Dyżur w pracy – co warto o nim wiedzieć?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2021-02-12
Dyżur to pozostawanie pracownika do dyspozycji pracodawcy poza normalnymi godzinami pracy, w wyznaczonym miejscu i czasie, w stałej gotowości do świadczenia pracy. Czy pracownik ma prawo odmówić pełnienia dyżuru oraz jakie wynagrodzenie otrzyma za czas dyżuru?
Pracownik nie może odmówić pełnienia dyżuru. Obowiązek ten wynika z podstawowych obowiązków pracowniczych. Nie zawsze jednak za dyżur w pracy pracownik otrzyma wynagrodzenie. Podstawą podjęcia obowiązku pełnienia dyżuru jest wyraźne polecenie pracodawcy. Odebranie telefonu od przełożonego poza godzinami pracy nie może być traktowane jako dyżur pracownika.
Dyżur a czas pracy
Zgodnie z art. 151(5) par. 2 Kodeksu pracy czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał żadnej pracy na rzecz swojego pracodawcy. Do czasu pracy wlicza się tylko tę część dyżuru, w której pracownik świadczył pracę. Czas pełnienia dyżuru nie może jednak naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133 Kodeksu pracy, a więc do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego i 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego.
Jeżeli podczas pełnienia dyżuru praca była wykonywana, czas dyżuru będzie zaliczał się do czasu pracy i pracownik jest uprawniony do wynagrodzenia, również tego wynikającego z godzin nadliczbowych.
Tylko wykonywanie w trakcie dyżuru - całego lub jego części - powierzonej pracy bądź jakichkolwiek czynności na rzecz i w interesie pracodawcy powoduje zaliczenie dyżuru do czasu pracy i co za tym idzie zobowiązują pracodawcę do rekompensaty tego czasu bądź czasem wolnym od pracy, bądź stosownym dodatkiem do wynagrodzenia. Jeżeli godziny efektywnej pracy podczas dyżuru przewyższają ustaloną dla pracownika normę dobową czasu pracy lub przedłużony wymiar dobowy, są one godzinami nadliczbowymi.
Dyżur w domu
Za dyżur pełniony w domu, pracownikowi nie przysługuje ani czas wolny, ani wynagrodzenie. W sytuacji gdy pracownik zostanie wezwany do firmy i będzie wykonywał pracę, wówczas otrzyma wynagrodzenie powiększone o dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.
Dodatkowe wolne czy wynagrodzenie?
Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia (§ 3 art. 151 5).
Szczegółowych informacji z zakresu prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Art. 132, 133, 151 Kodeksu pracy
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Mobbing w pracy - jak sobie z tym poradzić? Mobbing w pracy jest jednym z najbardziej destrukcyjnych zjawisk, które może spotkać pracownika. To nie tylko problem natury emocjonalnej, ale również prawnej i zdrowotnej. Wpływa na samopoczucie, wydajność, a w dłuższej perspektywie może prowadzić do zagrożenia zdrowia psychicznego i fizycznego. W artykule przyjrzymy się temu, czym jest mobbing, jak go rozpoznać i jakie kroki podjąć, aby skutecznie sobie z nim poradzić, a w razie zdarzenia, odpowiednio zareagować.
Perfekcjonizm w pracy: Pomaga czy przeszkadza? Perfekcjonizm to cecha, która w pracy może zarówno motywować do lepszych wyników, jak i prowadzić do nadmiernego stresu. Postawione sobie wysokie standardy i chęć osiągnięcia doskonałości mogą sprawić, że będziemy dążyć do perfekcji, starając się jednocześnie uniknąć jakichkolwiek błędów. Jednak w nadmiarze perfekcjonizm może prowadzić do trudności w podejmowaniu decyzji, niezdrowej atmosfery w zespole, a w najgorszym scenariuszu do wypalenia zawodowego. Warto więc zastanowić się, jakie są jego zalety i wady oraz jak można znaleźć zdrową równowagę w pracy.
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Instrukcja krok po kroku Pracodawca, który planuje zatrudnienie obywatela Ukrainy powinien wiedzieć, że do podpisania umowy nie wystarczy jedynie potwierdzenie obywatelstwa ukraińskiego. Przede wszystkim należy upewnić się, że cudzoziemiec ma tytuł do legalnego pobytu w Polsce. Od czego zacząć? Jak legalnie powierzyć pracę obywatelowi Ukrainy? Wyjaśniamy.
Prawo jazdy na rynku pracy – wymóg czy przeżytek? 22 września, jak co roku, obchodzony jest dzień bez samochodu. To dobry moment, aby zastanowić się, czy na współczesnym rynku pracy posiadanie prawa jazdy można utożsamiać z warunkiem znalezienia dobrej pracy. A może jest to już przeżytek?
Trzy pokolenia – X, Y i Z. Co je różni i jakie mają podejście do pracy? Współczesny rynek pracy to zestawienie postaw, wartości i oczekiwań, które wynikają z przynależności do różnych pokoleń. Pokolenie X (przedstawiciele roczników 1965–1980), Y – Milenialsi (1981–1996) oraz pokolenie Z – zwane również Gen Z (1997–2012) różnią się nie tylko podejściem do pracy, ale i samym sposobem definiowania kariery zawodowej. Na ich wybory wpływają wydarzenia historyczne, rozwój technologii, zmiany społeczne i kulturowe.
System ATS – jak zwiększyć widoczność aplikacji w procesie rekrutacyjnym? Wysyłanie wielu CV bez otrzymywania odpowiedzi może wynikać z faktu, że dokumenty nie dotarły do osoby odpowiedzialnej za rekrutację. Coraz częściej procesy rekrutacyjne wspierane są przez systemy ATS (Applicant Tracking System), które automatyzują wstępną selekcję kandydatów. Choć znacząco usprawniają pracę działów HR (Human Resources), jednocześnie mogą stanowić wyzwanie dla osób ubiegających się o zatrudnienie. Znajomość zasad działania takich systemów jest kluczowa przy tworzeniu skutecznego CV, a co za tym idzie otrzymania zaproszenia na rozmowę.
Cudzoziemcy - nielegalne powierzenie i wykonywanie pracy Pracodawcy lub inne podmioty powierzające pracę, przed zawarciem umowy z cudzoziemcem, powinni sprawdzić, czy robią to zgodnie z przepisami. Innymi słowy, czy nie dojdzie do nielegalnego powierzenia pracy. Co to oznacza? Odpowiedź znajduje się w ustawie o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zmiany w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy Jednym z najważniejszych aktów prawnych, który reguluje kwestię legalności pobytu i pracy niektórych cudzoziemców w Polsce jest ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy. W połowie lipca 2025 r. rząd przyjął projekt zmieniający tę oraz niektóre inne ustawy. Co się zmieni?
