Ciąża a praca w godzinach nadliczbowych i nocnych
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2020-12-16
Z punktu widzenia prawa pracy, ciąża jest okresem, w którym kobieta jest szczególnie chroniona. Przepisy jasno określają przywileje pracownicy oraz obowiązki pracodawcy. Jedną z przesłanek, stanowiącą troskę o zdrowie kobiety i płodu, jest zakaz zatrudniania kobiety w ciąży w godzinach nadliczbowych i nocnych.
Zdarza się, że kobiety w ciąży skarżą się, że pracodawcy każą im pracować w godzinach nadliczbowych, a w przypadku odmowy grożą nawet zwolnieniem z pracy. Jak się okazuje, takie praktyki są niezgodne z przepisami, zawartymi w Kodeksie pracy.
Obowiązujące przepisy
Wątpliwości związane z zatrudnianiem kobiety w ciąży w godzinach nadliczbowych rozwiewa art. 178 § 1 Kodeksu pracy. Zgodnie z pierwszym zdaniem tego przepisu: pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych.
Przepis ten ma zapewnić kobiecie w ciąży odpowiednią ilość wolnego czasu, w którym może ona zregenerować siły. Poza tym, zbyt duża liczba godzin pracy w ciągu dnia wywiera ujemny wpływ na jej stan zdrowia.
Ten sam przepis (art. 178 § 1 zd. 1 k.p.) zabrania zatrudniania kobiety w ciąży w godzinach nocnych.
Warto podkreślić, że dla zastosowania tego prawa nie ma znaczenia zgoda pracownicy na pracę w godzinach nadliczbowych lub nocnych. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
Zgodnie z informacją Państwowej Inspekcji Pracy, zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej obowiązuje od chwili przedłożenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego stan ciąży. Jeżeli jednak pracownica nie przedstawiła pracodawcy takiego zaświadczenia, a stan ciąży jest widoczny, pracodawca także nie może jej zatrudniać w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej.
Badania lekarskie
Obowiązkiem pracodawcy jest także udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia. Obowiązek ten wynika z art. 185 § 2 Kodeksu pracy.
Przydatne fragmenty Kodeksu pracy:
Art. 178. § 1. Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139.
§ 2. Pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139, jak również delegować poza stałe miejsce pracy.
Art. 185. § 1. Stan ciąży powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Więcej informacji z zakresu prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Kodeks pracy (art. 178, art. 185).
Zobacz podobne artykuły:
Nie ze wszystkich uprawnień rodzicielskich skorzysta jednocześnie matka i ojciec Kodeks pracy przewiduje liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Czy oboje rodzice mają prawo skorzystać z tego uprawnienia? Co w przypadku, gdy tylko jeden z nich jest zatrudniony? Podpowiadamy.
Umowa o pracę tymczasową a uprawnienia pracownicze Czym jest umowa o pracę tymczasową i jakie są warunki zatrudnienia na jej podstawie? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Zadaniowy czas pracy - zasady Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy. Na czym polega i kto może pracować w takim systemie? Podpowiadamy.
Równe traktowanie w zatrudnieniu Równe traktowanie pracowników jest podstawową zasadą prawa pracy. Kodeks pracy zakazuje wszelkiej dyskryminacji w zatrudnieniu. Podpowiadamy, jakie są przesłanki dyskryminacji oraz kiedy pracownik ma prawo ubiegać się o odszkodowanie.
Przerwy w pracy Od czego zależy długość i ilość przerw w pracy? Czy czas odpoczynku zawsze wlicza się do wymiaru czasu pracy? Kto może skorzystać z dodatkowej przerwy? Odpowiadamy.
Praca zdalna – czy pracodawca musi wyrazić na nią zgodę? O możliwość wykonywania pracy zdalnie musi zawnioskować pracownik oraz otrzymać zgodę pracodawcy. W jakich przypadkach pracodawca może nie wyrazić zgody i odrzucić wniosek pracownika? Sprawdź!
Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia Urlop wypoczynkowy udzielany jest na wniosek pracownika, jednak nie zawsze pracodawca ma obowiązek taki wniosek uwzględnić. Wyjątkową sytuacją jest okres wypowiedzenia pracownika. Co stanowi Kodeks pracy? Podpowiadamy.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem jest jednym ze sposobów na doprowadzenie do ustania stosunku pracy, czyli pożegnania się z pracownikiem lub pracodawcą. O czym należy pamiętać składając wypowiedzenie? Jaki ma ono wpływ na zasiłek dla bezrobotnych? Odpowiadamy.
