Zmiany w przepisach dotyczących polskiego rynku pracy - Rynek pracy w prawie

Na wstępie warto przytoczyć ustawy, które wprowadzają ważne zmiany na polskim rynku pracy. Jeżeli chodzi o osoby bezrobotne i działanie urzędów pracy, kluczowa jest ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Jest to zupełnie nowy akt prawny, który zamienia obowiązującą dotychczas ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Gdy mówimy o zmianach dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom, najwięcej z nich wprowadza ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto należy wspomnieć o jeszcze dwóch ustawach, które wprowadzają zmiany w ustawie o cudzoziemcach, która również ma wpływ na powierzanie pracy cudzoziemcom. Są to:

1. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.
2. Ustawa z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej.

Czytaj także: Ruch bezwizowy po zakończonej wizie lub karcie pobytu

Zmiany w urzędach pracy

Wśród najważniejszych zmian dotyczących rejestracji i obowiązków osób bezrobotnych wymienić można:

• możliwość rejestracji w miejscu zamieszkania, a nie tak jak dotychczas miejscu zameldowania;
• kontakt bezrobotnego z pracownikiem urzędu co najmniej raz na 90 dni: osobiście, online, telefonicznie. Jeśli przez ten czas bezrobotny nie skontaktuje się, zostanie wyrejestrowany;
• brak obowiązkowych wizyt bezrobotnego w urzędzie pracy;
• kontakt pracownika urzędu, który będzie informował bezrobotnego o ofertach pracy, szkoleń i innych korzystnych możliwościach, które mogą go zainteresować;
• od teraz bezrobotny może być w rejestrze urzędu pracy nieprzerwanie maksymalnie przez 3 lata.

Zasiłek dla bezrobotnych

Od 1 czerwca 2025 r. okres pobierania zasiłku wynosi (podobnie jak dotychczas):

1) 180 dni;

2) 365 dni.

Zmieniają się zasady przyznawania zasiłku na 365 dni. I tak, od 1 czerwca będzie on przysługiwał bezrobotnym:

a) niepełnosprawnym,

b) będącym członkami rodzin wielodzietnych posiadających Kartę Dużej Rodziny,

c) powyżej 50 roku życia oraz posiadającym jednocześnie co najmniej łącznie dwudziestoletni staż pracy (okresy określone w ustawie),

d) którzy mają na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 18. roku życia, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego do 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub uczelni i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, a małżonek bezrobotnego jest także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez tego bezrobotnego,

e) samotnie wychowującym co najmniej jedno dziecko w wieku do 18. roku życia, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego do 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub uczelni i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wysokość zasiłku

Jeśli bezrobotny rejestruje się od 1.06.2025 r. i ma prawo do zasiłku, otrzyma go przez pierwsze 90 dni w wysokości 1721,90 zł brutto, przez kolejne 90 dni w wysokości 1352,20 zł brutto.

Jeśli bezrobotny ma minimum dwudziestoletni staż pracy i prawo do zasiłku, otrzyma go przez pierwsze 90 dni w wysokości 2 066,28 zł, przez kolejne dni w wysokości 1 622,64 zł.

Zasiłek nie przysługuje, gdy bezrobotny przed rejestracją w urzędzie pracy:

• rozwiązał ostatni stosunek pracy lub stosunek służbowy za wypowiedzeniem, chyba że rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego za wypowiedzeniem nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania lub pracownik rozwiązał umowę o pracę w trybie art. 55 § 1 i 1¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy;
• spowodował rozwiązanie ze swej winy ostatniego stosunku pracy lub stosunku służbowego bez wypowiedzenia.

Przepisu tego nie będzie się stosować w przypadku, gdy ostatni stosunek pracy lub stosunek służbowy nie stanowi podstawy nabycia prawa do zasiłku.

Prawo do zasiłku przysługuje na dotychczasowych zasadach jeśli bezrobotny jest już zarejestrowany (przed 1 czerwca 2025 r.).

Czytaj także: Okres wypowiedzenia. Czy wlicza się do stażu pracy? Czy można go skrócić?

Zatrudnianie cudzoziemców

Celem zmian przepisów dotyczących powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium RP jest zwiększenie przejrzystości, bezpieczeństwa oraz dostosowanie rynku pracy do aktualnych potrzeb gospodarczych. Wśród najważniejszych z nich, które weszły w życie 1 czerwca 2025 r. wymienić można:

1. Pełną elektronizację.

Od 1 czerwca oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, wnioski o wydanie zezwolenia na pracę sezonową, zezwolenia na pracę oraz wszelkie dokumenty w tych sprawach muszą być składane elektronicznie przez portal praca.gov.pl. Dokumenty złożone w innej formie będą pozastawiane bez rozpoznania.

