Urlop bezpłatny
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2013-12-09
Urlop bezpłatny, to przerwa w wykonywaniu pracy, udzielana wyłącznie na pisemny wniosek pracownika, powodująca zawieszenie praw i obowiązków zarówno pracownika jak i pracodawcy. Komu i na jakich zasadach jest udzielany?
Urlop bezpłatny może zostać udzielony na dowolny cel, na przykład na wypoczynek, jeśli pracownik nie ma już prawa do urlopu wypoczynkowego; opiekę nad dzieckiem, na okres nauki lub w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy.
Procedura ubiegania się o urlop bezpłatny
Urlop bezpłatny udzielany jest tylko i wyłącznie na pisemny wniosek pracownika, który powinien zawierać wskazanie chęci jego wykorzystania oraz okres trwania. Pracownik nie ma obowiązku wskazywania z jakiego powodu składa wniosek. Pracodawca nie ma prawa wysłać pracownika na urlop bezpłatny bez wniosku i zgody pracownika.
Po analizie sytuacji w firmie, sprawdzeniu czy udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego, przede wszystkim nie wpłynie na płynność wykonywania zadań, pracodawca może: wyrazić zgodę, odmówić lub udzielić urlopu w innym terminie. Na decyzję pracodawcy nie powinien wpływać cel wnioskowanego urlopu. Warto, aby pracodawca swoją decyzję udokumentował na piśmie, na przykład pisząc na wniosku „wyrażam zgodę”, „nie wyrażam zgody” lub „wyrażam zgodę, ale w terminie od dnia... do dnia... ” - w ostatnim przypadku pracownik powinien zaakceptować zmianę terminu.
Z urlopu bezpłatnego może skorzystać każdy pracownik, niezależnie od tego, na podstawie jakiej umowy pracuje oraz jaki ma staż pracy - wniosek można złożyć nawet pierwszego dnia pracy.
Długość urlopu
Przepisy prawa pracy nie określają minimalnej i maksymalnej długości trwania urlopu bezpłatnego. Czas trwania urlopu uzależniony jest od ustaleń między pracownikiem a pracodawcą. Jeśli obie strony wyrażają na to zgodę i nic nie stoi na przeszkodzie, urlop bezpłatny może trwać kilka dni lub kilka lat.
W przypadku urlopu dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z urlopu, z ważnych przyczyn. Jeśli jednak klauzula taka nie została uwzględniona, odwołanie pracownika nie będzie możliwe, nawet gdyby zachodziły ważne przesłanki - chyba że za zgodą pracownika.
Urlop bezpłatny a uprawnienia pracownicze
Urlop bezpłatny, to przerwa w wykonywaniu pracy, w czasie której nie przysługują uprawnienia pracownicze i socjalne. W związku z czym, czas ten nie jest zaliczany do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, takie jak: okres, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego, nagrody jubileuszowe, odprawa przedemerytalna czy długość okresu wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony.
Urlop wypoczynkowy pracownika, który korzysta z urlopu bezpłatnego dłużej niż 30 dni, ulega proporcjonalnemu obniżeniu.
W czasie urlopu bezpłatnego nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie chorobowe, w związku z czym prawo do zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego nie przysługuje.
Okres urlopu bezpłatnego, udzielonego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy, na podstawie porozumienia między pracodawcami, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
Podczas urlopu bezpłatnego pracownik może świadczyć pracę na rzecz innych pracodawców - w kraju i za granicą. Nie ma też prawnych przeszkód co do tego, aby pracownik podczas urlopu wykonywał czynności na rzecz pracodawcy, na podstawie umowy cywilno-prawnej, pod warunkiem, że są one inne niż w ramach umowy o pracę.
Wypowiedzenie umowy o pracę i prawo do zasiłku
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi będącemu na urlopie bezpłatnym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ogłoszono upadłość lub likwidację pracodawcy, a urlop trwa co najmniej 3 miesiące. Umowę można natomiast rozwiązać na mocy porozumienia stron lub w trybie dyscyplinarnym. W trakcie omawianego urlopu nie można również wypowiedzieć pracownikowi warunków pracy i płacy.
