Kiedy jest możliwa rezygnacja z urlopu macierzyńskiego?
Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2023-09-13
Urlop macierzyński przeważnie wykorzystuje matka dziecka. Nie oznacza to jednak, że ojciec nie ma do niego prawa. Sprawdź, jakie warunki muszą być spełnione, aby matka dziecka mogła zrezygnować ze swojej części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.
Urlop macierzyński jest jednym z uprawnień rodzicielskich przysługujących rodzicom w wymiarze proporcjonalnym do urodzonych dzieci przy jednym porodzie lub przysposobionych dzieci.
Urlop macierzyński może trwać:
- 20 tygodni – przy urodzeniu 1 dziecka lub przyjęciu na wychowanie 1 dziecka,
- 31 tygodni – przy urodzeniu 2 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 2 dzieci,
- 33 tygodnie – przy urodzeniu 3 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 3 dzieci,
- 35 tygodni – przy urodzeniu 4 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 4 dzieci,
- 37 tygodni – przy urodzeniu 5 dzieci lub przyjęciu na wychowanie 5 dzieci.
Co najmniej sześć tygodni urlopu macierzyńskiego może przypadać przed przewidywaną datą porodu.
Czytaj także: Zmiana wymiaru zasiłku macierzyńskiego 2023
Warunki rezygnacji z urlopu macierzyńskiego
Matka dziecka ma prawo do rezygnacji z urlopu macierzyńskiego nie wcześniej niż 14 tygodni po porodzie, gdyż jest to czas na regenerację zdrowia. Będzie to jednak możliwe tylko w przypadku, gdy:
- ojciec dziecka, zatrudniony na postawie umowy o pracę, przejmie pozostałą część tego urlopu,
- przez okres odpowiadający okresowi pozostałemu do końca urlopu macierzyńskiego ojciec przerwie działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego może nastąpić również po 8 tygodniach, ale tylko w przypadku, gdy matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wówczas pozostałą część urlopu powinien wykorzystać:
- ojciec dziecka lub
- inny członek najbliższej rodziny
- który przerwał zatrudnienie bądź inną działalność zarobkową.
Jakie formalności należy spełnić?
Pracownica, która chce zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka, musi zgłosić pracodawcy zamiar powrotu do pracy nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem pracy.
Z kolei ojciec dziecka musi powiadomić swojego pracodawcę o zamiarze korzystania z reszty urlopu macierzyńskiego, składając wniosek o jego udzielenie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Czytaj także: Wracasz do pracy po urodzeniu dziecka? Możesz skorzystać z przerwy na karmienie
Rezygnacja z urlopu macierzyńskiego a zasiłek macierzyński
Za okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (dla rodziców zastępczych i adopcyjnych) oraz okres urlopu ojcowskiego podstawa wymiaru zasiłku wynosi 100%. Do wykorzystania urlopu macierzyńskiego, trwającego przy urodzeniu jednego dziecka 20 tygodni, a przy większej liczbie dzieci odpowiednio dłużej, uprawniona, a nawet zobowiązana jest matka dziecka (w przypadku dziecka biologicznego). Może teoretycznie z niego zrezygnować po 14 tygodniach, ale tylko wtedy, gdy ojciec dziecka zdecyduje się ten urlop przejąć. Za pozostałe 6 tygodni urlopu macierzyńskiego (w przypadku jednego dziecka) ojciec otrzyma 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Po okresie urlopu macierzyńskiego rodzice mają prawo do wykorzystania urlopu rodzicielskiego w wymiarze 41 tygodni (przy jednym dziecku ) lub 43 tygodni (w przypadku urodzenia co najmniej dwojga dzieci). Mogą się tym urlopem podzielić dowolnie, ale żadne z nich nie może wykorzystać więcej niż 32 (34) tygodnie tego urlopu. Urlop rodzicielski może być wykorzystany w maksymalnie pięciu częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Za okres tego urlopu rodzicom przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Ustawa z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Zobacz podobne artykuły:
Dokumentacja pracownicza a zlikwidowany zakład pracy Dokumenty potwierdzające zatrudnienie i okresy składkowe są bardzo ważne. Nie zawsze jednak o nich pamiętamy lub nawet zdarza nam się je zgubić. Co w sytuacji, gdy zakład pracy, w którym kiedyś pracowaliśmy został zlikwidowany, a my nie mamy świadectwa pracy lub zaświadczenia o okresach odprowadzanych składek. Gdzie szukać pomocy? Odpowiadamy.
Świadczenie rehabilitacyjne – co warto wiedzieć? Pracownika, który pobiera zasiłek chorobowy obowiązuje limit czasowy. Zdarzają się sytuacje, że po jego wykorzystaniu, osoba otrzymująca takie świadczenie nadal, z powodu przedłużającej się choroby, nie może wrócić do pracy. Co wtedy? Rozwiązaniem może być świadczenie rehabilitacyjne. Podpowiadamy, komu ono przysługuje, jaka jest jego wysokość i co należy zrobić, by je otrzymać.
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, czyli wcześniejsza emerytura dla nauczycieli Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, czyli emerytura przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, dotyczy nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego zatrudnionego w placówkach oświatowych, który urodził się po 1948 r. i spełnił określone warunki. Jakie? Co jeszcze warto wiedzieć o takim świadczeniu? Odpowiadamy.
Świadczenie honorowe, czyli dodatek specjalny dla stulatków Stulatek jest osobą, która ukończyła 100 lat. Po przekroczeniu tej dostojnej granicy wieku, ZUS wypłaca specjalny dodatek, czyli świadczenie honorowe. Co należy zrobić, aby je otrzymać? Czy jest ono jednorazowe? Odpowiadamy.
Emerytura – kiedy złożyć wniosek? Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Po jego osiągnięciu możliwe jest złożenie wniosku o emeryturę. Warto jednak zastanowić się, kiedy to zrobić. Jest bowiem kilka czynników, które decydują o wysokości świadczenia. Co warto wziąć pod uwagę składając wniosek o emeryturę w ZUS? Odpowiadamy.
Odprawa emerytalna i rentowa Przechodzisz na rentę lub emeryturę? Sprawdź, czy należy Ci się odprawa i w jakiej wysokości.
Waloryzacja rent i emerytur 1 marca 2024 r. nastąpiła waloryzacja emerytur, rent oraz dodatków wypłacanych przez ZUS. Co ważne, podwyżka nastąpiła automatycznie, bez konieczności wnioskowania o nią. W 2024 r. świadczenia wzrosną o 12,12%.
Jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy – komu przysługuje i ile wynosi? Jeśli jesteś zgłoszony do ubezpieczenia wypadkowego w ZUS, to możesz ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy lub uszczerbek na zdrowiu z powodu choroby zawodowej. Sprawdź, jakie obowiązują stawki.
