Łamanie praw pracownika przez pracodawcę
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2019-01-11
Pracodawca łamie Twoje prawa pracownicze? Sprawdź, gdzie szukać pomocy!
Pomimo ogólnodostępnych informacji dotyczących przepisów prawa pracy, obowiązku ich przestrzegania oraz licznych kontroli Państwowej Inspekcji Pracy i nakładanych kar na pracodawców, którzy dopuszczają się łamania prawa pracy, proceder ten dalej funkcjonuje. Podpowiadamy, co może zrobić pracownik, którego prawa nie są respektowane.
W 2017 r. do PIP wpłynęło 50,5 tys. skarg na naruszenie prawa pracy, o 14,3 proc. więcej w porównaniu z poprzednim rokiem. Najczęściej skarżyli się pracownicy etatowi – skierowali ponad połowę wszystkich zgłoszeń. Przybywa również zawiadomień od zleceniobiorców oraz cudzoziemców.
Gdzie szukać pomocy?
Podstawowym organem, który został powołany do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy jest Państwowa Inspekcja Pracy. Pracownik, którego prawa są łamane i nie wie, co powinien w tej sytuacji zrobić, może zgłosić się do PIP i uzyskać bezpłatną poradę prawną. Pomoc świadczona jest osobiście, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub telefonicznie w okręgowych inspektoratach pracy w województwie oraz w ich jednostkach terenowych.
Oprócz porady prawnej, pracownicy mogą złożyć w PIP skargę na pracodawcę, która jest alternatywą pozwu do sądu pracy. Skargę można wnieść osobiście, za pośrednictwem poczty lub poczty elektronicznej, faksu czy formularza e-skargi. Pismo powinno zawierać: nazwę, miejscowości i datę, adres placówki, do której kierowana jest skarga, imię i nazwisko oraz adres zamieszkania osoby składającej, nazwę i adres zakładu pracy oraz opis zarzutów wobec pracodawcy. Brak powyższych danych spowoduje pozostawienie sprawy bez rozpoznania.
Inspekcja zobowiązana jest zagwarantować osobie składającej skargę anonimowość. Tylko pisemna zgoda nadawcy uprawnia PIP do poinformowania, że kontrola przeprowadzona jest w związku ze skargą konkretnego pracownika. Najpóźniej po 30 dniach od złożenia pisma pracownik jest powiadamiany o wynikach kontroli.
Pracownik może również na własną rękę dochodzić swoich praw przed sądem pracy. Zazwyczaj pracownicy kierują sprawę do sądu w przypadkach: niewypłaconego wynagrodzenia, przywrócenia do pracy lub bezpodstawnego zwolnienia z pracy, odszkodowania z powodu wypadku przy pracy czy choroby zawodowej oraz stosowania przez pracodawcę mobbingu i dyskryminacji w miejscu pracy.
Co grozi pracodawcy?
Działanie pracodawcy, który nie przestrzega praw pracowników, może zostać uznane za wykroczenie, a nawet przestępstwo. Konsekwencją mogą być sankcje wynikające z Kodeksu pracy, Kodeksu cywilnego, a także z Kodeksu karnego.
Wykroczenia takie jak: zawieranie nieprawidłowych umów lub niepotwierdzanie umowy na piśmie, nieprawidłowe rozwiązanie umowy, stosowanie nieodpowiednich kar, naruszanie przepisów o czasie pracy, niewypłacanie w ustalonym terminie wynagrodzenia, nieudzielanie przysługującego urlopu podlega karze grzywny od tysiąca do 30 tysięcy złotych. Naruszenie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy również podlega karze grzywny w wysokości wyżej wymienionej.
Joanna Kuzub (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło: Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy
Uwaga! Wszystkie treści i materiały zamieszczane na portalu zielonalinia.gov.pl,opracowywane przez grupę redakcyjną, mają charakter informacyjny. Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były rzetelne i wiarygodne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji przepisów prawnych.
