Nowość w Kodeksie pracy! Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-05-22
Niektóre zmiany w Kodeksie pracy, które weszły niedawno w życie są odpowiedzią na unijną dyrektywę work life balance, mającą na celu wyrównać szanse kobiet i mężczyzn na rynku pracy oraz przyspieszyć powrót rodziców do aktywności zawodowych. Jednym z rozwiązań, wychodzącym naprzeciw unijnym zaleceniom, jest wprowadzenie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej. Na czym ono polega? Podpowiadamy.
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej zostało wprowadzone do Kodeksu pracy i obowiązuje od 26 kwietnia 2023 r.
Wymiar zwolnienia
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym i może być udzielone w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika.
W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar zwolnienia ustalany jest proporcjonalnie do wymiaru jego czasu pracy. Niepełna godzina zwolnienia od pracy zaokrąglana jest w górę do pełnej godziny. Podobnie jest w przypadku zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym pracownikowi, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin.
Czytaj także: Praca zdalna – zmiany w Kodeksie pracy
Wynagrodzenie za czas zwolnienia
W okresie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 50% wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za ten okres powinno być wyliczone zgodnie z zasadami obowiązującymi przy wynagrodzeniu urlopowym, ale zmienne składniki wynagrodzenia należy przyjąć nie z trzech miesięcy wstecz, tylko z tego samego miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie.
Wniosek o zwolnienie z powodu siły wyższej
Pracodawca jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Oznacza to, że pracownik może zgłosić zwolnienie np. w połowie dnia swojej zmiany. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
Nie ma określonego wzoru treści takiego wniosku. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Pracodawca zaś jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.
Czytaj także: Wykroczenia przeciwko prawom pracownika
Kogo dotyczy zwolnienie z powodu siły wyższej?
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej przysługuje pracownikom świadczącym pracę na podstawie Kodeksu pracy oraz:
- policjantom,
- strażakom,
- żołnierzom zawodowym,
- funkcjonariuszom Straży Granicznej,
- funkcjonariuszom Służby Więziennej,
- funkcjonariuszom Krajowej Administracji Skarbowej,
- nauczycielom.
Odmowa przyznania zwolnienia
Pracodawca, który nie zgodzi się na udzielenie pracownikowi zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej i naruszy przepisy Kodeksu pracy w tym zakresie, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Pracodawca może zostać ukarany karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.
Szczegółowych informacji w zakresie prawa pracy udziela Państwowa Inspekcja Pracy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 roku w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Okres wypowiedzenia. Czy wlicza się do stażu pracy? Czy można go skrócić? Wypowiadając umowę o pracę na czas określony lub nieokreślony należy pamiętać, że po złożeniu wypowiedzenia obowiązuje jeszcze okres wypowiedzenia, który jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Czy wlicza się on do stażu pracy? Czy przepisy przewidują możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia? Odpowiadamy.
Trzy inne niż wynagrodzenie świadczenia ze stosunku pracy Przepisy prawa pracy (w szczególnych sytuacjach) przyznają pracownikom prawo do innych niż wynagrodzenie świadczeń z tytułu nawiązania stosunku pracy. Mowa tu o odprawie emerytalnej lub rentowej, odprawie pośmiertnej oraz odprawie ekonomicznej z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Co warto wiedzieć o tych świadczeniach? Odpowiadamy.
Pracownik na zwolnieniu lekarskim a informowanie pracodawcy Od wielu lat zwolnienia lekarskie wystawiane są elektronicznie i automatycznie trafiają do pracodawcy. Czy w takiej sytuacji pracownik powinien dodatkowo poinformować przełożonego o chorobie i nieobecności w pracy? Odpowiadamy.
Czym jest plan urlopów? Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika, a więc osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę. Aby czas wolny wszystkich zatrudnionych nadmiernie nie zaburzał funkcjonowania zakładu pracy, potrzebny jest plan. Już pod koniec jednego lub na początku kolejnego roku określa się w nim kto i kiedy skorzysta z przysługującego mu urlopu. Co warto wiedzieć o planie urlopowym?
Uzupełniający urlop macierzyński, czyli uprawnienia pracowników, którzy są rodzicami wcześniaków W Kodeksie pracy pojawił się nowy przepis, który zacznie obowiązywać od 19 marca 2025 r. Dzięki niemu rodzice hospitalizowanych dzieci urodzonych przedwcześnie oraz hospitalizowanych noworodków będą mogli skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W jakim wymiarze? Jakie warunki należy spełnić? Odpowiadamy.
Okresy wpływające na wymiar urlopu Urlop wypoczynkowy jest jednym z uprawnień pracownika, czyli osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wymiar urlopu zależy od stażu pracy i wykształcenia pracownika. Jakie okresy wpływają na ilość (20 czy 26) wolnych dni? Odpowiadamy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Czy można cofnąć zgodę? Porozumienie stron jest jedną z form rozwiązania umowy o pracę. Jak wskazuje nazwa, to najmniej konfliktowy sposób zakończenia stosunku pracy. Wymaga jednak aprobaty obu stron umowy, a więc pracodawcy i pracownika. Czy wyrażoną zgodę na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron można cofnąć? Odpowiadamy.
Urlop szkoleniowy, czyli sposób na pogodzenie pracy z nauką Raz uzyskane kwalifikacje zawodowe oraz zdobyte dzięki nim zatrudnienie nie zapewnią nam pracy do emerytury. W obecnych czasach musimy na bieżąco poszerzać swój zakres wiedzy, aby nie wypaść z rynku. Tylko jak pogodzić pracę z nauką? Rozwiązanie wskazuje Kodeks pracy.
