Potrącenia z wynagrodzenia - Rynek pracy w prawie

Pracodawcy mogą dokonywać potrąceń od wynagrodzeń bez zgody pracowników. Prawo do tego dają im przepisy zawarte w Kodeksie pracy. Dodatkowo pracodawca musi mieć tytuł wykonawczy – nakaz zapłaty lub ugoda sądowa z klauzulą wykonalności, który pozwoli mu dokonać odliczeń w słusznej wysokości. 

Pracodawca potrąci za…

Potrąceniom podlegają sumy na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężnej udzielonej pracownikowi oraz finansowej kary porządkowej.

Potrąceń dokonuje się po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Pierwszeństwo zawsze mają potrącenia na świadczenia alimentacyjne, które też mogą być wyższe od reszty potrąceń. W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych potracenia mogą być dokonywane do wysokości trzech piątych wynagrodzenia, zaś egzekucje innych należności lub potrąceń zaliczek pieniężnych – do połowy wynagrodzenia. Jeśli pracownik posiada długi z tytułu np. kredytów i ciążą na nim również zobowiązania alimentacyjne, to łączna wysokość potrącenia nie może przekraczać 3/5 pensji.

Pracownik, który otrzyma nagrodę, dodatkowe wynagrodzenie roczne faktycznie może nie otrzymać pieniędzy, są one bowiem egzekwowane w całości na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych.

Kwoty wolne od potrąceń

Dokonując obowiązkowych potrąceń, pracodawca powinien uwzględnić kwotę wolną od potrąceń. Uwzględnienie jej  oznacza, iż nie od każdego wynagrodzenia można będzie odebrać należności. Przy potrącaniu sum egzekwowanych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia w wysokości płacy minimalnej po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotnej oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Podstawowa kwota wolna od potrąceń w 2017 roku wyniesie: 1 459,48 zł (2000 zł – 274,20 zł + 155,32 zł +111 zł = 1 459,48 zł).

W przypadku zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi wolne od potrąceń jest wynagrodzenie w wysokości 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, a 90 proc. wynagrodzenia minimalnego przy potrącaniu kar pieniężnych nałożonych przez pracodawcę.

Jeśli po dokonaniu potrąceń w granicach powyżej określonych, połowa wynagrodzenia będzie niższa od wynagrodzenia minimalnego, wówczas trzeba tak pobierać należności, aby do wypłaty została minimum kwota wolna od potrąceń.

Przedstawione przepisy dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Nie mają zastosowania do wynagrodzeń z umów cywilnoprawnych, co w konsekwencji może skutkować przekazaniem całej kwoty wynagrodzenia w związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym.

Szczegółowych informacji na temat zasad dokonywania potrąceń udziela Państwowa Inspekcja Pracy.

Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy