Ciąża a praca w godzinach nadliczbowych i nocnych
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2020-12-16
Z punktu widzenia prawa pracy, ciąża jest okresem, w którym kobieta jest szczególnie chroniona. Przepisy jasno określają przywileje pracownicy oraz obowiązki pracodawcy. Jedną z przesłanek, stanowiącą troskę o zdrowie kobiety i płodu, jest zakaz zatrudniania kobiety w ciąży w godzinach nadliczbowych i nocnych.
Zdarza się, że kobiety w ciąży skarżą się, że pracodawcy każą im pracować w godzinach nadliczbowych, a w przypadku odmowy grożą nawet zwolnieniem z pracy. Jak się okazuje, takie praktyki są niezgodne z przepisami, zawartymi w Kodeksie pracy.
Obowiązujące przepisy
Wątpliwości związane z zatrudnianiem kobiety w ciąży w godzinach nadliczbowych rozwiewa art. 178 § 1 Kodeksu pracy. Zgodnie z pierwszym zdaniem tego przepisu: pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych.
Przepis ten ma zapewnić kobiecie w ciąży odpowiednią ilość wolnego czasu, w którym może ona zregenerować siły. Poza tym, zbyt duża liczba godzin pracy w ciągu dnia wywiera ujemny wpływ na jej stan zdrowia.
Ten sam przepis (art. 178 § 1 zd. 1 k.p.) zabrania zatrudniania kobiety w ciąży w godzinach nocnych.
Warto podkreślić, że dla zastosowania tego prawa nie ma znaczenia zgoda pracownicy na pracę w godzinach nadliczbowych lub nocnych. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
Zgodnie z informacją Państwowej Inspekcji Pracy, zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej obowiązuje od chwili przedłożenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego stan ciąży. Jeżeli jednak pracownica nie przedstawiła pracodawcy takiego zaświadczenia, a stan ciąży jest widoczny, pracodawca także nie może jej zatrudniać w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej.
Badania lekarskie
Obowiązkiem pracodawcy jest także udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia. Obowiązek ten wynika z art. 185 § 2 Kodeksu pracy.
Przydatne fragmenty Kodeksu pracy:
Art. 178. § 1. Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139.
§ 2. Pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139, jak również delegować poza stałe miejsce pracy.
Art. 185. § 1. Stan ciąży powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Więcej informacji z zakresu prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Kodeks pracy (art. 178, art. 185).
Zobacz podobne artykuły:
Czasowa niezdolność do pracy a świadczenia wypłacane przez pracodawcę Zastanawiasz się, ile wyniesie Twoje wynagrodzenie za okres czasowej niezdolności do pracy? Podpowiadamy, w jakich przypadkach świadczenia przysługujące pracownikowi w tym czasie wypłaca pracodawca.
Aneks do umowy o pracę – kiedy można go zastosować? Zawarcie umowy o pracę nie oznacza, że warunki zatrudnienia nie mogą ulec zmianie. Pracodawca ma prawo zmodyfikować postanowienia umowy o pracę, jednak pracownik nie musi się z nimi zgodzić. Podpowiadamy, w jakich przypadkach pracodawca może zastosować aneks do umowy o pracę bez konieczności zawierania nowej umowy.
Umowa na czas określony a ciąża Kobiety zatrudnione na podstawie umowy o pracę, będące w ciąży, często zastanawiają się, czy umowa zawarta na czas określony zostanie przedłużona, gdy urodzi się dziecko. Podpowiadamy kiedy taka umowa może być przedłużona oraz czy kobieta nabędzie prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Podleganie ubezpieczeniom społecznym Kiedy jesteś objęty ubezpieczeniami społecznymi obowiązkowo, a kiedy możesz się ubezpieczyć dobrowolnie? Odpowiadamy.
Obniżenie wymiaru czasu pracy w związku z rodzicielstwem Dla rodzica, który chce pozostać aktywny zawodowo, obniżenie wymiary etatu jest sporym udogodnieniem. Podpowiadamy, kto z takiego przywileju może skorzystać.
Uprawnienia pracownicze ojców związane z rodzicielstwem Narodziny dziecka wciąż jeszcze kojarzą się z odejściem pracującej matki na urlop macierzyński czy wychowawczy. Warto przypomnieć, że uprawnienia rodzicielskie przysługują również ojcom, którzy coraz chętniej z nich korzystają. Podpowiadamy, z jakiego urlopu mogą skorzystać ojcowie.
Przedwstępna umowa o pracę Przedwstępna umowa o pracę nie jest umową regulowaną przepisami Kodeksu pracy, jest to umowa cywilnoprawna. Podpowiadamy, kiedy warto taką umowę zawrzeć i co się z nią wiąże.
Prawo do błędu przedsiębiorcy Z dniem 1 stycznia 2020 roku weszła w życie zmiana ustawy Prawo Przedsiębiorców, która daje przedsiębiorcom prawo do popełnienia błędu. Dzięki takiemu rozwiązaniu przedsiębiorcy (osobie fizycznej) za naruszenie przepisów nie dostanie kary, a jedynie pouczenie oraz nakaz usunięcia tego naruszenia w wyznaczonym terminie.
