamy.
Czy wizyta w WCR w czasie godzin pracy to powód do usprawiedliwionej nieobecności w miejscu zatrudnienia? Czy pracownik, który został wezwany do stawienia się w Wojskowym Centrum Rekrutacji w czasie pracy ma usprawiedliwioną nieobecność? Czy pracodawca ma obowiązek wypłacić mu za ten czas wynagrodzenie? Odpowiadamy.
Takie zachowanie jest niedopuszczalne! Sprawdź, jakie są przejawy molestowania Mówiąc o naruszaniu praw pracownika można wyróżnić dwie formy molestowania. Jest to molestowanie i molestowanie seksualne. Podpowiadamy, jakie są różnice i jak wyrazić sprzeciw wobec niepożądanego zachowania.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych - co warto wiedzieć? Którzy pracodawcy muszą utworzyć ZFŚS? Na co można przeznaczyć środki z Funduszu? Kto jest uprawniony do korzystania z należnych świadczeń socjalnych? Odpowiadamy.
Jak traktować pracowników, aby nie naruszać ich praw? Kodeks pracy gwarantuje pracownikom równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Dotyczy to w szczególności nakazu równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Sprawdź, jakie przesłanki mogą świadczyć o dyskryminacji w zatrudnieniu, a kiedy „faworyzowanie” pracownika jest dopuszczalne.
Co się kryje pod pojęciem "inna praca zarobkowa"? Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wprowadza rozróżnienie między „zatrudnieniem” a „inną pracą zarobkową”. Na czym polega różnica i co się kryje pod pojęciem „inna praca zarobkowa”? Odpowiadamy.
Raporty i wywiady
-
Krew jest bezcennym darem [WYWIAD]
03.03.2023 -
6 wywiadów Zielonej Linii w pigułce
30.12.2022