Zobacz podobne artykuły:
Trzy pokolenia – X, Y i Z. Co je różni i jakie mają podejście do pracy? Współczesny rynek pracy to zestawienie postaw, wartości i oczekiwań, które wynikają z przynależności do różnych pokoleń. Pokolenie X (przedstawiciele roczników 1965–1980), Y – Milenialsi (1981–1996) oraz pokolenie Z – zwane również Gen Z (1997–2012) różnią się nie tylko podejściem do pracy, ale i samym sposobem definiowania kariery zawodowej. Na ich wybory wpływają wydarzenia historyczne, rozwój technologii, zmiany społeczne i kulturowe.
System ATS – jak zwiększyć widoczność aplikacji w procesie rekrutacyjnym? Wysyłanie wielu CV bez otrzymywania odpowiedzi może wynikać z faktu, że dokumenty nie dotarły do osoby odpowiedzialnej za rekrutację. Coraz częściej procesy rekrutacyjne wspierane są przez systemy ATS (Applicant Tracking System), które automatyzują wstępną selekcję kandydatów. Choć znacząco usprawniają pracę działów HR (Human Resources), jednocześnie mogą stanowić wyzwanie dla osób ubiegających się o zatrudnienie. Znajomość zasad działania takich systemów jest kluczowa przy tworzeniu skutecznego CV, a co za tym idzie otrzymania zaproszenia na rozmowę.
Cudzoziemcy - nielegalne powierzenie i wykonywanie pracy Pracodawcy lub inne podmioty powierzające pracę, przed zawarciem umowy z cudzoziemcem, powinni sprawdzić, czy robią to zgodnie z przepisami. Innymi słowy, czy nie dojdzie do nielegalnego powierzenia pracy. Co to oznacza? Odpowiedź znajduje się w ustawie o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zmiany w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy Jednym z najważniejszych aktów prawnych, który reguluje kwestię legalności pobytu i pracy niektórych cudzoziemców w Polsce jest ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy. W połowie lipca 2025 r. rząd przyjął projekt zmieniający tę oraz niektóre inne ustawy. Co się zmieni?
Praca między jednym a drugim zezwoleniem na pracę Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która weszła w życie 1 czerwca 2025 r., wprowadziła wiele nowych zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Niektóre przepisy zostały jednak bez zmian lub je zmodyfikowano. Jak to wygląda w przypadku pracy między jednym a drugim zezwoleniem na pracę lub zezwoleniem jednolitym? Odpowiadamy.
Zatrudnianie cudzoziemców – wnioski tylko elektronicznie 1 czerwca 2025 r. weszła w życie ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z przepisami zawartymi w tym akcie prawnym, od dnia jego obowiązywania, o dokumenty legalizujące pracę cudzoziemców (zezwolenia na pracę, oświadczenie o powierzeniu pracy) można wnioskować jedynie elektronicznie. Ponadto każdy dołączany dokument powinien być podpisany elektronicznie.
Motywacja, mikro-zmiany i rozwój zespołu W świecie krótkich deadline’ów, rosnących oczekiwań i nieustannych zmian, motywacja pracowników staje się jednym z kluczowych czynników sukcesu każdej organizacji. Ale czy da się ją zbudować w sposób trwały, bez ciągłego sięgania po zewnętrzne motywatory, jak premie, benefity czy akcje integracyjne? Coraz więcej badań i doświadczeń z obszaru HR pokazuje, że skuteczna motywacja to nie wielkie hasła, ale mikro-zmiany, codzienna uważność lidera i psychologia, która działa w rytmie pracy zespołu.
Już jutro (1 lipca) będzie wprowadzona możliwość przesyłania do urzędów pracy kopii umów zawartych z cudzoziemcami Nowe przepisy, które weszły w życie 1 czerwca, nakładają na pracodawców zatrudniających cudzoziemców na podstawie oświadczeń o powierzeniu pracy oraz zezwoleń na pracę obowiązek przesyłania kopii umów zawartych z cudzoziemcami. Od 1 lipca podmioty powierzające pracę cudzoziemcom na podstawie oświadczeń lub zezwoleń na pracę sezonową będą miały możliwość, za pośrednictwem praca.gov.pl, wypełnić ten obowiązek.