Zgodnie z Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, okres urlopu bezpłatnego trwającego łącznie dłużej niż 30 dni, nie jest wliczany do okresu uprawniającego do nabycia prawa do zasiłku.
Pracownik ma prawo powrotu do pracy po wykorzystaniu urlopu bezpłatnego. Pracodawca nie może mu tego przyjęcia odmówić.
Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
http://www.prawopracy.org/content/view/142/16/
http://www.zus.pl/files/urlop%20bezp%C5%82atny.pdf
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Wolne od pracy w 2017 roku Dni wolne od pracy w 2017 r. Święta w 2017 r.
Ochrona sygnalistów w Polsce W naszym niedawnym artykule poruszyliśmy zjawisko whistleblowingu, czyli tzw. demaskatorstwa. Pora przenieść temat w polskie realia. Jakie formy ochrony sygnalistów przewiduje nasze prawo?
Przygotowanie do rozmowy rekrutacyjnej – klucz do sukcesu zawodowego Rozmowa kwalifikacyjna to jeden z najważniejszych etapów procesu rekrutacyjnego. Właściwe przygotowanie może znacząco zwiększyć szanse na pozytywny rezultat i uzyskanie pracy. Proces ten warto potraktować strategicznie, dzieląc go na kilka etapów.
Zmiany w przepisach dotyczących polskiego rynku pracy 1 czerwca 2025 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące polskiego rynku pracy. Swoim zakresem obejmują one m.in. bezrobotnych. Zmienia się wiele w zasadach rejestracji, kontaktu z urzędem pracy, jak i warunkach przyznawanych wsparć. Ponadto wprowadzone zostały nowe zasady powierzania pracy cudzoziemcom. W tym przypadku, również mamy do czynienia z ważnymi zmianami.
Rozwijanie kompetencji w zmieniającym się rynku pracy w Polsce W świecie, który nieustannie ewoluuje pod wpływem cyfryzacji i globalnych trendów, rozwój kompetencji – zarówno zawodowych, jak i osobistych – staje się nieodzownym warunkiem odniesienia sukcesu na współczesnym rynku pracy. Polska, będąc aktywnym uczestnikiem globalnej gospodarki, stoi przed wyzwaniem dostosowania się do tych zmian, co wymaga elastyczności, gotowości do nauki i ciągłego rozwoju ze strony zarówno pracowników, jak i pracodawców.
Wizy a praca cudzoziemców po zmianie przepisów 1 czerwca 2025 r. weszły w życie przepisy, które zmieniają zasady zatrudniania w Polsce cudzoziemców z krajów trzecich. Jak obecnie wygląda kwestia pracy osób, które przyjechały do naszego kraju na wizach? Które z nich umożliwiają podjęcie pracy, a które nie? Pobyt na jakich wizach umożliwia ubieganie się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę? Odpowiadamy.
Rola doradcy zawodowego w wyborze ścieżki kariery Wybór ścieżki kariery to jedno z najważniejszych życiowych wyzwań, które wpływa nie tylko na rozwój zawodowy jednostki, ale również na jej poczucie spełnienia i satysfakcję życiową. W tym procesie coraz większego znaczenia nabiera rola doradcy zawodowego, który dzięki odpowiednim kwalifikacjom i doświadczeniu może skutecznie wspierać osoby poszukujące swojej drogi zawodowej. Doradca zawodowy nie tylko pomaga w określeniu predyspozycji i kompetencji, ale również wskazuje możliwe kierunki rozwoju, uwzględniając zmieniające się potrzeby rynku pracy.
Najważniejsze zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców – nowe obowiązki dla pracodawców od 1 czerwca Od 1 czerwca 2025 r. zaszły istotne zmiany w przepisach, które regulują zatrudnianie cudzoziemców. Wprowadzono nowe zasady dotyczące składania oświadczeń, zezwoleń oraz obowiązków informacyjnych pracodawców.