2. Nowe obowiązki pracodawcy w zakresie oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.

Termin na składanie informacji do wpisanych oświadczeń:

• 7 dni od rozpoczęcia pracy na złożenie podjęcia,
• 14 dni od daty rozpoczęcia pracy wskazanej w oświadczeniu, na złożenie niepodjęcia.

Wprowadzono również obowiązek informowania o wcześniejszym zakończeniu pracy lub o tym, że cudzoziemiec pracy nie podejmie (definitywnie) na podstawie oświadczenia.

Ważne! Zgłoszenie informacji o wcześniejszym zakończeniu pracy lub o tym, że cudzoziemiec pracy nie podejmie (definitywnie) unieważnia oświadczenia z mocy prawa.

3. Obowiązek wysłania do urzędu pracy i urzędu wojewódzkiego kopii zawartej z cudzoziemcem umowy.

4. Wizy wydane w celach (zgodnie z rozporządzeniem) 01, 02,11,14, 20, 23 (chyba że wiza 23 jest wydana posiadaczowi Karty Polaka) oraz wydane w celu tranzytu od 1 czerwca 2025 r. nie uprawniają do pracy na podstawie oświadczenia lub zezwolenia na pracę.

5. Poszerzono katalog wiz, na podstawie których cudzoziemiec, przebywając na terytorium Polski, nie może wnioskować o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Od 1 czerwca obejmuje on wizy, których cele są określone w art. 60 ust. 1 punkty 1-3, 7, 9–11, 14–16 oraz 18 ustawy o cudzoziemcach, czyli w celu turystycznym, odwiedzin u rodziny lub przyjaciół, udziału w imprezach sportowych, prowadzenia działalności kulturalnej lub udziału w konferencjach, odbycia studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo kształcenia się w szkole doktorskiej; szkolenia zawodowego; kształcenia się lub szkolenia w innej formie; tranzytu; tranzytu lotniczego; leczenia; udziału w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej.

Ponadto przesłanką odmowy wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest przypadek, gdy cudzoziemiec przebywa na terytorium Polski na podstawie wizy długoterminowej (typu D), wydanej przez inne państwo obszaru Schengen (za wyjątkiem przypadku, gdy korzysta na terytorium Polski z mobilności) oraz przypadek, gdy cudzoziemiec przebywa na terytorium Polski na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen (za wyjątkiem przypadku, gdy korzysta na terytorium Polski z mobilności).

Również cudzoziemiec, który przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na wjazd wydanego przez komendanta placówki Straży Granicznej w przypadku, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach (w szczególnym przypadku komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, może zezwolić cudzoziemcowi na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres pobytu nie dłuższy niż 15 dni) nie może ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.

6. Pracodawca nie musi już przeprowadzać tzw. testu rynku pracy (uzyskiwać informacji starosty, opinii starosty).

Od 1 czerwca 2025 zniesiono obowiązek potwierdzenia przez urząd pracy, że na dane stanowisko nie ma odpowiednich kandydatów spośród zarejestrowanych bezrobotnych.

Od tego dnia urząd pracy może przyjąć ofertę pracy w celu uzyskania informacji starosty jedynie w sytuacji, gdy dostarczenia takiego dokumentu wymaga postępowanie o udzielenie zezwolenia na pracę wszczęte przed 1 czerwca 2025 r. W takim przypadku do zgłoszenia oferty pracy należy dołączyć wniosek o wydanie informacji starosty oraz dokument potwierdzający, że sprawa wydania zezwolenia na pracę została wszczęta przed 1 czerwca 2025 r., np. kopię wezwania od wojewody do dostarczenia brakującej informacji starosty lub potwierdzenie złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę przed 1 czerwca 2025 r.

Więcej informacji o zmianach dotyczących cudzoziemców:

Urząd ds. Cudzoziemców: https://www.gov.pl/web/udsc/zmiany-w-prawie---wiecej-kontroli-na-migracjami

Urząd Pracy m.st. Warszawy: https://warszawa.praca.gov.pl/documents/d/8188476/wazne-zmiany-dotyczace-zatrudniania-cudzoziemcow-obowiazujace-od-1-czerwca-2025-r-2-

Szczegółowych informacji w zakresie form pomocy z urzędów pracy i zatrudniania cudzoziemców udzielają konsultanci Zielonej Linii pod numerem telefonu 19524.

Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło:

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia.

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej.

Urząd Pracy m.st. Warszawy.

Urząd Do Spraw Cudzoziemców.